15 en
Net als in het vorige artikel reageer ik hier op eigen site op iets dat iemand op Facebook als commentaar plaatste. Dit keer is de reden geen ban, want ik kan daar wel posten, maar het thema past niet bij het religieuze onderwerp dat gastheer Badr Youyou aansneed. Als ik er daar op door zou gaan, zou dat draadvervuiling zijn.
De poster van de reacties waarop ik hier reageer was Anthony Migchels, die ook webmaster is van de site Real Currencies.
Anthony schreef:
“Ruud, je praat en praat en praat en schrijft en schrijft en schrijft ”/
Ja. Dat is mijn roeping. Ik heb steeds meer het gevoel dat dat is wat ik moet en wil doen in dit leven. Vrijwel alleen nog maar dat.
/ “en je ziet niet dat de banken elkaar bezitten en samen zorgen dat ze deposito's hebben waarmee ze nieuw geld kunnen scheppen, ad infinitum.”
Ik heb op een kladblaadje en in mijn hoofd wat zitten schuiven in gefantaseerde bankbalansen, maar ik zie het niet. Als de ene bank (A) de andere bank (B) bezit (geheel of gedeeltelijk), heeft A aandelen van B (debet op de balans van A, credit bij B). Ik zie niet in hoe dat een van de vier remmen op een te uitbundige kredietverlening en dus geldschepping beïnvloedt, te weten de kapitaaleis, reserve-eis, of banken het risico aandurven, en of er behoefte is aan meer krediet van partijen die een lening durven en willen nemen.
Het kapitaal van een bank (B) kan vergroot worden als ze nieuwe aandelen uitbrengt die een andere bank (A) koopt en volstort. Die storting verhoogt de reserves van bank B, maar vermindert de reserves van bank A met eenzelfde bedrag.
Banken kunnen elkaar geld lenen (daarvoor hoeven ze elkaar niet onderling te bezitten), maar ook dan nemen de reserves van de ene bank af en die van de andere toe. Per saldo, macro-economisch, bij de centrale bank, maakt het niets uit.
De Europese Centrale Bank stuurt de kredietverlening en daarmee de geldschepping en maatschappelijke geldhoeveelheid (M3) momenteel weliswaar niet meer via de reserve-eis, gezien het extreem lage percentage van 1% dat banken minimaal moeten aanhouden. Maar als de geldschepping uit de hand zou lopen en daardoor inflatiegevaar dreigt, is de reserve-eis wel een van de remmen waaraan de ECB kan trekken.
Anthony Migchels stelde:
[...] “waarmee ze nieuw geld kunnen scheppen, ad infinitum.”
Dat is dus gewoon niet waar. De geldschepping wordt door diverse
factoren begrensd en blijft derhalve beperkt. Dat blijkt ook uit
de praktijkcijfers (aggregaat M3,
“Non-MFIs excluding general government”,
ofwel huishoudens en bedrijven zonder banken en overheid,
eind van elk jaar, in miljarden euro’s):
1999: 4512
2000: 4700
2001: 5222
2002: 5567
2003: 5941
2004: 6297
2005: 6824
2006: 7440
2007: 8275
2008: 8990
2009: 8964
2010: 8910
2011: 9093
2012: 9342.
De geldhoeveelheid neemt toe, maar niet extreem, en zeker
niet oneindig. Over 13 jaar gemiddeld 5,76% per jaar.
Hoe ik dat bereken?
(9342679/4512434) ^ (1/13).
5,76% is niet uitzonderlijk veel, wel meer dan de inflatie van gemiddeld rond de 2%. Betekent dat dat we met z’n allen steeds rijker worden? Durf ik niet te zeggen, daarvoor ontbreekt mij de economiekennis. M3 is wel geld dat het publiek bezit, dat is de definitie.
Nog een berekening ter controle: M3 bij het publiek, excl. centrale overheid (lokale overheid is nu wel meegeteld): eind 1997 4.265.545 miljoen euro. Eind 2012 9.814.616 miljoen. Toename is gemiddeld over die 15 jaar jaarlijks 5,71%.
Verder met de opmerkingen van Anthony Migchels:
“Je weigert onder ogen te zien, dat de 80% betaalt aan de rijkste 10% en dat het in Nederland alleen om zo'n 75 miljard euro per jaar gaat.”
Uiteraard is het zo dat iemand die spaargeld heeft, rente ontvangt en wie een lening heeft, rente betaalt. Of de eersten rijker worden en de laatsten armer, hangt van meer dingen af: overig inkomen, uitgavenpatronen, hypotheekschulden die er naast het spaargeld misschien zijn omdat dat in Nederland fiscaal nog altijd gunstiger is.
