Le 23 de decembre 2020 usque le .
Hard to read?
English translation
Chava Alberstein. Io es fan. Illa canta ja tanto longe, mais io non sapeva lo, regrettabilemente. Io prende notas sur mi discopertas musical, hinc io sape quando era mi prime incontro con le musica de illa: le 14 de april 2010.
Zol Zayn, זאָל זײַן. Belle cantion, in despecto del mal qualitate del sono in iste version. Texto e musica es de Josef Papiernikov. Qui sape germano naturalmente recognosce immediatemente ‘Soll sein’, o in nederlandese ‘Zal zijn’. Ma le senso intendite in le contexto del resto del parolas es plus tosto, io pensa, ‘Stell dir mal vor’, in interlingua: ‘Imagine te’.
Ex mi cognoscentia de nederlandese e germano io comprende multo de textos in yiddish, sin haber unquam apprendite le lingua. Solo per audir lo il non es facile, proque le pronunciation es differente e initialmente a vices inexpectate. Ma si tosto que le connexion etymologic con le germano es clar, quasi sempre toto es comprehensibile.
(In interlingua io scribe ‘yiddish’ e non ‘Yiddish’. Lege hic proque.)
Remane le parolas de origine hebree, aramaic o slave, linguas incognite a me. Ma il ha hodie le Wiktionary e altere fontes in linea. Un exemplo es le parola que sembla sonar como ‘kholem’. Un representation del texto esseva non facile a trovar, ma ecce: Vatteville. Le sito da, ab sinistra al dextra, un traduction anglese, un translitteration que indica le pronunciation in yiddish, optionalmente le mesme in variantes de yiddish polonese, e le representation orthographic in scriptura hebree.
Le parola in question es scribite חלום.
Ja le presentia del littera ח trai que il se tracta hic de un parola de origine semitic, nam hebree o aramaic, proque in parolas germanic e slave de yiddish, iste littera es nunquam usate, como anque non le כּ, שׂ e ת. Le Wiktionary confirma le existentia e origine del parola חלום, e anque le Yiddish Dictionary Online da su significato como dream, sonio.
Interessantemente, le mesme idea occurre ja in le previe linea del cantion, טרױם, troym, cognate con le germano Traum. Le multiple fontes del lingua yiddish ha inricchite su vocabulario.
In le hebreo moderne, que ha basate le pronunciation in parte sur traditiones sephardic, ma anque ashkenazi, on dice ẖalóm, que pro le majoritate del parlantes sonarea le mesme si sia khalóm, [χaˈlom]. In yiddish nonobstante on dice secundo Wiktionary [ˈχɔləm], ma in tote le versiones del cantion Zol Zayn que io ha ascoltate, io audi [ˈχɔlɛm], o, proque le lingua ha solo cinque phonemas vocalic, forsan /ˈxolem/.
In le systema orthographic del yiddish on poterea scriber isto como חאָלעם o כאָלעם. Sed nemo lo face. Malgrado le pronunciation in yiddish, on respecta le orthographia original in hebreo, que certo le judeos pie, ma forsan etiam alteres, considera un lingua sancte.
Un patrono similar existe in le parola multo cognite ‘Shalom’, שלום, shalóm in hebreo israeli, shólem in yiddish.
Ancora un parte del texto que me interessa, es בלױער פֿון בלאָ. In interlingua: in sonio le celo es plus blau que blau; in anglese: bluer than blue, in nederlandese: blauwer dan blauw (o anque: blauwer als blauw), in germano: blauer als blau.
In yiddish on dice bloyer fun blo (blo (בלאָ) e bloy (בלױ) es variantes del mesme parola), con le parola fun (פֿון), cognate del germano von, que normalmente significa ‘de’.
Le parola פֿון on vide anque in altere cantos, como Tumbalalaika, citation:
| וואָס איז העכער פֿון אַ הויז?
