As non es gis, ma f es f

Le 19–22 de septembre, e le 1 de octobre 2020

Isto!

Isto! Clicca! Que nos audi? Nos audi un nota prolongate del violino (desde 0^m22^s in le fragmento), que le orchestra gradualmente pone in un nove contexto, assi que le nota non plus es equal, ben que tamen es le mesme.

Como es illo possibile? Que eveni? Post un passage lente e dramatic desde mesura numero 231, le violino sona in mesura 238 un nota ‘e’ (o ‘mi’), le orchestra crea pro iste nota ‘e’ in mesura 238 le contexto de un accordo ‘a minor’ (Am), que es modulate a un accordo Fm in mesura 242. In iste accordo, le nota ‘as’ servi como tertia minor: prime, secunde, tertie nota: f, g, as, con un distantia grande e tunc parve.

Le violino sona iste nota ‘as’, lente e longe, ma intertanto, le contexto muta: le orchestra retorna gradualmente al previe accordo, Am, per sonar le sequentia de notas g, f, e, c, A, E, A, E, A. Le violino mantene su nota, ma ora isto non pote esser un ‘as’, proque le litteras del notas de un accordo debe esser totes differente. Al accordo Am (a, c, e) on non pote adder un ‘as’ (esseva Pauli un theoretico de musica? 😃), ma si un ‘gis’: le septima major. Isto resulta in un accordo AmMaj7, un accordo con un tertia minor sed septima major. In nederlandese nos appella isto un klein-groot akkoord, un accordo parve-grande.

Assi le mesme nota, sonate per le violino, ha obtenite un rolo differente, e un nomine differente. Isto me place. Pro me musica debe haber tal trucos pro esser interessante. Compositores de qui io es fan a vices lo face. Alteres nunquam.

E plus un

Un altere exemplo del mesme phenomeno, o similar, es in un pecia con un stilo musical multo differente, ora non classic ma pop o rock o quecunque on vole appellar lo: le fin de “Mijn held zijn” del gruppo nederlandese “Van Dik Hout”. Iste pecia ha un fin fallace.

In le momento 3^m42^s del video de Youtube, le numero ja sembla haber arrivate a su fin. Ma tunc veni un reprisa, que comencia con Gm, e, essente non complete, fini in le altere accordo prominente in le pecia, Dm. Isto es sonate lentemente, prolongate, con un pre­sentia conspicue del tertia minor del accordo: le nota f. De illac, ab 4^m14^s in un crescendo le accordo del comencio reveni, Gm, como fin ora definitive. Ma le nota f remane, nunc como un septima minor in vice de tertia minor.

Como in le previe exemplo, de musica classic, le contexto harmonic muta: lo que esseva un tertia deveni un septima. Ma le detalios differe, quanto al distantia inter le accordos: Fm a Am, un tertia major in alto; Dm a Gm, un quinta in basso. E quanto al natura del septima: major versus minor. Iste factores insimul causa que in le secunde exemplo, le nota f non obtene un altere nomine, ma remane le mesme f.

MPB

Un maestro de tal trucos esseva Carlos Jobim, e in general on los audi sovente in MPB, música popular brasileira, musica popular brasilian. In le One note samba (titulo anglese, in le portugese original: Samba de uma nota só, Samba de un nota solo), multo del melodia consiste de un mesme nota repetite, ma le contexto harmonic e accordal es sempre differente.

Gaude. Le choro es le Quarteto em Cy, un gruppo de quatro cantatoras e (originalmente) sorores cuje nomines comencia totes con Cy-. Le nomine del gruppo contine un joco de parolas con le nota musical ‘si’ (b), que in portugese sona identic a ‘Cy’.

Romance

Como explicate io usa notas germanic, anque in interlingua, ben que iste lingua ha largemente un natura romanic.

In interlingua proprie, le titulo de iste articulo mie deberea esser ‘Un la bemolle non es un sol diese, ma un fa es un fa’. Sed io prefere, in stilo germanic o de facto, in su detalios, nederlandese, e plus brevemente sin articulos indefinite: “As non es gis, ma f es f”.

Introduction

Un introduction al comencio es tanto enoiose, dunque io decideva mitter lo a medie cammino. Ja multe annos io ha volite scriber iste articulo, ma io non trovava le tempore e concentration. Certo le 29 de junio 2011 existeva un pagina, que forsan, secunde un nota in mi to do file (un file con un lista de cosas a facer), io poterea haber scribite inter le 25 e le 28 de decembre 2007. Le pagina comencia como un articulo in anglese, degenera in notas sin phrases, contine un error (“Uit het donker” es tracia 9, que seque le correcte tracia 8, “Mijn held zijn”), e continua in nederlandese, anque non phrases sed solo notas vage, e calculationes forsan incorrecte. (No, ora, le 23 de septembre 2020, io sape: correcte. Ja tunc.)

Io lassa iste pagina inalterate, como prova historic, como anque le traduction neder­landese que il nunquam habeva e il nunquam habera. Io solo adde ligamines a iste articulo que io scribe ora e que io expecta tosto completar.

Que pecia, de qui?

Io non ha mentionate le compositor: Aram Khachaturian, in russo: Арам Хачатурян, in armenio: Արամ Խաչատրյան, Aram Xačatryan. Io ha sempre ponite le accento in su nomine sur le littera ‘u’, ma ora apprende que justo iste littera manca in su nomine in armenio, e in iste lingua e in russo le accento es final.

Isto me memoria de Srebrenica, le qual alcunes accentua sur le ‘i’, ben que in le pronunciation local, iste vocal es multo debile, mesmo quasi manca.

