Soms willen mensen het te goed doen. Wat? Buitenlandse namen uitspreken. Misschien is het wel mijn schuld, want ik ga altijd meteen zeuren als ze het niet goed doen. Stel je voor dat mensen me zouden lezen en naar me luisteren en daarom extra hun best gaan doen!
Zo is de laatste tijd nogal eens de stad Benghazi in het nieuws. Op de Nederlandse radio en tv hoor ik die naam vrijwel altijd met de g van Frans ‘grand’, Engels ‘go’ of Duits ‘gut’.
Die klank komt in het Nederlands niet voor. Sommige mensen vinden hem moeilijk en maken er wel eens een soort [k] van. Maar het is een stemhebbende en zachte [k], dus fonetisch een [g]: de stembanden trillen en de klap komt minder hard aan.
Zo moeilijk is het dus ook weer niet en de meeste Nederlandstaligen beheersen deze klank dan ook wel. Het blijft toch een on-Nederlandse klank en ze moeten in principe moeite doen en erop letten om deze buitenlandse klank goed te maken.
Maar raai eens wat? Voor de naam Benghazi hoeft dat helemaal niet!
In het Arabisch heet de stad namelijk بنغازي. Kijk maar in de Wikipedia, daar staat de Arabische naam er ook bij.
De derde letter is een zogenoemde ghain, in Arabisch schrift غ. De klank daarvan hebben niet zoveel talen. Maar het Nederlands (en dan vooral de Hollandse varianten ervan) nou juist wel!
Als je binghaaziy uitspreekt met de g van (Hollands) Nederlands ‘ingaan’, ‘ingang’, ‘algemeen’, ‘heel goed’ of ‘wegenkaart’, dan zit je heel dicht bij de echte Arabische uitspraak. (Zie en beluister eventueel ook deze Nederlandse klankvoorbeelden.)
(De schrijfwijze binghaaziy is volgens de qalam-transliteratie; andere mogelijkheden zijn DIN 31635 en ISO 233. Zie voor een overzicht Romanization of Arabic.)
Zo'n buitenlandse [g] uit ons omringende talen is dus niets anders dan totaal onnodige uitspraakoverijver.
Het klassieke Arabisch kent, net als het Nederlands, zo'n klank (als in Engels ‘go’) zelfs helemaal niet!
Klassiek Arabisch (of de moderne variant MSA, Modern StandaardArabisch) is een weliswaar veelgebruikte, maar eigenlijk kunstmatige taal, die niemands moedertaal is. In moderne Arabische spreektalen (je zou ook kunnen zeggen: dialecten) komt die klank [g] wel voor, soms voor de klank van de letter jiym ج (in delen van Egypte en Libanon) of voor die van de letter qaaf ق. De klank komt dus misschien ook in (delen van) Libië voor, bijvoorbeeld in de naam van Qaddhafi (القذافي), maar dat weet ik niet zeker.
Wat ik wel weet is dat de Arabische ghain nergens zo klinkt.
Het auteursrecht © 2011 berust bij R. Harmsen, alle rechten voorbehouden, all rights reserved.