וואָס איז פֿלינקער פֿון אַ מויז? וואָס איז טיפֿער פֿון אַ קוואַל? וואָס איז ביטער, ביטערער ווי גאַל? |
Vos iz hekher fun a hoyz?
Vos iz flinker fun a moyz? Vos iz tifer fun a kval? Vos iz biter, biterer vi gal? |
Apparentemente il existe anque un variante con vi (ווי), cognate del germano wie, ‘como’. In germano on lo usa pro equivalentias: so groß wie ein Haus, tanto grande como un casa.
Anque in le canto multo cognite בײַ מיר ביסט דו שײן (Bay mir bist du sheyn) on vide un exemplo de iste uso de ‘fun’: “Bay mir bistu tayerer fun gelt” (בײַ מיר ביסטו טײַערער פֿון געלט), ‘pro me tu es plus car que pecunia’.
Ancora un cantion de Chava Alberstein que io audiva ja in 2010: Reizele. Le parolas es includite sub le video, in transcription, e anque in le scriptura original hebree.
Un observation linguistic: אײנס, צווײ, דרײַ!, 1, 2, 3, clarmente cognate con le germano eins, zwei, drei. In germano il ha tres vices le mesme diphthongo, ma non in yiddish: eyns, tsvey, dray.
Le vocales o diphthongos in mi lingua, le nederlandese, es differente, ma es distribuite in le mesme maniera que in yiddish: duo vices equal, un vice differente, een, twee, drie.
Remarcabile.
Chava Alberstein ha cantate ancora altere lieder yiddish, e.g. Rivkele. Rivkele es obviemente, o non tan obviemente pro qui non lo sapeva, un diminutivo del nomine Rivka, que in altere linguas es cognite como Rebbeca. Le canto es sur un juvena, qui vive in un ghetto fusc, e qui debe laborar in un fabrica. Anque le sabbato? O tanto io pensa comprender, sin cercar le texto.
Le 17 de julio 2018 io discoperiva le sito Songs of my People (“Cantos de mi populo”), facite per le juvene americana Josephine Yalovitser (1996). Inde trovate: Karsten Troyke & Trio Scho, Shpil mir noch amul mayn fidel (Sona pro me, ancora un vice, mi violino).
Via iste pagina retro a Chava Alberstein. Friling, פֿרילינג, le parola affin german obviemente es Frühling, de ‘früh’, tosto, e le significato es le ver, le primavera. Ma le historia es acridulce. Texto in transcription con translation anglese. Autor: Shmerke Kaczerginski. Musica de Abraham Brudno. Texto in yiddish.
Le 20 de augusto 2018 io trovava sur Youtube Di goldene pave, Le pavon dorate (די גאָלדעןע פּאַווע), exequite per Chava Alberstein e le gruppo The Klezmatics. Isto es un poema de אַננאַ מאַרגאָלין (Anna Margolin, su nomine real esseva Rosa Harning Lebensboym).
Io crede que isto esseva le prime vice que io essayava leger un texto, non in transcription, ma in yiddish, ergo in scriptura hebree, que in mi opinion le melior monstra le lingua. Ma in le initio del video isto es difficile, proque on debe girar le computer a sinistra pro poter propriemente leger. Desde 2m01s on vide le texto melio, ma sin in iste momento audir lo cantate. Non optime.
Io ha alsi tunc audite: Mayn shvester Khaye (מײַן שװעסטער חיה), un poema de Binem Heller (בינם העלער), con musica de Chava Alberstein. Un melodia allegre, ma un historia commovente, nostalgic e al fin multo tragic, super un soror plus vetere, qui elevava le relator e su fratres, pois que le matre debeva ir laborar in un boteca. Plus vetere, ma anque illa solo habeva circa dece annos. Un germano la ha comburite in Treblinka. Le relator pensa de illa, mesme essente salve in Israel.
Chava Alberstein nasceva le 8 de decembre 1946 o 1947 (fontes varia) in Szczecin, Polonia. Ancora juvene, in 1950 o 1951 illa emigrava a Israel con su parentes, qui habeva perdurate le Holocausto per escappar a Siberia.
