8–, eigen vertaling uit het Engels.
Dat is een idee dat steeds weer terugkomt in dingen die mensen schrijven. Welk idee? Dat banken de rente die leners aan ze betalen, weer uitlenen tegen meer rente. Voor nieuwe leningen moet nieuwe rente worden betaald, dus we krijgen een eindeloze cirkel met steeds meer schuld.
Is dat waar? Gebeurt dat echt? Kan het überhaupt gebeuren?
Eerst wat citaten van mensen die denken dat het kan en gebeurt. Ik geef hier mijn Nederlandse vertalingen van de Engelse citaten; de oorspronkelijke bewoordingen staan in het Engelse origineel van mijn eigen artikel.
Anthony Migchels van de site Real Currencies publiceerde op 1 april 2013 een artikel, maar ik neem aan dat het geen grap is. Schreef Anthony het artikel ook? Bovenaan staat “door Anthony Migchels”, maar onderaan wordt de indruk gewekt dat Dick Eastman de schrijver is.
Hoe dan ook, de titel luidt “Is er genoeg geld om schulden plus rente af te betalen? Een nader onderzoek” en het citaat is:
“Dan de andere kwestie: komt
de rente door besteding weer in omloop? Het antwoord is:
lang niet alle rentebetalingen komen weer in omloop door
besteding. Zeker, de bank betaalt haar mensen enorm
opgeblazen omkoopsommen (‘bonussen’) voor hun
handwerk en om hun geweten in bedwang te houden, en ze bouwen
overal enorme kastelen (‘kantoorgebouwen’), maar
bankieren is een uiterst lucratieve bezigheid en deze winsten
worden niet door uitgaven teruggebracht in de geldcirculatie.
In de eerste plaats gebruiken banken winst als kapitaalreserve,
vereist om meer uit te lenen. In feite betekent dit dat het
geld in omloop wordt teruggeleend, niet terugbesteed. Omdat
het teruggeleend wordt in de economie, is nog meer geld nodig
voor de rentebetalingen, waardoor de reeds ernstige situatie
nog verergerd wordt.”
In “O Canada! Versoberingsmaatregelen opgelegd aan het land met de meeste natuurlijke hulpbronnen ter wereld” (een artikel waaraan ik in mijn vorige artikel, nummer 22, al refereerde), schreef Ellen Brown:
“De aanname was dat lenen van een centrale bank met het vermogen om in zijn boeken geld te creëren, zou leiden tot inflatie van de geldhoeveelheid en de prijzen. Lenen van private geldschieters werd daarentegen niet gezien als inflatoir, omdat dan bestaand geld zou worden gerecycled. Wat de bankiers er niet bij vertelden, hoewel ze het zelf al lang wisten, is dat private banken het geld dat ze uitlenen net zo goed scheppen als dat publieke banken dat doen.”
(Hier zit geen tegenstelling, beide stellingen zijn waar. Dat leg ik uit in vele andere artikelen in mijn serie.)
Ik citeer verder:
“Het verschil is alleen, dat de staatsbanken de rente teruggeven aan de regering en de gemeenschap, terwijl private banken de rente in hun kapitaalrekening zuigen om opnieuw geïnvesteerd te worden voor nog meer rente, waarbij ze steeds meer geld uit de productieve economie wegtrekken.”
Hier een citaat, ook weer van de site Real Currencies, maar nu denk ik wel echt geschreven door Anthony Migchels zelf. Het artikel heet Oorzaak en effecten van geldschaarste en het is gedateerd 7 oktober 2013.
“Woeker (noot) zuigt voortdurend geld weg uit de economie. Een deel van de rente geven de banken weer uit, maar niet alles. Een ander deel lenen ze terug in circulatie, waardoor nog meer schulden ontstaan en daaraan verbonden rentekosten, met als gevolg dat de geldschaarste verergert.”
Dezelfde gedachte leeft ook onder MPE-aanhangers, bijvoorbeeld in de Canadese afdeling van die beweging, zoals uitgedrukt in deze tweet van 5 oktober 2013
“Ratel @Canada4MPE 5 Oct
Omdat onwetende onderworpenen aan zulke uitbuitingssystemen
impliciet verplicht worden om een vitale circulatie in stand
te houden door eindeloos opnieuw te lenen..”
en in deze:
“hoofdsom en rente betaald uit de algemene circulatie met dit oneindige herlenen waardoor de schulden eeuwig verder zullen blijven toenemen...”
en in deze:
“door zo veel als periodieke rente over een steeds groter wordend schuldbedrag totdat de onwetende slachtoffers bezwijken onder een dodelijk bedrag aan kunstmatige schulden..”
