Wederzijdse overeenkomst

10 februari 2015, eigen vertaling uit het Engels

In het kort

Het fundamentele misverstand bij MPE-aanhangers en anderen is dat ze denken dat geld alleen kan worden ingeruild tegen goederen en diensten.

Ze zien niet in dat geld ook kan worden geruild tegen geld. Dat is zinvol als aan beide kanten de voorwaarden verschillend zijn.

Dat is het geval bij een banklening en het maakt rente gerechtvaardigd.

Langer

MPE

MPE betekent “Mathematically Perfected Economy” (‘wiskundig geperfectioneerde economie’), een geldhervormingsvoorstel van Mike Montagne. Ik schreef in reactie daarop al diverse Engelstalige artikelen, zie het menu.

Kopen en verkopen

Natuurlijk ben ik het ermee eens dat geld kan worden geruild tegen goederen en diensten.

Verkopen betekent dat de ene partij goederen of diensten levert aan de andere en daarvoor in ruil geld krijgt.
Kopen betekent dat de ene partij de andere geld geeft en in ruil daarvoor goederen of diensten ontvangt.

Geld voor geld

Een wat minder voor de hand liggen transactie is geld tegen geld ruilen: de ene partij geeft de andere geld, en krijgt er geld voor terug. (En dan bedoel ik niet geld wisselen in een andere valuta.)

(Opmerking: ik gebruik het begrip ‘geld’ nu in de betekenis ‘financiële waarde’ of ‘een bedrag’, niet in de speciale monetaire betekenis van ‘vordering op een bank, van een lid van het publiek’.)

Geld ruilen tegen geld lijkt zinloos. Waarom zou je dat doen, het netto-effect is immers nul! Simpel antwoord: het is wel zinvol als de condities verschillend zijn.

Bankkrediet

En precies dat is de situatie bij een lening van een bank.

De lener belooft de lening terug te betalen (debetzijde van de bankbalans).

De bank belooft het leningsbedrag voor de lener beschikbaar te maken (creditzijde van de balans) en om het geheel of gedeeltelijk over te maken zodra de lener er een betaling mee wil doen.

Het netto-effect, als we puur naar de bedragen kijken, is nul: debet compenseert credit. Toch is het zinnig omdat de voorwaarden voor de twee partijen zo volledig anders zijn:

De lener hoeft niet meteen terug te betalen, maar pas later, gewoonlijk in termijnen.
De bank moet bereid zijn het bedrag op elk gewenst moment beschikbaar te maken voor betalingen, in elke combinatie van kleinere bedragen.

Deze onbalans in wederzijdse terugbetalingsafspraken is precies de reden waarom de bank voor deze dienstverlening rente vraagt – en mag vragen, zoals ik het zie.

Het maakt ook duidelijk waarom banken goed zijn in kredietverlening, beter dan individuen en kleine bedrijven: banken zijn zo groot en hebben zo veel variatie in hun klantenkring dat ze zulke scheve overeenkomsten als bij een lening goed aankunnen.

Ik noemde dit idee, of in elk geval iets verwants, eerder, in het Engels, hier.