Ik citeer nog even verder waar ik voor mijn vorige stukje gebleven was, vanaf tijdstip 56m43s in het debat. Nog steeds Kamerlid Van Dijck van de PVV:
“En het is daarom de hoogste tijd voor een degelijke tegenhanger om de macht van de commerciële banken te doorbreken. We hadden een mooie Postgirobank en een staatsspaarbank is wat de PVV betreft een wenselijke toevoeging. Spaargeld veilig stallen en kredieten kunnen we daar zonder winstoogmerk krijgen. Daar is behoefte aan, dat blijkt ook uit het Radar-onderzoek en twee jaar geleden hebben we hier al moties over ingediend, en die hebben het toen niet gehaald. Maar ik geloof dat de tijd rijp is, ook met het SNS-verhaal op het netvlies, dat we terug moeten naar een Postgirobank, een staatsbank, en dat we de macht van de commerciële banken daarmee kunnen doorbreken.”
In delen. (Ik lijk Philip Freriks van het Groot Dictee der Nederlandse Taal wel, ha ha!)
“En het is daarom de hoogste tijd voor een degelijke tegenhanger om de macht van de commerciële banken te doorbreken. We hadden een mooie Postgirobank en een staatsspaarbank is wat de PVV betreft een wenselijke toevoeging. [...] ik geloof dat de tijd rijp is [...] dat we terug moeten naar een Postgirobank, een staatsbank, [...] .”
Oké, ik vind het goed, ik was ook altijd wel blij met de PostCheque- en Girodienst (PCGD) en de Rijkspostspaarbank (RPS) – zo heetten ze vroeger. Maar waarom hebben we zo’n staatsbank eigenlijk nodig? O ja, om de macht van die andere banken te breken, dat zei hij.
Mijn wedervraag is dan: hebben we evenzo niet ook een staatssupermarkt nodig, om de macht van Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi, Dirk van den Broek, EMTÉ, Deen, Coop, Spar en PLUS te doorbreken? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?
Ik zie het verschil niet. Want dat is wat banken zijn, geldsupermarkten. Net zoals supermarkten de grootschalige productie van boeren en voedselbewerkingsfabrieken omvormen naar behapbare artikelen in gezinsproporties, zo vormen banken grote en kleine deposito’s van velerlei typen en looptijden om naar grote en kleine leningen van allerlei aard en voor heel verschillende klanten.
En kom niet aan met het verhaal dat supermarkten het voedsel inkopen en banken het geld niet, want dat doen ze wel degelijk, ook al is geldschepping geen fabeltje, maar een echt bestaand verschijnsel. Alleen houdt geldschepping NIET in dat banken eerst geld maken en dan daarmee krediet verlenen.
Weer een stukje uit het hele citaat gelicht:
“[...] een staatsspaarbank is wat de PVV betreft een wenselijke toevoeging. Spaargeld veilig stallen en kredieten kunnen we daar zonder winstoogmerk krijgen.”
Daar zit een tegenstelling. Dus dat kan zo niet.
Aan kredietverlening zit namelijk altijd een risico. Je weet nooit zeker of de lener het geleende bedrag wel volgens de afspraken zal terugbetalen en of die de overeengekomen rente zal blijven opbrengen. Bij een op de zoveel leningen gaat het in meer of minder mate mis, dan zal de bank langer op haar geld moeten wachten, in het ergste geval het onderpand moeten laten veilen, met mogelijk een teleurstellende opbrengst en/of restschulden, die al dan niet inbaar zijn.
Uiteindelijk moet de lening geheel of gedeeltelijk afgeschreven worden, waarvoor de opgebouwde stroppenpot wordt aangesproken.
Gebeurt dit alles op een te grote schaal, dan kan het eigen vermogen van de bank te zeer worden aangetast, zelfs negatief worden, m.a.w. de bank gaat failliet. Als het dan om een staatsbank gaat, draait zeker de belastingbetaler ervoor op, anders dan bij een kleinere commerciële bank, die niet als systeembank gezien wordt, het geval hoeft te zijn.
Andere sprekers in het debat hadden het over een depositobank, die als ik het goed begrijp wel spaarmiddelen aantrekt uit het publiek, maar niets uitleent. Erg veilig, maar ook nogal zinloos, volgens mij. Kom ik nog op terug. [Toevoeging 4 april 2016: namelijk hier en hier.]
Een staatsbank die wel ook spaargeld uitleent, is net als andere banken gevoelig voor een bankrun: als te veel inleggers tegelijk hun inleg terug willen, kan de bank niet aan die wens voldoen, omdat een groot deel van het geld is uitgeleend. Ook dan gaat het mis, tenzij de staat en/of de centrale bank bereid en in staat is, de klap op te vangen.
Dus wat winnen we hiermee, met die door de PVV voorgestelde staatsbank? Helemaal niks, denk ik. Het voegt iets toe dat we al hebben: een bank.
Copyright © 2016 R. Harmsen. Alle rechten voorbehouden.