Encontrei-me
Le 2, 8–11, e 15–.
Tabula de materias
- Musica in cammino
- Emption
- Qui es le fadista?
- Metro e accentuation
- Conjugation del imperativos in portugese
- Appreciation del textos religiose
- Parolas difficile a intender
- ‘Encontrei-te’ o ‘encontrei-me’?
- Le fado es acridulce
Musica in cammino
Durante le fin del prime e comencio del secunde decennio de iste seculo e millennio, in via in auto pro visitar mi matre qui infelicemente plus e plus perdeva le connexion con le realitates del vita quotidian, io faceva tornar discos compacte con musica grec, capoverdian e portugese.
Circa dece annos ante, in 1999, io faceva un viage a Portugal, e in le autoradio durante que io transversava Belgica, pro le prime vice io audiva cantar Cristina Branco, le Fado das Sedes. Ja in le initio del seculo io scribeva sur iste evenimento, tunc in anglese. Isto inaugurava un secunde periodo de interesse in fado, tunc plus longe e repartite super plus fadistas que solo Amália Rodrigues como in le annos 1970.
Emption
Arrivate in Portugal io comprava secundo in Porto Murmúrios de Cristina Branco, ma primo in un parve boteca de discos in Coimbra duo discos de varie artistas, pro facer le cognoscentia de plus musica fado, e anque proque alco altere illac il non habeva. Fado in iste dies non era popular in su pais de origine. Antea e plus tarde si.
In iste boteca io ha apprendite, o pensa haber apprendite, alco super le costumes lexical del portugese: quando ancora existeva botecas de discos, io soleva peter in nederlandese “mag ik luisteren?”, o, con un verbo transitive, “mag ik deze beluisteren?”, ergo in Portugal io essayava dicer alco con escutar (cognate in interlingua: ascoltar). Le empleato de magazin echoava mi petition, ille usava le parola ouvir (cognate: audir). Apparentemente isto es lo que on usa in iste situation. O pote usar, in addition al altera parola?
Io comprava duo CDs,
(
frontes,
reversos,
clicca pro aggrandir), “Fado Capital 3” (Ovação OV-CD106107), e “Fado,
Tudo isto é Fado Vol. 6” (Membran International GmbH / Ovação
LC 12281). Iste ultime ha un cassetta de plastico e un inveloppe
additional de carton,
(
,
)
con le mesme imagines e textos. Le annos de
publication es 1997 e 2004. 2004! Dunque io non pote haber comprate lo
in Coimbra in 1999. Il debe haber essite plus tarde, physicamente in un
boteca, o per le posta ab un magazin web. Io non plus sape lo con certitude.
Le thema de iste articulo es le tertie cantion del CD jalne, que es annunciate como “Fernando Pinto, Encontrei-te”. Io non conveni con ambes, pro rationes a specificar depost ( 1 , 2 )
Qui es le fadista?
Il ha vermente “Fernando Pinto” sur le disco mesme, in le cassetta de plastico e sur le inveloppe de carton. Fernando, nomine de un homine, ben que io pensa clarmente audir le voce de un femina! Si es assi, alique qui non es correcte!
Il existe un fadista del nomine exacte “Fernando Pinto” (como io discoperiva le 8 de septembre 2017), ma ben que ille non ha un voce multo basse, e le fadista del CD non un multo alte, io non crede que pote esser le mesme persona. Judica mesme: Fado Tango – Poetas do paraíso, Fado Pedro Rodrigues – Esquina de rua, ambes in le local del Grupo Dramático Monte Aventino, Antas, Porto; e un altere cantate in le restaurante “O vício do fado” (tamben in Porto, non in Lisbona); etc.
Le 17 de januario 2009 io trovava un curte mention, o de facto solo un photo, de un fadista Maria Fernanda Pinto. Io demandava le webmaster si illa sapeva si iste fadista es le mesme que ille (la appellate “Fernanda Pinto”, sin le elemento ‘Maria’). Illa me respondeva: “tb tenho esse CD a que se refere, mas diz Fernanda Pinto. Acontece que existem duas fadistas com o mesmo nome, uma usa Maria e outra não.” Traducite in interlingua: “Io tamben habe iste CD a que vos refere, mais iste dice Fernanda Pinto. De facto existe duo fadistas con le mesme nomine, un usa Maria e le altere non.”
