Voor mijn vorige stukje liep ik, ijselijk precies als ik ben, voor de zekerheid nog even na of er relevante verschillen zijn tussen de beide aangetroffen openbaringen van dezelfde tekst. Die waren er niet.
Wel zag ik daarbij dingen die er dáárvoor niet toe deden maar wel in het algemeen. Die ga ik hier aanduiden. (Is dat Belgisch? Ik denk het wel, maar dat moet dan maar. Passend taalgebruik hier.)
De oorspronkelijke auteur Jona Lendering begint zijn stuk met de zin:
« Het is bijna cliché: stukjes over de historische Mohammed beginnen met een verwijzing naar de negentiende-eeuwse Franse geleerde Ernest Renan, die ooit schreef dat de islam was ontstaan en gegroeid “in het volle licht der geschiedenis”. »
Herpublicator en redacteur Peter Breedveld blijkt de dubbele, ronde aanhalingstekens te hebben vervangen door enkele, ronde. Dat ken ik billeke, de natuur mot se loop hebbe. Eh nee, ik bedoel, als je in de huisstijl van je site nou eenmaal enkele en geen dubbele aanhalingstekens gebruikt rond citaten, dan moet dat in alle stukjes zo zijn, ook die van gastsachrijvers.
Zelf volg ik in dezen Jan Renkema, althans zijn Rode Schrijfwijzer van 2002, zodat ik enkele aanhalingstekens reserveer voor de ‘zelfnoemfunctie’ en zogenaamdheden en wat je er nog meer mee kan, en citaten consequent met dubbele aangeef. Dit nadat ik vroeger (ca. 1985 tot 1994) in navolging van wat ik meende in het Engels gezien te hebben, voor alles rechte ASCII-dubbelquotes (") toepaste. Lelijk, vind ik nu. Weg ermee.
In dit stuk gebruik ik rond citaten dan weer dubbele guillemets (« ») ter onderscheiding van wat de twee anderen doen.
Consequent op een hele site betekent uiteraard ook consequent binnen één verhaaltje, maar dat doet redacteur Peter Breedveld dan weer niet. Want even verderop liet hij de dubbele tekens van de oorspronkelijke auteur wel staan:
« “Een valse relevantie”, knort de historicus dan, om toe te voegen “maar gelovigen hebben de vrijheid hun eigen geloof te vormen.” »
Peter Breedveld gebruikt de enkele aanhalers niet alleen voor citaten, maar ook met een andere functie. Waar in het origineel stond: « de Sirat Rasul Allah ofwel Het leven van Gods profeet. » voegt hij rond de kennelijke Nederlandse vertaling van de Arabische titel (check) enkele aanhalingstekens toe, maar dan wel ook aan het eind een aanhalingsteken openen (‘, vorm: als van een 6) in plaats van sluiten (’, met de vorm van een 9).
Foutje, kan gebeuren. Maar ook: als je het doet, doe het dan goed.
Anderen (ik weet al een beetje wie) zijn misschien van mening: journalistiek broddelwerk. Ofwel, zeg ik: iedereen kan een keer een foutje maken. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. (Een citaat dat ik overigens in geen enkele Bijbelvertaling letterlijk zo kon terugvinden, toen ik wel eens zocht, hoewel de spreuk toch zo en alleen zo in mijn hoofd gebeiteld zit. En ik ben niet de enige.)
Ik hoor wel eens dat (papieren of ook online) kranten speciale koppenmakers in (loon- of freelance) dienst hebben, die zonder overleg met de journalist die het krantenstukje schreef, maar rekening houdend met de opmaak van de pagina en met andere artikelen die daarop staan, er koppen boven zet. Of die koppenmakers ook tussenkopjes aanbrengen of veranderen, weet ik niet.
Ik zou er niet tegen kunnen. Een kop heeft verband met de tekst, heeft een functie in samenhang met de tekst, en die kan en mag dus alleen maar gekozen worden door degene die ook de tekst schreef. Eindredactie kan goed zijn, maar dan toch alleen in overleg met de oorspronkelijke auteur, lijkt mij.
Maar ja, ik word niet betaald voor wat ik schrijf dus ik maak zulke dingen gelukkig niet mee. Ik vertaal wel voor geld en daarbij worden soms wijzigingen aangebracht waar ik niet akkoord mee ben of die zelfs keiharde spelfouten opleveren. Die meld ik dan bij het vertaalbureau (of soms maar niet eens meer) en haal mijn schouders op. Dat dan weer wel. Als ik mijn geld maar krijg, verder zien ze maar.
Terug naar het onderhavige geval: Peter Breedveld splitst ook alinea’s, zoals hier:
« [...] in het volle licht der geschiedenis. [knip] Een beroemde biografie [...] »
Nou ja, die was ook inderdaad wel erg lang.
Eenmaal voegt Breedveld zelfs een tussenkop in in een inderdaad veel te lange alinea, die hij in totaal in drie stukken knipt.
« [...] onwetendheid over het ontstaan van de islam te repareren. Dat is een understatement, [...] »
wordt:
« [...] onwetendheid over het ontstaan van
de islam te repareren.
Anonieme blogger
Dat is een understatement, [...] »
Dat gaat wel erg ver. Maar misschien is het gerechtvaardigd.
In de geredigeerde versie ontbreekt op storende wijze een spatie, er staat « deSirat » in plaats van «de Sirat ».
De achterliggende HTML-code is
de biografie die Ibn Ishaq rond 760 schreef, de<em>Sirat
Rasul Allah</em> ofwel<em> ‘<a href=
De emphasis is hier kennelijk gerealiseerd als cursieve tekst,
dat mag. Het probleem is vermoedelijk ontstaan door een incompleet
uitgevoerde poging een onvolkomenheid in het origineel te verhelpen,
want daar stond:
de biografie die Ibn Ishaq rond 760 schreef, de<em> Sirat
Rasul Allah</em> ofwel<em> <a href=
Een wegens nadruk cursief gemaakte spatie is zinloos, tenzij tussen woorden die allemaal die nadruk hebben. Alleen, die tweede spatie, voor het toegevoegde enkele aanhalingsteken, liet Peter wel binnen de benadrukte tekst staan. Als je het doet, doe het dan goed, zeg ik altijd maar.
In dit tekstgedeelte:
« [...] drie vragen [...] maar ze mogen worden gesteld, ja moeten worden gesteld [...] »
heeft Breedveld een komma ingevoegd:
« [...] drie vragen [...] maar ze mogen worden gesteld, ja, moeten worden gesteld [...] »
Ik weet het niet. Ik heb geen naslagwerken geraadpleegd om te zien of deze komma misschien moet, maar vanuit het eenvoudige idee dat komma’s pauzes aanduiden in de gesproken of opgelezen taal, zeg ik: geen komma. Zonder pauze klinkt het voor mijn geestesoor namelijk ook goed, zo niet beter.
En een ander idee dat ik heb voor bij het corrigeren van andermans werk (wat ik ook wel eens professioneel doe) is: alleen wijzigen wat echt fout is of met een eenvoudige ingreep veel beter kan worden. Dit was niet fout en als het na de kommatoevoeging al beter is, is het niet veel beter. Dus: laten staan, blijf er liever af.
Ja, dat klopt:
سيرة = behaviour, way of life; biography, history.
رسول = messenger, envoy.
Copyright © 2015 R. Harmsen. Alle rechten voorbehouden.