Le 12 usque le
In le passate mense io ha apprendite Lilypond. Io sempre apprende le melio per practicar, per essayar facer con un programma le cosas que io vole facer, e perquirer le manual pro trovar le melior maniera de attinger los. Assi io ha recreate le partition de un pecia pro guitarra que io componeva in 1977 e 1978, e ja notava un vice in 1994, tunc con le programma Copyist Apprentice pro MSDOS. Il habeva plus tarde un version pro Windows, ma illo non esseva ben compatibile.
Forsan io va publicar le files de Lilypond plus tarde.
Io consulta le manual de notation de Lilypond como un grande PDF que contine toto. Ma pro referentias ab un articulo como iste, HTML es plus conveniente pro concretemente diriger le lector. Un parte interessante que io videva era illo super World Music, musica del mundo. Illo esseva anque discutite in Usenet, ma infelicemente in un maniera non-seriose.
Specificamente super musica turc le manual contine isto. Io lege ibi que in musica turc on usa intervallos que es multiplos integre de un ‘koma’, que es le none parte de un tono (duo semitonos). Proque il ha 12 semitonos in un octavo, ergo 6 tonos, assi on haberea 6x9 = 54 tal distantias in le octavo. Sed io crede probabile que de facto son 53, non 54. Nam multes durante le seculos, anque io, ha discoperite que per divider le octavo in 53 tonos equidistante, on obtene un approximation multo bon de altere distantias, illos que resulta de rationes de frequentias con numeros integre basse. Io ha lassate un programma marcar los in le longe lista, e anque in le lista simplificate. E le Wikipedia confirma que musica turc es notate sur le base de un division del octavo in 53 partes.
Le manual de Lilypond da
un exemplo que usa le scala Hüseynî. In le
include file con le nomine “turkish-makam.ly”, isto
es listate como un variante con multe nomines, un del qual es “neva”,
definite assi:
neva = #`((0 . ,NATURAL)(1 . ,(- KOMA))(2 . ,(- KUCUK))(3 . ,NATURAL)
(4 . ,NATURAL)(5 . ,(- KOMA))(6 . ,(- KUCUK))) %\key a
In isto le numeros 0, 1, 2 … refere al scala major occidental,
ergo 0 = c, 1 = d, 2 = e, etc. “NATURAL” vole dicer que le tono remane
como es, e “KOMA” e “KUCUK” es alterationes, in iste caso, a basso.
Le definition es assi:
#(define-public KOMA 1/12) % KOMA 1/9 #(define-public CEYREK 3/12) % CEYREK quarter 1/4 #(define-public EKSIK-BAKIYE 4/12) % EKSIK-BAKIYE 3/9 #(define-public BAKIYE 5/12) % BAKIYE 4/9 #(define-public KUCUK 6/12) % KUCUK 5/9 #(define-public BUYUKMUCENNEB 10/12) % BUYUKMUCENNEB 8/9 #(define-public TANINI 11/12) % 10/9
(Io non sape turco, ma alcun de iste parolas es de facto scribite correctemente in un maniera differente, nam ‘çeyrek’, “küçük mücenneb”, “büyük mücenneb», “tanîni”, como io vide qui. Ma Lilypond es, o contine, un lingua de programmation, e usar nomines symbolic in majusculas de ASCII garanti que on non encontra estranie problemas inexpectate.)
Nota que le symbolo ‘%’ introduce in Lilypond on commentario in le resta del linea. Ergo “BAKIYE 4/9” non ha un effecto, illo solo explica le situation. Le ver effecto al altor del tono veni de “5/12”, isto es cinque partes de un dece-secundo de un tono. Assi le division turc in 53 partes es hic redefinite in 72 partes, 6x12. Nos va examinar le effectos le illo plus tarde.
Bon, ora pro ‘neva’ o ‘hüseynî’ nos ha le sequentia:
C, D minus koma, E minus küçük, F, G, A minus koma, B minus küçuk.
Le exemplo musical de facto es in A, non C, le transposition es:
A, B minus koma, C, D, E, F con bakiye, G.
In le partition in le manual pro isto nos vide un armatura que
consiste de un bemolle invertite al B, e un diese al f. Le symbolo
‘bemolle invertite’ a vices es usate pro indicar un semibemolle, ma ci
marca un abassamento multo plus parve, non de 50 ma de circa 20 cents.
Ora es il possibile derivar numeros de ration pro ille scala, como io ha facite in previe articulos? (Vide qui e ci.) Si, illo es relativemente facile. Le secunda alique abassate trai que on ha hic usate le plus parve intervallo 10:9, non 9:8. Pote le tertia haber le conventional 6:5? Le intervallo intermedie serea alora serea 27:25, con 133,238 cents. Multo grande, multo estranie. Plus apte es facer le tertia 32:27, con 16:15 inter le tertia e secunda.
Con le quarta e quinta a 4:3 e 3:2, como de costume, e repetente le patrono sub le quarta ancora un vice super le quinta, nos obtene iste schema:
| 1 | 9 | 54 | 1:1 | - | 0,00 |
| 2 | 10 | 60 | 10:9 | 10:9 | 182,40 |
| 3 | 10⅔ | 64 | 32:27 | 16:15 | 294,14 |
| 4 | 12 | 72 | 4:3 | 9:8 | 498,04 |
| 5 | 13½ | 81 | 3:2 | 9:8 | 701,96 |
| 6 | 15 | 90 | 5:3 | 10:9 | 884,36 |
| 7 | 16 | 96 | 16:9 | 16:15 | 996,09 |
| 8 | 18 | 108 | 2:1 | 9:8 | 1200,00 |
De facto isto es multo, ma multo similar al scala Rast descendente. Le sol differentia es 64 in vice de 66. Le semibemolle al septima (ascendente) habeva devenite un bemolle (descendente). Ora anque le semibemolle del tertia ha devenite un bemolle, ancora plus normalisante le scala al conventiones occidental, eliminante le factor 11.
Ancora un scala que es multo similar, o forsan identic, es le scala dorian! D-e-f-g-a-b-c-d, partiente de ‘a’ deveni a-b-c-d-e-fis-g-a. Le scala dorian es multo popular in musica pop e rock, forsan sin que le musicos mesme lo sape. E illes lo sona in un accordatura equidistante, probabilemente.
Ora le questiones remane: es le approximation, con 53 partes equal in le octava, de novo multo bon? E que es le effecto del uso de 72 partes per Lilypond, in vice del 53 in le systema turc? Pro isto io adde duo columnas al tabella.
| juste | 53 | 72 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 9 | 54 | 1:1 | - | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
| 2 | 10 | 60 | 10:9 | 10:9 | 182,40 | 181,13 | 183,33 |
| 3 | 10⅔ | 64 | 32:27 | 16:15 | 294,14 | 294,34 | 300,00 |
| 4 | 12 | 72 | 4:3 | 9:8 | 498,04 | 498,11 | 500,00 |
| 5 | 13½ | 81 | 3:2 | 9:8 | 701,96 | 701,89 | 700,00 |
| 6 | 15 | 90 | 5:3 | 10:9 | 884,36 | 883,02 | 883,33 |
| 7 | 16 | 96 | 16:9 | 16:15 | 996,09 | 996,23 | 1000,00 |
| 8 | 18 | 108 | 2:1 | 9:8 | 1200,00 | 1200,00 | 1200,00 |
Conclusion: ambes es bon approximationes, ma 53 es superior. Como semper e como ja cognite.