In Youtube le film non es clar, e le fadista a vices non canta ben – ma illo es difficile in un situation de cantar live, in vivo, sin equipamento audio pro ben audir le instrumentos e se mesme. Io crede que es possibile que es le mesme persona, mais convincite io non es.
Hodie le 9 de julio 2020 io ha trovate in Youtube un fadista con le nomine “Maria Fernanda Pinto”, como mentionate in le sito “Gente do Fado”, con un photo similar, in Tudo te dei. Ma le voce de illa es differente in mi opinion.
E ora io trova anque Vozes da Noite, de un Fernanda Pinto. Isto me sembla le mesme voce! Commentario: “De Fernanda Pinto, uma fadista do Porto, mas que alcançou igualmente enorme êxito em Lisboa, lembro uma das suas primeiras gravações "Vozes da Noite", uma letra de João de Freitas que interpreta no Fado Meia Noite.” Traducite in interlingua: “De Fernanda Pinto, un fadista del Porto, ma qui attingeva equalmente enorme successo in Lisbona, io me memora un de su prime registrationes "Vozes da Noite", con un texto de João de Freitas que illa canta al schema ‘Fado Medie Nocte’.”
E ancora plus convincente es iste, A minha vida, que es exactemente le mesme registration que in tracia 4 del CD que io habe! (Ma iste articulo mie es super tracia 3.) In le momento 0:16 on vide de facto le titulo “Encontrei-te”!
Conclusion: nos ha hic un simplice error de typamento, “Fernando Pinto” debe esser ‘Fernanda Pinto’. Enigma resolvite!
E ecce: Encontrei-te, in un nove version del CD, con le nomine de artista correcte! Anque qui. E ecce ancora plus: le EP original, 7′, de vinyl, de 1968, con quatro tracias! Le identification es “Estúdio EEP 50 045”. (EP = extended play, minus grande que 12′ LP = long play, e 7′ = 7 inch = 17,78 cm.)
Metro e accentuation
Le metro, le rhythmo poetic de un texto, es importante e agradabile. In musica portugese a vices le metro musical non coincide con le accentos in le lingua. Isto non me place. In un del sensos del parola, tunc le prosodia non es bon. In le fado ora sub consideration felicemente il ha solo tres exemplos.
Io monstra ora cata vice primo le version orthographic, secundo le texto con indication complete del accentuation, tertio le rhythmo como cantate, in congruentia con le musica componite, quarto un traduction a in interlingua (sin essayar mantener le metro). Per cliccar sur le ligamine on audi le exemplo.
Estás enganado se
pensas que me perdi
Stás enganádo se pênsas que me perdí
Stás enganádo se pensás que me perdí
Tu aberra si tu pensa que io me perdeva
Não sou perdida, o meu
caminho encontrei
Não sou perdída, o meu camínho encontrêi
Não sou perdída, o meu câminho encontrêi
Io non es perdite, io ha trovate mi cammino
Só a
paixão me devora,
mandei a saudade embora
Só a paixão me devóra, mandêi a saudáde embóra
Só a pâixão me devóra, mândei a saudáde embóra
Solo le passion me devora, io mandava le saudade via
Notas:
In le cantion complete occurre varie vices le parola caminho con le accentuation correcte, e musicalmente e textualmente.
Le differentia inter le accentos ^ (circumflexe) e ´ (acute) ha a vider con vocales clause e aperte in portugese. Hic non relevante.
Le verbo perder in portugese, specialmente in uso pronominal o reflexive, ha multe sensos figurative. Io cita alcunes ab le dictionario Priberam, que pote hic esser applicabile:
- 15. Não achar saída (non trovar exito).
- 16. Não achar meio de remover uma dificuldade
(non trovar un maniera de remover un difficultate). - 26. Ficar pobre ou desgraçado
(remaner povre o infelice e miserabile).
Le parola portugese êxito in interlingua es ‘successo’, non ‘exito’.
Le phenomeno del metro incorrecte pote esser extreme, como in cantiones de Rui Veloso que io tractava in anglese in februario 2012, e minus ma anque frequente in musica popular traditional portugese (que es un stilo multo differente del fado).