Ik had over inkomensverdeling en verdeling van rijkdom nog nauwelijks geschreven. Toevallig recent wel: hier en hier. Ik ben gematigd links op dat punt – hoewel hard werken beloond mag worden. Maar ik zie het afschaffen van rente niet als geëigend middel tot inkomenspolitiek.
Hoeveel van die 75 miljard gaat eigenlijk in kleine pensioenen zitten, voor mensen die verder alleen AOW hebben? De pensioenfondsen betalen dat o.a. uit de couponrente van obligaties die ze ooit van de premies hebben gekocht. Als we rente af willen schaffen, zouden ook rentedragende obligaties verboden moeten worden. Hoe financieren we dan die pensioenuitkeringen?
De dekkingsgraad van pensioenfondsen is nu veelal te laag, omdat de fondsen, ondanks prima beleggingsresultaten van rond de 7%, voor de berekening van de contante waarde van toekomstige verplichtingen uit moeten gaan van een lage rekenrente. Als die rekenrente nul zou worden, zouden de dekkingsgraden helemaal wegzakken.
Nog iets: hoeveel van die 75 miljard zit in wat rijkelijker pensioenen, waarvan hulpbehoevende ouderen een eigen bijdrage moeten betalen? Als de rente-inkomsten van pensioenfondsen wegvallen, hoe betalen we dan voortaan die zorg?
Allemaal dingen waar ik de geldhervormers nooit over hoor, en als ik erop wijs, wordt het spottend weggewuifd, omdat pensioen zogenaamd toch allemaal bedrog is.
Anthony Migchels schreef ook:
“Dat 45% van de prijzen rente zijn.”
Dit komt vast uit het boek van Margrit Kennedy. Ik heb het van haar site gedownload en genoteerd dat het een van de vele dingen is die ik nog wil lezen en bestuderen.
Ik weet niet hoe zij tot haar berekeningsresultaat komt. Ik vraag me wel af of daarbij alleen de financieringskosten zijn meegenomen van bedrijven met een bankkrediet dat ze ook echt gebruiken, of ook de rentevoordelen van bedrijven met al dan niet tijdelijke overschotten die ze op een zakelijke spaarrekening of als termijndeposito bij de bank stallen, of door de bank laten verrekenen met kredieten van andere onderdelen van hetzelfde concern.
Trouwens, in de prijzen zit vast ook een flinke component transportkosten. Moeten we daarom transport afschaffen? Misschien wel, lokale productie en consumptie. Heeft voordelen, maar niet veel mensen doen het echt. Toch te onhandig en inefficiënt, wellicht.
Voorraden kosten ook geld en dat zit in de prijzen verwerkt. Moeten we voorraden daarom maar afschaffen? Ja: JIT (just in time)! Maar dat gaat niet zo ver dat op het moment dat ik in de supermarkt een zakje pinda’s wil pakken, er snel een mailtje naar de fabriek gaat en de vrachtwagen bliksemsnel mijn zakje pinda’s langs brengt. Dus toch wel wat voorraad nog hier en daar, en dat kost geld en de consument betaalt dat.
Gauw verder lezen op Facebook:
“Dat rente vrij krediet een feit is, dat er enkele totaal corrupte leugenaars genadeloos op binnen lopen.”
Snap ik niet, ik weet niet waar dit over gaat of op wie je doelt. Vast niet op mij in elk geval. Ik kan er niet op reageren.
“Je hebt gewoon een grote plaat voor je kop en wil het gewoon perse niet horen.”
Het merkwaardige en opvallende is dat ik regelmatig uitingen van andersdenkenden nauwkeurig lees en doordenk. Ik ga na of het kan kloppen wat ze beweren. Blijkt dat niet het geval (althans naar mijn beoordeling), dan schijf ik dat op en publiceer ik het.
Omgekeerd doen anderen dat met mijn beweringen en redeneringen nooit. Ik krijg wel regelmatig naar mijn hoofd dat het allemaal onzin is wat ik schrijf en dat ik er niks van snap en terug moet naar de kleuterschool. En dat ik misdadigers verdedig. Maar weerleggingen van concrete punten, helder met details erbij, die zie ik nooit.
Of ja, toch, soms zagen anderen foutjes:
Op 23 oktober 2012 kwam Douwe Beerda wel met inhoudelijke kritiek. Uniek, want tot nu toe de enige keer, voor zover ik me kan herinneren. Hij had gelijk en ik gaf dat hier uitgebreid toegelicht toe, zo gauw ik daar de tijd toe vond.
Op 29 oktober 2012 heb ik na kritiek, ook op Visionair.nl, in mijn artikelen 10 en 19 formuleringen verbeterd om misverstanden te voorkomen.