Dunque quasi tote su vita, Chava ha vivite in Israel, e le hebreo moderne, le ivrit, clarmente es su lingua. Su yiddish in mi aures sona ben authentic, ben que io non sape como io poterea judicar lo. An illa ha ancora parlate yiddish quando in Israel, an illa hodie non solo canta in yiddish ma anque parla? Io non sape.
Post mi prime incontro youtubesc con Chava Alberstein in 2010, in un altere cursa de discoperta in martio 2018 io trovava Olga Mieleszczuk (anque appellate Olga Avigail): Yiddish Tango fun Varsha Singer Festival 2016, Rivkele - Rebeka Yiddish Tango, Oyfn weg shteyt a boym, Mayn shtetele Belz, etc., e via illa, Youtube me menava de novo a Chava Alberstein, ma iste vice in hebreo!
Le sonos, le impression acustic e rhythmic del yiddish me
place. Lo del hebreo un poco minus. Sed non si illa lo canta!
Illa sape cantar in hebreo in un maniera molle, suave, plicante
e poetic. Alcun exemplos:
חופים הם לפעמים (ẖufim hem lif'amim, Costas a vices ...);
ימי בנימינה
(yemei binyamina, Dies de Binyamina);
אך החיטה צומחת שוב (akh haẖita tsomaẖat shuv,
Ma le frumento cresce de novo);
אדבר איתך (adaber itkha, Io va parlar con te);
זה שנולד ליד הים (ze shenolad leyad hayam,
Iste qui ha nascite presso le mar).
In iste video il ha le texto in hebreo, anque con tote le vocales.
Un cantion, pro esser tanto belle, io ci distacca. Ecce lo in un version relativemente recente, registrate in vivo: פרח הלילך. In iste version de studio, le parolas pote esser audite con multe claritate. E in iste, Chava Alberstein esseva visibilemente un poco plus juvene, quando su voce sonava equalmente ben, ben que le tempo de iste interpretation es troppo alte, secundo mi gusto. Io prefere le version recente, que es tranquille, contemplative e reflexive, con un ambiente calde e agradabile. Es iste que io ora discute principalmente, con, pro le detalios del pronunciation, un aure al execution mentionate como secunde.
Al comencio del live video il sembla que al minus un del guitarristas sona un accordo incorrecte, differente que le alteres. Io non es secur. Le pecia comencia con le accordo Dm. (De novo io usa notas germanic, non romanic.) De facto illo es Fm, proque al minus Chava (le alteres non, io crede) usa un capotasto (capodastro) al tertie tasto (fret). Io indica ora le accordos como le digitos lo sona, non con le ver nota.
In le introduction, Dm va a A via E, o de facto E e Em (a 7 secundas in le video), o Em Em (a 13 e 18 secundas). Tote le variantes es valide, le accordo debe esser E, ma Em bellemente prepara le transition al accordo A, que poterea alsi brevemente esser A7 con un nota G addite, que es le septima minor de A e le tertia minor de E. Le problema es le consistentia inter le guitarras.
Ma isto non me incommoda. Me memora de Custódio Castelo qui in O engeitado al CD Cristina Branco canta Slauerhoff face un error (0m31s) al guitarra portugese, que forsan non es un error, o potesser si, ma que como in le caso de Chava Alberstein e su musicos, da un tracto de authenticitate e spontaneitate al execution, de musicos human e fallibile, qui totevia da un optime performance.
In le video on ha mittite un echo sur le voce de Chava. Normalmente illo darea un effecto kermessesc e auripellic. Ma hic le resultato es multo bon, le echo contribue al atmosphera calde que le musica e parolas ja da. Multo ben facite.
Il ha un differentia in le orthographia hebree del nomine Ewa sub le tres videos mentionate: sub le prime e tertie חוה, sub le secunde חווה. Proque es isto?
