Idea in le nocte inter le 3 e le 4 de novembre 2015, e plus tosto.
Texto: le 8, 10 e .
Interlingua, interlingua, tote le tempore io pensa e scribe de interlingua. Interlingua joca e jocara, e io lassa lo jocar, un rolo importante in mi vita.
Interlingua, interlingua, clarmente con minuscula, salvo al initio del phrase, como in le caso del valutas: dollars, libras e euros.
Si? O no? Interlingua o interlingua? Cassa alte o cassa basse?
In le obras de autores renominate nos vide un imagine mixte.
Panorama numero 4 del anno 2015, pagina 17, citationes ex le essayo Ecce le bardotto!:
“Omne le linguas del fonte e de controlo de Interlingua ha nomines separate pro [...]”.
“Ma quando io cercava le parola in Interlingua, primo in le dictionario svedese-interlingua de Pian Boalt [...]”.
“Considerante le grande effortios del diligente lexicographos de Interlingua in varie campos lingual, me pare utile inricchir Interlingua con un distinction inter le duo animales.”
Le nomine del lingua ‘interlingua’ scribe iste autor e poeta sempre con majuscula, “Interlingua”, salvo in combinationes con altere linguas in indicationes de dictionarios. In le columna dextere del mesme pagina nos – le lectores de Panorama – vide:
“Le parola espaniol possibilemente veni del latino burdo que significa mulo.”
“Espaniol”, adjectivo con “parola”, e “latino”, nomine del lingua ancian, ambes con minuscula.
Le prime grammatica de interlingua, publicate in 1951, esseva in anglese. Multe annos plus tarde, in 2005, le traduction per Selahattin Kayalar deveniva disponibile. Intertanto redigeva in 1973 le nederlandese Karel Wilgenhof su obra Grammatica de Interlingua, super interlingua e originalmente in interlingua.
In su Prefacio al prime edition ille scribeva, e io typa verbatim:
“In 1951 esseva publicate le prime grammatica de Interlingua [...]”
“[...]; le uso de Interlingua se continua como isto esseva initiate in 1951 [...]”
E in decembre 1994 al secunde edition:
“In omne caso io opina que iste concise grammatica con ante toto assatis de information super tractos morphologic de Interlingua, [...]”
Vide anque le puncto 1.20, pagina 10, in le libro mesme.
In novembre 2012 in su Nota al tertie edition de iste libro, redactor Thomas Breinstrup scribeva:
“[...] in 2006, on sentiva le besonio de includer un apte grammatica de interlingua.”
E tamben:
“Karel Wilgenhof moriva le 4 de maio 2009, 91 annos de etate, e assi non succedeva vider le resultato, ma sperabilemente illo va esser utile pro assecurar un uso sempre plus correcte de interlingua – [...]”
Esque “interlingua” con minuscula es plus moderne que “Interlingua” con majuscula?
In le pagina 118 de su obra historic “Interlingua e su promotion durante 50 annos” (in vendita in le sito Lulu.com) Ingvar Stenström usava como testa de un parve capitulo: “Le grande dictionario germano-Interlingua”, capitulo in que inter altere cosas ille scribeva:
“Arne Pedersen, e in ancora plus alte grado Bent Andersen, esseva involvite in tote dictionarios de Interlingua sub elaboration.”
Alcun paginas del libro, anque iste, es in Google Books.
(Thomas me contava que ille ha adjuvate Ingvar scriber le libro, pro ration del problemas ocular del ultime. Apparentemente Thomas non ha redigite le uso del majusculas, ma lassava lo como Ingvar lo scribeva e voleva.)
In un essayo del mesme autor, intitulate “Que pote nos apprender ab le alteres e ab lor experientias de un seculo” (pagina 39 e sequentes), in le pagina 2 del essayo (41 del documento complete) il ha le phrase:
“Un idista svedese, Axel Rylander, ha recentemente finite dictionarios Ido-svedese e svedese-Ido, ambes grande.”
Linguas constructe con majuscula, e linguas que surgeva spontaneemente durante le historia del genere human, sempre con minuscula? Es isto le regula?