Brevemente io ha pensate que le explication serea trovabile in le metro del ancian greco. In ille lingua le metro (e.g. le hexametros dactylic del Iliade e Odyssea per Homero) basava se sur syllabas pesante e leve. Un syllaba es pesante (o ‘longe’) si illo contine un vocal longe o un diphthongo, e anque si contine un vocal breve ma il ha un consonante al fin.
Independentemente del peso del syllaba le lingua greco del antiquitate possedeva un accento tonic. Un accento poteva cader sur un syllaba ponderose, ma anque sur un syllaba legier. Le resultato es que in un reconstruction del vetule recitation, per Ioannis Stratakis, le metro es difficile a recognoscer. Proque non depende de un accento dynamic, que multe parlantes de altere linguas expecta? Tamen, hic, facite per le Zabaan School for Languages, on audi le metro multo ben. E un accento ab India.
Vide anque: Introduction to Greek meter (in anglese).
Le portugese ha un accento primarimente dynamic, vocales curte e diphthongos, ma con syllabas leve e pesante io non pote explicar le metro del cantiones de Rui Veloso. Forsan in iste typo de textos e musica on lo face expresso, como in verso blanc il ha metro, ma le rima manca con intention.
Luiz de Camões scribeva le Lusíadas in decasyllabos heroic: dece syllabas (un ultime sin accento non conta), con clar accentos al sexte e al decime syllaba. Su obra prova que un bon metro, congruente con le accento dynamic, es ben possibile in le lingua portugese.
Un exemplo arbitrari, ab Canto VI, strophe 73. In orthographia moderne:
Correm logo os soldados animosos
A dar à bomba; e, tanto que chegaram,
Os balanços que os mares temerosos
Deram à nau, num bordo os derribaram.
Três marinheiros, duros e forçosos,
A menear o leme não bastaram;
Talhas lhe punham, duma e doutra parte,
Sem aproveitar dos homens força e arte.
(Le strophes 70 a 84 es super un tempesta e quasi-naufragio. Io non va traducer Camões, ma solo da le information que le vocabulo portugese “bomba” como hic usate, in interlingua es ‘pumpa’, non ‘bomba’. Le etymologias es incerte.)
Camões in le orthographia de 1572:
Correm logo os ʃoldados animoʃos
A dar aa bomba,& tanto que chegarão,
Os balanços,que os mares temeroʃos
Derão aa Nao,num bordo os derribarão:
In syllabas:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| Cor | rem | lo | go os | ʃol | da | dos | a | ni | mo | ʃos |
| A | dar | aa | bom | ba | tan | to | que | che | gar | ão |
| Os | ba | lan | ços | que os | mar | es | te | me | ro | sos |
| Der | ão | aa | Nao | num | bor | do os | der | ri | bar | ão |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
Camões in le orthographia de 1572:
Tres marinheiros duros,& forçoʃos,
A menear o leme não baʃtarão,
Talhas lhe punhão, dhũa & doutra parte
Se aproueitar dos homens força & arte.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| Tres | mar | i | nheir | os | dur | os | & | for | ço | ʃos |
| A | me | ne | ar | o | le | me | não | baʃ | ta | rão |
| Ta | lhas | lhe | pu | nhão | dhũ | a | dou | tra | par | te |
| Se a | pro | uei | tar | dos | ho | mens | for | ça & | ar | te |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
Conjugation del imperativos in portugese
Precaria
De 1572 retro a 1968. Parte del texto del cantion “Encontrei-me” es in le forma de un prece:
Meu Deus perdoa os pecados meus
Tu protege o meu destino
Dá calor ao meu viver
Meu Deus com o teu poder divino
Ilumina o meu caminho
Eu não me quero perder
Tu a Deo
Facto remarcabile es le usa de “tu” e “teu”, pronomines personal e possessive del secunde persona singular. In multe linguas, anque in portugese, tal formas es usate inter amicos, membros del mesme familia, per parentes a infantes, in situationes informal, de proximitate e intimitate, ma anque in los de stato social inequal, in le direction del stato plus basse.
Iste linguas normalmente anque ha un altere forma pro adressar personas, que exprime distantia, formalitate e respecto. Per ration del respecto on poterea expectar, o al minus io expectarea, que on usarea parlante a Deo le forma formal e respectuose. Ma il non es assi. On dice ‘tu’. Apparentemente le aspectos de proximitate e intimitate excede lo de respecto.