Recentemente io ha apprendite que il ha non duo manieras de scriber le hebreo – con vocales e sin – ma tres.
On pote indicar tote le vocales, e le variantes de consonantes, con diverse combinationes de parve punctos, le assi appellate niqqud. Tal texto es ktiv menuqad, e es usate pro dictionarios, libros pro infantes, e pro alteres qui apprende hebreo. Es anque usate in un tiqqun, un libro que indica additionalmente tote le niqqud de textos religiose, que normalmente non lo contine.
Le systema masoretic que es usate pro le extra indicationes, ha essite disveloppate in le secunde medietate del prime millennio del EC (era commun) per le masoretas de Tiberiade. Il ha existite duo altere systemas, le babylonian, e le palestin de Jerusalem, ma illos es ora in disuso.
Le nomine que es Eve in anglese, Eva in altere linguas, e Ewa in le polonese del prime annos de Chava Alberstein, ha nos attingite via le greco koine, un route que ha eliminate le consonante initial. In realitate, le nomine esseva in hebreo ancian /ħawwa:h/, moderne /χaˈva/. In ktiv menuqad illo es scribite חַוָּה.
Si on scribe tote le consonantes como in le previe maniera, ma omitte le punctos, lo que remane es ktiv ẖaser (כתיב חסר), un orthographia defective. Pro poter leger lo, on debe haber cognoscimento additional del lingua, proque le orthographia contine multo poco informationes super le vocales.
Iste typo occurre in le rolos del Torah, como usate in synagogas.
Ewa in ktiv ẖaser es scribite חוה.
Pro le hebreo moderne, le Academia del lingua hebree (establite in 1953) e su predecessor le ועד הלשון העברית (va'ad ha-lashon ha-'ivrit – Commission del lingua hebree, establite in 1890) ha formulate e revisate regulas, pro facer le ktiv ẖaser plus facile a leger, e assi crear le ktiv male (כתיב מלא, orthographia plen). Le differentia primari inter ktiv ẖaser e ktiv male es le uso le plus litteras vav (ו) pro indicar le vocales /o/ e /u/, e plus litteras yod (י) pro indicar le vocal /i/.
Ktiv ẖaser anque ja habeva alcun tal litteras, ma ktiv male ha multo plus. Ktiv male es minus ambigue que ktiv ẖaser, proque plus vocales es indicate, ma ancora on pote saper le lingua pro saper le pronunciation exacte, proque le differentia inter /o/ e /u/, e le differentia inter /a/ e /e/ non es scribite.
Le uso augmentate del litteras vav (ו) e yod (י) pro indicar vocales, face que iste mesme litteras, quando illos indica le consonantes /v/ e /j/, pote esser ambigue e inclar. Pro isto on ha decidite duplar los in lor rolo consonantal, si in position medial in le parola. Vide le exemplos in Wikipedia.
Iste usa del duo litteras vav (וו) sembla similar que lo in yiddish. Ma il ha distinctiones:
Ewa in ktiv male es חווה? No, isto es un parola differente, que significa farm (anglese), ferma. Ergo ora io crede que le orthographia חווה pro le nomine Chava, como sub iste video, es un delitteration erronee. Nomines de origine biblic remane como traditionalmente illos es, e non muta. Solo חוה es correcte.
Ben que io non sape leger hebreo, con le adjuta de Google Translate (que disordina tote le terminos linguistic, ma tamen produce un anglese recognoscibile, pro qui ja sape le thema) io trovava confirmation pro non alterar nomines, nam in le Wikipedia in hebreo (consultate le 19 de januario 2021), que contine iste phrase:
הכללים לעיל חלים על כתיב של מילים עבריות, ואינם חלים על שמות פרטיים, הנכתבים לעיתים קרובות חסר במקום שהכללים מחייבים מלא, כגון: שלמה, יעקב, כהן, ירושלים.
que io aventura de traducer como:
“Le regulas in alto es in vigor pro parolas
hebree, ma non se applica a prenomines, que es subinde scribite
in le orthographia defective ubi le regulas requirerea le
orthographia plen, per exemplo: Shlomo (שלמה), Ya'akov (יעקב),
Cohen (כהן), Yerushalayim (ירושלים).”