Dit is waar mijn Engelse artikel eindigde in oktober 2013. Ik wist niet hoe het verder moest. Inmiddels zijn we ruim 15 maanden verder, en de hele kwestie is me nu zo veel duidelijker. Dus ik kan die uitleggen.
Ik weet nu dat al bovenstaande stellingen onjuist zijn. En ik denk dat dat komt doordat de auteurs een verkeerd idee hebben van wat geld is.
Zij zien geld als iets dat de eigenaren ervan in handen hebben, en dat een bank in kan gaan en er weer uitkomen. Letterlijk, in het geval van bankbiljetten, klopt dat ook. Maar het lijkt maar zo, omdat een bankbiljet fysiek een waardeloos stuk papier is.
Wat een authentiek bankbiljet waardevol maakt, is dat het wordt erkend als een geldvordering. In dit geval: een vordering op de centrale bank die het papiergeld in omloop heeft gebracht. Het enige verschil tussen een bankbiljet en een banksaldo is dat bankrekeningen door het publiek (huishoudens en firma’s) worden aangehouden bij niet-centrale banken.
Geld op een rekening gaat niet een bank in en uit. Het is altijd in een bank, omdat het een vordering op die bank is, die daar geadministreerd wordt. Geld is altijd een vordering en waar het om gaat is wiens vordering het is, wie de vorderaar is.
Met dit inzicht in de aard van het geld, is makkelijk te zien wat er gebeurt als iemand uit het publiek een lening neemt of die aflost, bij het betalen of ontvangen van rente, als een bank salarissen of dividenden betaalt, etc. Het maakt ook duidelijk dat “de kapitaalreserve [...] wordt teruggeleend in circulatie [...]” niet iets is dat echt kan gebeuren.
Daarom ga ik nu een aantal financiële transacties bekijken, niet voorgesteld als journaalposten, maar lettend op hoe financiële waarde van plaats verandert, en meestal ook een andere vorderaar krijgt, in de balans/verlies- en winstrekening van een bank.
In de echte wereld zijn bij deze transacties soms meerdere banken betrokken. Voorbeeld: een lener heeft een hypotheeklening bij de ene bank maar betaalt de maandelijkse rente vanaf zijn betaalrekening bij een andere bank. Als we kijken naar de bankensector als geheel, als onderdeel van de gehele economie, doen die transacties tussen banken er niet toe. Dus om het simpel te houden, beschouw ik één niet-centrale bank, die in feite het niet-centrale deel van de hele bankensector voorstelt.
Enkele verwijzingen naar plekken waar ik eerder zulke transacties noemde of besprak: 2130601, 004intrs, 020crein en meer in het bijzonder Reserves, 015rstab.
Het bedrag gaat van de betaalrekening (BE: zichtrekening) van de lener naar een van de opbrengstrekeningen van de bank. Beide rekeningen bevinden zich aan de rechterkant (creditzijde) van de balans / winst- en verliesrekening van de bank.
Het bedrag wordt opgeteld bij een van de kostenrekeningen van de bank, aan de linkerzijde (debetkant) van de verlies- en winstrekening. Hetzelfde bedrag wordt opgeteld bij de betaalrekening of spaarrekening van de spaarder, in beide gevallen aan rechterzijde (credit) van de bankbalans.
Aan het eind van het boekjaar leveren alle opbrengst- en kostenrekeningen samen het overzicht van de winst- en verliesrekening op. Het saldo daarvan is het nettoresultaat. Delen daarvan worden bestemd voor vennootschapsbelasting, dividend, toevoegingen aan reserves of voorzieningen, en versterking van het eigen vermogen, het kapitaal van de bank.
Dit kan de opname van het volledige leningbedrag in één keer zijn, m.a.w. de bank stelt dat ter beschikking van de lener – of het kan gaan om een gedeeltelijke opname uit een doorlopend krediet.
Het bedrag wordt opgeteld bij het leningbedrag, aan de linkerkant (debet) van de bankbalans.
Hetzelfde bedrag wordt opgeteld bij de betaalrekening van de lener, die aan de rechterzijde (creditkant) van de bankbalans staat.
Deze boeking brengt geldschepping met zich mee, omdat alleen de creditzijde meetelt als monetair geld (M1).