In het begin van deel 7 stond ooit bij vergissing dat fractional reserve banking veiliger zou zijn dan full reserve banking, terwijl het natuurlijk andersom is. Meteen gecorrigeerd, 11 december 2012.
Hier stond tot 3 juli 2013, in zowel de Engelse als de Nederlandse versie, het voorbeeldbedrag 990 terwijl dat 900 moest zijn. Na erop gewezen te zijn meteen verbeterd.
Vorige maand splitste en herschreef ik een Engelse zin omdat iemand in Australië die verkeerd begrepen bleek te hebben. Daarna begrepen hij en medestanders er nog niks van, ze dachten zelfs dat ik me snel ergens onderuit probeerde te draaien, terwijl ik in werkelijkheid nooit iets anders bedoeld had dan ik nog steeds bedoel.
Dat krijg je als mensen hun eigen taal niet kunnen lezen. Want zowel voor als na de verbetering was het m.i. grammaticaal niet mogelijk er iets anders in te lezen, ook al stond het er wel wat krukkig. Daarom had ik het ook verbeterd. Hier staat die episode beschreven.
Dat is het. Verder niks. Kennelijk klopt voor het overige alles in mijn artikelenserie, want niemand heeft aangetoond dat er iets niet klopt.
Anthony ging verder met:
“Je bent net als die dwazen van de skeptici, die zich 'skeptisch' noemen, terwijl ze vol vuur iedereen neersabelen die de partijlijn van welke industrie dan ook niet volgt.”
Snap ik niet, ik weet niet op wie je doelt, vast niet op mij in elk geval. Ik kan er niet op reageren.
Anthony schreef:
“Inmiddels vertellen de bankiers onszelf gewoon wat ze doen. Bijvoorbeeld William Patterson, oprichter van de Bank of England in 1694: "the bank hath benefit of interest on all moneys which it creates out of nothing" Hallo Ruud? Is daar iemand?”
Nergens en nooit heb ik het bestaan van het verschijnsel geldcreatie ontkend. Integendeel, steeds opnieuw wees ik er nadrukkelijk op dat geldschepping een realiteit is, onder andere een automatisch en onvermijdelijk gevolg van elke kredietverlening van een bank aan het publiek.
Ook heb ik nooit proberen te verdoezelen dat banken aan uitgezet krediet geld verdienen door de rentemarge. Als er meer krediet is verleend, hebben ze meer rentemarge-inkomsten. Dat is logisch.
Hier gaf ik als mijn mening en vermoeden dat een beperking van de geldschepping, bijvoorbeeld door fractional reserve banking te verbieden en alleen nog full reserve banking toe te staan, in eerste instantie de renteopbrengst voor banken zou beperken, maar dat die uiteindelijk toch weer op hetzelfde niveau zou terugkomen, door noodzakelijke bijsturing door de centrale bank.
Dit alles overziend, zie ik niet hoe het een argument tegen mijn stellingen kan zijn, dat banken zelf ook toegeven dat geldschepping bestaat en dat ze daar geld aan verdienen. Want dat is zo en ik heb dat ook nooit ontkend.
Dat je dit toch als argument naar voren brengt, Anthony, wijst er voor mij op dat je in al die tijd dat we van tijd tot tijd over deze zaken discussiëren (hoe lang al? ruim een jaar voor mijn gevoel; 11 juni 2012 blijkt in elk geval een aantoonbare datum) nog steeds mijn artikelen niet goed gelezen hebt, in elk geval niet de cruciale delen 1/2/3, 10/11 en 16/19.
Anthony schreef verder:
“Misschien iets meer luisteren en voelen en iets minder die pratende aap in je kop (die overactieve denkgeest die maar ratelt en ratelt) aan het woord laten?”
Je weet duidelijk niet hoe ik te werk ga. Logisch, want dat ziet niemand. Hoewel, uit de schrijf- en publicatiedatums valt wel het een en ander af te leiden.
Soms rollen de lappen tekst er zo uit en hoef ik ze alleen maar in te tikken. Maar veel vaker komt er veel aarzelen aan te pas, en peinzen, zoeken, lezen, twijfelen, ordenen, indelen, twijfelen, opnieuw proberen, weer twijfelen, zoeken, lezen, slapen, peinzen, aarzelen en ploeteren en door blijven gaan.
Als het er dan eindelijk staat zoals het er staat, dan klopt het allemaal wel, denk ik zelf. Want anders publiceer ik het niet en begint de hele worsteltocht naar inzicht en waarheid opnieuw.
Zie ook Laat eens zien? van 8 februari 2015, over 9 september 2013.
Copyright © 2013 R. Harmsen. Alle rechten voorbehouden.