Anque in le regulas mesme il ha confirmation, in iste phrase hebree:
הכללים שלהלן אינם חלים בהכרח על שמות פרטיים, הנכתבים לעיתים קרובות חסר במקום שהכללים מחייבים מלא, ובמיוחד על שמות פרטיים בעלי מסורת כתיב המשתלשלת לאורך הדורות, כגון יעקב, משה, אהרן, כהן, יהושע, נעמי, שלמה, ירושלים.
que de novo io traduce a in interlingua, ab un lingua que io sape apena leger e ancora minus comprende, ora anque consultante Bing Translator:
“Le regulas sequente non necessarimente se applica a prenomines, que es sovente scribite in ktiv ẖaser ubi le regulas exigerea ktiv male. Isto es ver specialmente pro nomines con un orthographia traditional que ha essite passate de generation a generation, como Jacob (יעקב), Moses (משה), Aaron (אהרן), Cohen (כהן), Joshua (יהושע), Naomi (נעמי), Salomon (שלמה), e Jerusalem (ירושלים).”
Ergo חוה remane חוה. Chava, Eva.
In le rete il ha alicun utensiles pro facilitar le decifrar del hebreo, pro qui non sape ben le lingua:
Morfix sape del structura del parolas hebree. On pote entrar un forma verbal conjugate (e.g. obtenite de un sito o documento, per copiar e collar), o con un suffixo possessive, un prefixo prepositional (be-, ke-, le-, etc.), le articulo definite ha-, o le conjunction wa-. Tote isto con o sin niqqud, e in ktiv ẖaser o ktiv male.
Morfix deduce e monstra le forma basic, le radice, pro plus facilemente poter consultar dictionarios.
Pealim (פּעלים, verbos): conjugation de verbos hebree, e altere functiones de cerca e analyse grammatical. Multo utile e forte.
Bible Hub, con inter alia le Concordantia Strong (Strong's Concordance).
Como Google Translate, Bing Translator de Microsoft pote traducer in e ab hebreo. Naturalmente, le qualitate es non tante ben como si un traductor human professional lo face. Ma sovente on obtene un bon idea approximative del significato de un fragmento de texto.
In Bing Translator in ultra, on pote lassar pronunciar un texto introducite, mesmo si es in ktiv ẖaser o ktiv male: le utensile sape adder le vocales que manca o es ambigue in le orthographia. Multo utile. Non sempre perfecte, ma subinde si.
Como de multissime linguas, anque del hebreo (moderne e biblic) multe parolas e nomines es hodie trovabile in le Wiktionary in anglese (e altere linguas), subinde inclusive le etymologia, e le conjugation o declination.
Ora retro al canto que io ha distaccate: פרח הלילך. Le autores del pecia es אורי אסף (Uri Assaf – parolas) e ורית הירש (Nurit Hirsch – musica). (Iste ultime anque scribeva e dirigeva le contribution de Israel al Festival de Cantion in 1973, Ey Sham, cantate per Ilanit.)
Lo que me place particularmente es le transition de accordos presso le momentos 1m23s, 2m16s, e 3m09s. Que causa le effecto special? Le schema del accordos es:
Dm E(m) A
Dm Gm Dm E A
Dm Gm C F C A/F7 (2)
Dm Gm Dm E A
Dm Gm C F C F F7
Bes Am D Gm Dm (1)
Em Am Bes C
F A Dm (e retro al initio)
(De novo io ha tenite conto del capotasto al tertie fret, ergo lo que io appella Dm es de facto Fm.)