Het bedrag wordt afgetrokken van de betaalrekening van de lener, die rechts op de balans gesitueerd is (credit).
Hetzelfde bedrag wordt ook afgetrokken van de leningsrekening, links (debet) op de bankbalans.
Deze boeking veroorzaakt geldvernietiging, omdat alleen de creditzijde meetelt als monetair geld (M1).
Het bedrag gaat van de betaalrekening van de spaarder naar zijn spaarrekening. Beide rekeningen staan credit (rechts) op de bankbalans.
Afhankelijk van de precieze voorwaarden van de spaarrekening en de definities van de diverse geldhoeveelheden, zal deze transactie gewoonlijk M1 verlagen terwijl M2/M3 gelijk blijven (omdat in M2/M3 ook het geld op zichtrekeningen begrepen is).
In termen van M1 treedt dan geldvernietiging op.
Het bedrag gaat van de spaarrekening van de spaarder naar zijn betaalrekening. Beide rekeningen staan credit (rechts) op de bankbalans.
Afhankelijk van de precieze voorwaarden van de spaarrekening en de definities van de diverse geldhoeveelheden, zal deze transactie gewoonlijk M1 verhogen terwijl M2/M3 gelijk blijven (omdat in M2/M3 ook het geld op betaalrekeningen begrepen is).
In termen van M1 treedt dan geldschepping op.
Het bedrag wordt opgeteld bij een van de kostenrekeningen van de bank, aan de linkerzijde (debetkant) van de verlies- en winstrekening. Hetzelfde bedrag wordt opgeteld bij de betaalrekening van de debiteur (of als het om een salaris gaat: werknemer), die aan de rechterkant (creditzijde) van de bankbalans staat.
Het bedrag gaat van de winstbestemming naar de betaalrekening van de aandeelhouder, die rechts (credit) staat op de balans van de bank.
Het bedrag gaat van de winstbestemming naar de stroppenpot, die zich bevindt aan de rechterzijde (credit) van de bankbalans.
Dit kan nodig worden als een lening geheel of gedeeltelijk oninbaar blijkt.
Het bedrag wordt in mindering gebracht op de uitstaande lening (debet, linkerkant van de balans) en wordt uiteindelijk ook afgetrokken (waarschijnlijk via een kostenrekening) van de stroppenpot, die rechts (aan creditzijde) van de bankbalans staat.
Het bedrag gaat van de nettowinstbestemming naar het eigen vermogen, dat rechts (credit) staat op de balans van de bank.
Uit het bovenstaande zien we dat het eigen vermogen van de bank, haar kapitaal (hoe je het ook wilt noemen), nooit aan het publiek wordt uitgeleend. Niet tegen rente en niet rentevrij. Dat kan gewoon niet.
Als mensen zulke dingen schrijven, laat dat alleen maar zien dat ze te weinig weten van zakelijke terminologie en basisbegrippen van het boekhouden.
Alle debetrente die een bank ontvangt, wordt ofwel uitbetaald als creditrente, uitgegeven als kosten, of toegevoegd aan reserves of kapitaal. Niets van die rente wordt ooit teruggeleend in de circulatie, gewoon omdat dat boekhoudkundig onmogelijk is.
Door een deel van de rentemarge, dat overblijft na aftrek van kosten, toe te voegen aan de stroppenpot, wordt wel tijdelijk de maatschappelijke geldhoeveelheid verkleind.
In de woorden van Ellen Brown wordt zo wel “geld uit de productieve economie weg[ge]tr[o]kken.” Maar dat is tijdelijk: totdat die reserve wordt aangesproken voor waar ze voor was aangelegd: het opvangen van oninbare leningen. Dat betekent overigens wel dat andere bankklanten, die via de rente ooit die reserve hebben helpen opbouwen, ervoor opdraaien.
Als een bank een deel van haar nettowinst toevoegt aan haar kapitaal, is dat geld permanent onttrokken aan de maatschappelijke geldhoeveelheid. Dat wil zeggen, behalve bij toekomstige verliezen, en als meer dividend zou worden uitbetaald dan er netto winst is.
Waar Anthony Migchels het woord “woeker” gebruikt, bedoelt hij gewoon ‘rente’. Door alle rente woeker te noemen, toont hij zijn propagandistische antibankhouding.
Copyright © 2015 R. Harmsen. Alle rechten voorbehouden, all rights reserved.