Vos al Matre de Deo
In un gruppo clause de Facebook pro traductores, contingentemente on anque discuteva quando tutear o non, in francese e germano, e era la mentionate que in orationes catholic on dice ‘vous’ al Virgine Maria, e ‘tu’ a Deo. ‘Vous’ (secunde persona plural), como multes sape, in francese es le forma polite usate anque in parlar a un sol persona. In portugese tamben on preca a Maria usante ‘vos’, con formas del secunde persona plural, ben que, con le exception de alcun variantes rural in Portugal, iste formas ha cadite in disuso in le lingua standard. Como forma polite hodie on usa le formas del tertie persona singular.
Un illustration del usa religiose, ancora vivente: Carminho in 2009: “Senhora da Nazaré, rogai por mim”. (Vermente “rogai”, non ‘rogais’, ni ‘rogueis’. Un complication non tractate ci. Le thema ja es bastante complicate sin isto.)
Indicativo, conjunctivo, imperativo
Le imperativo es pro dicer lo que alcuno debe facer. Es un medio grammatical pro dar commandos. Ma non solo. On pote anque con isto peter. On non da commandos a Deo. On pete, on roga, on preca. Non io, qui es atheista. Ma qui crede lo pote facer.
In Brasil on usa quasi sempre ‘você’ con un verbo del tertie persona del singular, ma in Portugal ‘tu’ ancora existe pro uso non-religiose, e alora ha formas verbal con se, que fini in ‑s o ‑ste. Ma in le fado ‘Encontrei-me’ on audi “tu protege meu destino”. Ubi es le ‑s? Il non ha un ‑s, e isto non es un error.
Pro le imperativo negativo del secunde e tertie persona (informal,
formal) es usate le conjunctivo del verbos. Le mesme applica al
imperativo affirmative del tertie persona (formal e cortese).
Exemplos:
(informal) Não mintas. Diz-mo.
(formal) Não mente. Diga-mo.
(Interlingua: Non menti. Dice me lo.)
In espaniol e portugese verbos in -ar ha iste vocal ‘a’ in le indicativo, ma ‘e’ in le conjunctivo. (Le conjunctivo pote anque esser appellate ‘subjunctivo’.) In verbos que fini in -er o -ir, le situation es inverse: le vocal ‘e’ appare in le indicativo, ma le ‘a’ in le subjunctivo – ergo anque in multe, ma non omne formas del imperativo. (Le verbos dizer e mentir in portugese es irregular, que face le formas un poco plus complicate.)
Iste phenomeno, le alteration del vocal inter indicativo e
conjunctivo, ja era presente in
latino classic (clicca sur “Conjugation
– more”), e multo probabilemente anque in le latino vulgar,
que es le lingua parental de tote le linguas romance. Assi in
portugese, pro le verbo ‘proteger’, le imperativos singular es:
(informal) Não protejas. Protege.
(formal) Não proteja. Proteja.
(On scribe ‘j’ in vice de ‘g’ pro mantener le sono [ʒ].)
Le portugese es un del linguas ‘pro-drop’, isto es, le pronomines personal del subjecto normalmente es omittite, proque le forma conjugate del verbo quasi sempre ja face clar le persona (prime, secunde, tertie) e numero (singular, plural). Le termino plus correcte pro ‘pro-drop’ es null-subject.
Per consequentia, qui traduce del portugese, espaniol, italiano etc. al francese o interlingua, debe inserer le pronomines personal, basante se sur le formas verbal, ma anque sur information implicite intra e extra le texto, proque le formas verbal non sempre es differente, e es le mesme pro ’illa’, ‘ille’ e ‘illo’.
Un exception es le imperativo: iste es sin pronomine in portugese etc. e anque in interlingua etc.
Ma iste exception ha anque un exception! On pote dicer: face lo tu! Un cosa semblabile on vide in le texto sub consideration: Tu protege o meu destino. Nos vide le pronomine ‘tu’ del secunde persona, le forma informal del imperativo, ergo le secunde persona, ‘protege’, ma iste ha le forma equal al tertie persona del indicativo. Isto es le complexitate del grammatica del portugese e espaniol.
Interlingua ha nihil de isto: formas special pro un conjunctivo non existe (exception: ‘sia’), tote le personas e numeros ha le mesme conjugation, e le imperativo tamben ha iste forma.