Io ha marcate le momento sub consideration con (1). De facto il ha nihil de special in le accordos, le transition de Dm a Em (o Dm a E) anque occurre al initio, sin le effecto. Dunque ora io crede que le specialitate es in le melodia. Le melodia es super toto in un scala normal de d minor, in le modo eolian, d-e-f-g-a-bes-c-d. Ma in le momento del effecto special, subito il ha un nota b, como in le scala major, ma post illo seque como antea le c. Isto es un scala dorian, d-e-f-g-a-b-c-d.
Io crede ora que iste transition de eolian a dorian causa le effecto, special e agradabile secundo mi gusto. Multo ben facite per le compositor.
Ubi io ma mittite le marca (2), in le momento 0m49s, il ha alco remarcabile: io vide clarmente que Chava sona le accordo A (digitation in le ordine E-A-d-g-b-e': 0-0-2-2-2-0), ma isto non es lo que io audi: io audi F7, es-a-es, x-x-1-2-4-x. In altere momentos similar, e in le altere registrationes del mesme cantion, il ha de facto le accordo A.
Le conclusion pote solo esser que in le mixtura de sono de iste registation, le guitarra de Chava es a pena o non del toto audibile, e on audi solo de duo altere guitarristas. E le accompaniatores ha deviate un vice creativemente del schema usual.
Non un problema, illa canta, e canta ben.
היום אולי, hayom ulay, hodie forsan, o forsan metricamente melior, forsan hodie, potesser iste die. Cata stanza del poema comencia con illo. Solo sonos sonor, nam vocales, semivocales, un nasal, un lateral, e pro simplicitate io conta le /h/ tamben in iste categoria. Me place le idea e le impression acustic.
Belle linguas habe un bon balancia inter typos de sonos. E.g. mi favorito sempiterne, le portugese portugese, per quasi totalmente supprimer certe vocales crea longe sequentias de consonantes, subinde surde. E il ha multe sibilantes. Per illo le lingua obtene un certe asperitate, cruditate, e rugositate. Ma non toto es assi. Il anque ha multo vocales, nasales, e liquidas, a vices in sequentias multo longe.
Le hebreo moderne pote esser bastante raspante, inter alia per le presentia conspicue de un /χ/ ex quasi tres fontes historic. Ma le lingua ha anque un certe mollessa e teneressa pro compensar e balanciar lo, per exemplo in hayom ulay, היום אולי.
Consonantes dulce in hebreo resta lo in position final: כוכב, kokhav, astro: 0m36s. Le /v/ (ב) al fin del parola remane [v]. Le yiddish anque ha iste characteristica, ben que in multe linguas vicin, io mentiona le nederlandese, germano, polonese e russo, occurre Auslautverhärtung: plosivas e fricativas sonor final deveni surde. Coincidentia o relation causal?
In hebreo, un consonante sonante mantene su character anque si sequite per un consonante surde. In le cantion pote esser audite multe exemplos de isto. Le ligamines va ora al version de studio, in le qual le pronunciation del ivrit es plus clarmente audibile.
(Nota del autor: Le traductiones que io da in basso
es mermente intendite pro obtener un idea grossier del significato.
Io ha usate Google Translate, Bing Translator, le ressources
ja mentionate, e
iste traduction.
Multo annos io ha travaliate como traductor professional, e io
sape que pro traducer ben, on besonia un multo bon cognoscentia
del lingua fonte e del lingua scopo, e que mesmo con tal
cognoscentia, traducer sovente non es facile. E del hebreo io
sape quasi nihil.)