Probabilemente le fundo de iste linguage es differente. In le grammatica de Gode & Blair sta (io cita le traduction):
Ҥ14 Le USO DE MAJUSCULAS differe del usage
anglese in que intra le phrase majusculas initial occurre exclusivemente
con nomines proprie, sed non con derivatos de illos.
---
In Francia le franceses parla francese ab le initio de lor vita.
[...]
Le ver stilo shakespearean se trova solmente in
Shakespeare.”
Multe nomines de linguas natural es adjectivos, que on pote interpretar como derivationes de un nomine de un pais: le svedese es le lingua de Svedia, le anglese ha su radices e historia in Anglaterra, le nederlandese es parlate in Nederland (ma anque in Belgica e Suriname), in Germania (como in Austria e grande partes de Suissa) le lingua german, le germano, es le lingua official. Etc, etc.
Interlingua per contrasto non es ligate a un pais specific, e illo es un substantivo, non un adjectivo. Ergo, le regula del paragrapho 14 non vige, que pote ser un argumento pro scriber ‘Interlingua’, con un majuscula initial.
Le mesme in le caso de esperanto e ido. Totevia, le nomine del lingua ‘ido’ de certe senso es un parola derivate, proque in ido e esperanto ‘ido’ pote ser explicate como ‘filia’, un lingua filiate per esperanto, que mesme es nominate secundo le nom de plume de su creator Ludwig Zamenhof, pseudonymo que in esperanto significa ‘persona qui continua sperar, homine plen de spero’.
Ben, ido e esperanto es derivationes, sed non es adjectivos, dunque le regula del paragrapho 14 del grammatica tamen non vale.
Assi nos habe nunc anglese, francese, italiano, klingon (nomine del lingua derivate del nomine del specie humanoide le Klingons), Volapük (non derivate de un nomine de un pais, significa ‘parlage del mundo’), dothraki (derivate del mar ubi vive le populo qui secundo le historia non-historic parlava iste lingua), afrihili (derivate del continente Africa e le lingua swahili).
Clarmente le problema con iste approche es, que ante de poter mentionar un lingua in un texto, nos debe immerger nos in su natura e su historia de formar se. E illo non solo vale pro linguas constructe como in le previe exemplos. Le nomine hindi es derivate del fluvio Indus que es anque ligate al pais India, dunque ‘hindi’ con minuscula. Ma le variante urdu del mesme lingua nos deberea scriber assi, Urdu, proque le nomine origina in un parola turc que significa ‘armea’.
Altere exemplos (plus detalios es trovabile in le Wikipedia in diverse linguas): swahili (il ha un populo; ma non un pais, dunque tamen Swahili?), persa (farsi) con su variantes Dari e tadzhik, Papiamento, Sanskrito, Pali, Tok pisin (Tok Pisin?), tagalog, hebreo (lingua hebraic o hebree; o melior Hebreo? le pais es hodie Israel; un connexion historic con un populo ancian Habiru es incerte), etc. etc.
Lo que precede es troppo complicate e impractic. Io propone un regula simple e clar: omne nomines de linguas comencia con un minuscula. Como in portugese. Ergo interlingua appella se interlingua e non Interlingua.
Assi io seque Thomas Breinstrup, in Panorama e le prefacio al libro de Wilgenhof.
Como redactor e corrector totevia, de Marcus Scriptor in Panorama, Wilgenhof in su grammatica, e de Stenström in su “[...] promotion durante 50 annos”, Thomas respecta le preferentias del autores original.
E illo es justificate, io trova. Interlingua es un lingua con regulas, grammaticas e dictionarios, ma etiam con un certe mesura de libertate, con spatio pro decisiones personal e creative. E illo es exactemente le combination equilibrate que tan me place.
Plus prova que Thomas Breinstrup, e le Commission Linguistic del Union Mundial pro Interlingua, como io prefere scriber tote le nomines de linguas con minuscula, es illac.
Derecto de autor © 2015, R. Harmsen, tote derectos de copia reservate, all rights reserved.