Le altere formas in iste parte del texto del fado tamben es le tertie persona del indicativo, pro indicar le secunde persona del imperativo: perdoa (de ‘perdoar’), dá (de ‘dar’), ilumina (de ‘iluminar’).
Pronunciation
Un complication in ben audir lo que Fernanda Pinto cantava, es que habe loco alcun contractiones, assi:
| Litteras | Phonemas | Sonos |
|---|---|---|
| <perdoa os> | /pɨr'doɐuʃ/ | [pɨr'doɔʃ] |
| <ilumina o> | /ilu'minɐu/ | [ilu'minɔ] |
Appreciation del textos religiose
Ben que io es atheista, rationalista e realista, ja multe annos, textos de natura religiose como in iste fado tamen me place, me tocca, me emove. Io non sape proque. Appella me sentimental, appella me melodramatic, il es toto ver. Io confessa e confirma.
Parolas difficile a intender
Post tante vices de audir iste fado durante viages in auto, finalmente io cognosceva quasi tote le texto de memoria. Ma un fragmento remaneva un mysterio. Que es que illa ibi canta?? ‘Perdida sonhei e andei’? ‘Perdida em sonho eu andei’? ‘Sonhou e andei’? ‘Perdi do sonho e andei’? ‘Perdi desse ni o andei’?
Io ha un file que mentiona le data “le 15 de januario 2012” in le qual io habeva notate le texto complete, salvo isto. In le mesme file sta un version que ille die io habeva obtenite del web: Fados do Fado, ja presente como indica le URL desde junio 2008, ma nunquam antea trovate. E in illo esseva solvite le enigma: Perdida sim, eu andei. Face senso, un vice que on lo sape. O face senso immediatemente si on lo entende, sapiente melio le portugese que io. Multe gratias al blogmaster, José Fernandes Castro. Anque pro mentionar que le texto es de José Valente Rocha e le musica de Alvaro Martins.
Le programma de registration e polir de sonos ‘Audacity’ offere un effecto appellate “Paulstretching”, que in un maniera intelligente face le sono plus lente, ma sin alterar le altor tonal, assi. Sur isto io observa:
- Le ‘i’ de ‘sim’ ha devenite un semivocal [j].
- Le nasalisation in le parola ‘sim’ pote esser presente, ma io non lo audi.
- Le elemento ‘e’ del diphthongo ‘eu’ es plus tosto [i], e ha necate in le sonos vicinal.
Addition, le 16 de julio 2020: duo interpretationes alternative:
perdida sim, o andei (con ‘o’ = o caminho);
perdida se o andei (idem, nam: com o teu falso amor que sofri).
Plus plausibile? Io ora pensa que si.
‘Encontrei-te’ o ‘encontrei-me’?
In tote le locos ubi le titulo es mentionate (con le exception de José Fernandes Castro), es como “Encontrei-te”, que significa ‘io te ha incontrate’ e 'io te ha trovate’. Naturalmente ante le historia super le qual le fadista canta, il ha habite un incontro e un prime trovar del altere. Ma isto non es le thema del fado.
Le fado es super le periodo post le rumper del union inter le amantes, e como le femina se recupera, como illa de novo trova su cammino, trova manieras de continuar su vita sin le altere persona, que illa non ancora ama, mesmo non vole memorar. Dunque figurativemente illa se retrova, ja in certe senso ha retrovate se, assi illa canta super ‘io ha trovate me’, in portugese: ‘encontrei-me’. Le exacte parolas non occurre in le texto cantate, ma es un bon summario.
Assi il face senso, e solo assi. In mi opinion. ‘Encontrei-me’ e non ‘encontrei-te’.
Interpretation alternative: Encontrei-te, ó caminho, ó vida. Non plausibile, io trova.
Le fado es acridulce
Le fado es acridulce, io lo diceva ja un previe vice.
Le secunde e tertie linea del texto i assi:
Simplesmente te esqueci
e não quero lembrar que te amei,
in interlingua:
Io simplicemente te ha oblidate
e io non vole memorar que te ha amate.
Tamen post isto illa canta un complete cantion super le situation,
ergo le essayo de oblidar non era successose, e quasi al fin il ha:
Mandei a saudade embora
E não me lembro de ti,
io ha mandate via le affliction
e non me recorda de te.
Contradiction e acridulcor.