Exemplos:
| Hebreo | Translitteration (Academia hebree, 2006) |
|---|---|
| Traduction in interlingua | Observation |
| היום אולי נדחה את בוא הלילה | hayom ulay nidẖe et bo halayla |
| Hodie nos pote differer le supervention del nocte. | Le /d/ (ד) ante /χ/ (ח) remane sonor, non deveni [t]. |
| היום אולי נדחה את העצבת | hayom ulay nidẖe et ha-atsevet |
| Hodie nos pote differer le tristessa. | Le /d/ (ד) ante /χ/ (ח) remane sonor, non deveni [t]. |
| ולא נזכור כי סוף לכל | velo nizkor ki sof lakol |
| E nos oblidara que toto ha su fin. | Le /z/ (ז) ante /k/ (כ) remane sonor, non deveni [s]. |
| שותקים נאהב כי לי ולך | shotkim nohav ki li velakh |
| Silente nos nos amara proque a mi e ti … | Le /v/ (ב) ante /k/ (כ) remane sonor, non deveni [f]. |
| אשר אינם יודעים לומר אחרת | asher eynam yod'im lomar aẖeret |
| Que illes non sape dicer alteremente. | Le /d/ (ד) ante /ʔ/ (ע) remane sonor, non deveni [t]. |
In le annos 1970 io ha legite e apprendite alco, non multo, del arabe classic e MSA (arabe moderne standard), e io ha vidite que in iste lingua il existe regulas phonotactic, que stipula que il pote haber al maximo duo consonantes adjacente, e solo in position medial o final, non initial. Dialectos moderne parlate totevia pote deviar de isto.
Io vide que anque le hebreo non adhere a tal regulas: il pote haber duo consonantes al initio de un parola, e in combination con un consonante final del previe parola, es possibile sequentias de tres consonantes.
Exemplos:
| Hebreo | Translitteration (Academia hebree, 2006) |
|---|---|
| Traduction in interlingua | Observation |
| בשני קצותיו הדשא לא יבול | bishney ktsotav hadeshe lo yebul |
| A ambe lateres le herba non crescera. | kts, /kʦ/, duo phonemas, ma per le presentia del affricato, on poterea dicer: tres consonantes al initio del parola. |
| כי רוח כפור בחשכה נושבת | ki ruaẖ kfor baẖashekha noshevet |
| Proque un vento glacial suffla in le tenebras. | ẖkf, /χkf/, tres phonemas consonantal in succession. |
| רק במקום בו לא שמעו את שמך | rak bemakom bo lo sham'u et shmekh |
| Solo ubi illes non audiva tu nomine. | tshm, /tʃm/, tres phonemas consonantal in succession. |
מבלי מילים, mibli milim, sin parolas. Illo sona tanto belle, con iste mesme sonos o sonos similar, que reappare varie vices in varie combinationes: le /b/ e /m/, le /l/, le /i/.
Il sembla que mibli es un variante, hodie poco usate, del plus ordinari bli. Hic usate non sin bon rationes, de character metric e sonic, io confide.
Alterubi in le texto il ha day bli milim, די בלי מילים.
| Hebreo | Translitteration (Academia hebree, 2006) |
|---|---|
| Traduction in interlingua | Observation |
| אם יד ביד באור נלך | im yad beyad be'or nelekh |
| Mano in mano in le luce nos vadera. | Le repetition in le expression, e le colpo glottal in be'or, me place. |
| די בלי מילים שהן לאלה | day bli milim shehen le'ele |
| … sin parolas … (troppo difficile pro ben traducer) | Le h in shehen, e le colpo glottal in le'ele, me place. Illo sembla quasi hawai'iano! |
Le titulo del cantion es: פרח הלילך, peraẖ ha-lilakh, con peraẖ, flor, e ha-lilakh, le syringa, le lilac.
In le texto figura le mesme radice פ-ר-ח, p-r-ẖ, anque in un altere forma, un forma verbal, פורח הלילך, poreaẖ ha-lilakh. כמה יפה פורח הלילך, kama yafe poreaẖ ha-lilakh, como belle floresce le lilac.
Iste radice פ-ר-ח, con aspectos etymologic e phonologic, io ha ja mentionate hic.
חיוכך, tu surriso, de חיוכ, surriso, in le ultime regula del poema, con su conspicue sequentia de tres sonos [χ], [χijuχeχ], un sono que contribue fortemente al character sonic typic del lingua hebree moderne, era parte de mi inspiration pro scriber iste articulo ci, e anque iste.