Facto curiose super Aram Khachaturian, que io non sapeva: ille ha nascite e crescite non in Armenia, ma in le capital de Georgia, Tbilisi. Su patre arrivava la al etate de 13 annos.

Le nomine del compositor in georgiano es არამ ხაჩატურიანი, Aram Xačaturiani. An ille esseva trilingue?

Le composition es le Concerto pro violino, de 1940. Le movimentos es Allegro con fermezza, Andante sostenuto, e Allegro vivace.

Que movimento?

Io pensa haber sempre pensate, ben que le file crude lo contradice, que le phenomeno del qual tracta iste articulo, esseva al fin del concerto. Ma es al fin del Andante sostenuto, le secunde, non le tertie movimento. Le causa de mi mis­com­prehension pote esser que le disco de vinyl que io possede (pro ag­grandir, vos pote cliccar sur le imagines), ha le tertie movimento al secunde latere, combinate con le Havanaise Opus 83 de Camille Saint-Saëns. Dunque ben que le phenomeno non se trova al fin del concerto, se trova al fin del prime latere del disco, como on vide in iste video.

(Le video era mal filmate con un Casio Exilim EX-Z85, que es ante toto un apparato photographic, ma que anque pote filmar. Le file Apple QuickTime con le extension de nomine .mov, non ben supportate per navigatores e platteformas, 15,9 MiB in grandor, io ha convertite utilisante le programma ffmpeg, que de isto faceva un file .mp4 de solo 2,6 MiB.)

Registration

Le registration del concerto data del 12 de januario 1958, le solista esseva Leonid Kogan (in russo: Леонид Борисович Коган), accompaniate per The Boston Symphony Orchestra, dirigite per Pierre Monteux. Le disco esseva originalmente publicate in 1965.

Io comprava le disco in le annos 1970, forsan 1980 o 1990, in le grande magazin ‘de Bijenkorf’ (nederlandese pro ‘le Apiculario’), probabilemente in Arnhem, pro le precio non de 12,90, ma de un mer 5 florinos! Al cambio de 1999–2002 illo serea solo 2,27 euros! Ma sin contar le inflation.

In mi registration del registration, un curte fragmento solmente, le altor tonal non es perfecte: un poco tro alte. Vermente assi sonate in 1958, per problemas de temperatura e del accordatura de instrumentas? O per causa de deficientias in le apparatos de registra­tion o del fabrication del discos? Iste registration in Youtube, del mesme disco que le mie, alsi devia del 440 Hz exacte del diapason, ma multo minus que mi registration. An es le causa un inexactitude in le 33⅓ tornos del tornadiscos? Io usava un Philips ‘FP146 Mark II linear tracking turntable’. Io non trovava un maniera de calibrar le numero de revolu­tiones per minuta.

Comocunque, io decideva corriger le altor tonal usante le programma audacity: post multe essayos le optime correction me semblava bassar le velocitate (speed) (pro minimi­sar le distortion non solo le tempo o solo le altor (pitch)) con exactemente 3,18%, que corresponde con in intervallo musical de 55,95 cent!

Van Dik Hout

Le nomine del gruppo “Van Dik Hout” veni del expression nederlandese ‘Van dik hout zaagt men planken’, que litteralmente vole dicer: ‘De ligno spisse on serra plancas’. De isto io non comprende un significato figurative. Io ha varie vices cercate lo, ma cata vice io oblida le resultato. Alco con un bastonada? Ma pro que o de que maniera?

In iste explication on mentiona tante significatos differente que post leger lo, ancora io non sape que pensar. Io non va traducer. Forsan DeepL o Google Translate pote vos ad­juvar. Forsan le membros del gruppo musical mesme tamben non lo sape.

Le titulo del tracia, “Mijn held zijn”, appare in le texto in le contexto (0^m58^s): “Zou het uit de hoogte klinken / je het onbescheiden vinden / als ik je vraag: / ‘Wil je mijn held zijn?’”. Traducite in interlingua: Sonarea il arrogante / trovarea tu lo immodeste / si io te demanda: ‘Vole tu esser mi heroe?’.

Le pecia contine altere sequentias de accordos, inter le qual un passage de G a Gm, que me place. Quasi tote le musica de iste gruppo io trova interessante de iste maniera, ben que io solo cognosce duo CDs: le del qual veni “Mijn held zijn”, “Vier weken” (Quatro septimanas) de 1995, e “Kopstoot van een vlinder” (Colpo de capite de un papilion) de 1997. De ille il ha un mention special pro le titulo del ultime tracia, “Zenderruis en asfalt” (ruito del emissor, e asphalto). Un titulo que fascina me e place me.

Ma al controlar: le titulo de facto es “Zenderruis & Testbeeld” (Ruito del emissor & Imagine de test). Le texto cantate e scribite per Martin Buitenhuis (con musica de Sandro As­sorgia) comencia “Het bloeit op teer en asfalt, het komt en het gebeurt” (Il flora sur catran e asphalto, il veni et eveni). In iste numero tamben, de novo, le progredimentos captivante de accordos: 1^m15^s e 1^m18^s.

Le gruppo existe ancora, ja desde 1985, 1990 o 1994, e ha facite multo plus que iste duo CDs de que io sape, naturalmente.

Plus alte o plus basse? O equal?

Un pianista non pote differentiar un as e un gis, sed un violinista lo pote. Ma como? Que es plus alte, le as o le gis? E quanto plus alte? E proque?

Isto depende. Le detalios quanto al theoria musical e mathematic seque in un articulo separate. Ja pro ora: que vos place plus, isto, isso, o illo?