Notas elaborate desde le 13 de april 2019. Un continuation del quarte parte. Ancora plus commentarios super mi traduction a in interlingua, ab le portugese del libro A hora do Diabo per Fernando Pessoa.
Le
Citation:
“As aspirações vagas, os desejos fúteis, os tédios
do vulgar, ainda quando o amamos, os aborrecimentos do que não aborrece –
tudo isso é obra minha, nascida de quando, deitado à margem de grandes rios do
abismo, penso que também não sei nada. Então o meu pensamento desce, eflúvio
vago, às almas dos homens e eles sentem-se diferentes de si
mesmos.”
Ex dictionarios e Wiktionary io obtene le impression que in latino, anglese, germano, dunque per definition alsi in interlingua, le subjecto qui face le abhorrer es qui senti le abhorrimento, non que causa lo. Ma in portugese iste secunde senso es anque possibile, e in le conto de Fernando Pessoa intendite.
Ergo io ha traducite “os aborrecimentos do que não aborrece” (non ‘aborrecemos’) como “le abhorrimentos de lo que nos non abhorre”. Nota que “nos” es un subjecto, non un objecto, como indica anque le ordine del parolas: non ‘non nos abhorre’, sed “nos non abhorre”.
Assi ha alsi traducite le nederlandese August Willemsen: “de afschuw van wat we niet verafschuwen”. Como io, ille ha addite “we”, ‘nos’.
(Idea nove, le 13 de april 2019, non basate sur notas ja existente:) Observa que in portugese, le parolas aborrecer e aborrecimento non solo ha le senso forte de abhorrimento (repugnantia, aversion), sed etiam un senso plus debile, de desinteresse, fastio, fastidiositate, tedio. Difficile a dicer qual del sensos era le intention del autor. Possibilemente: ambes. Si assi, le traductor debe facer un selection que le autor non ha facite, e non ha debite facer.
Le altere interpretation on deberea in interlingua exprimer assi: ‘le tedio de lo que non tedia’. Sona melio. E ‘tedio / tediar’ in interlingua ha le duple senso que in portugese ha ‘tédio / tediar’ e ‘aborrecimento / aborrecer’.
Citation:
“Sou o eterno Diferente, o eterno Adiado,
o Supérfluo do Abismo.”
Ja in 2006 io me demandava como interpretar illo: ille qui es differente, ajornate, etc.; o illo que lo es, e pro le qual le persona del “sou” (= so, io es) es le personification. In nederlandese le differentia es visibile, in le prime caso “de eeuwig Andere” (Willemsen ha assi traducite), in le secunde ‘het eeuwig andere’, lo que es eternemente differente.
In interlingua on poterea differentiar lo con le uso de ‘le’ e ‘lo’: per exemplo “le eterne Ajornate” (prime interpretation) e ‘lo (que es) eternemente Ajornate‘. Ah, le suffixo ‑mente, pro marcar un adverbio: in le texto portuguese il non lo ha, que face clar que solo le prime interpretation pote esser correcte. Je majusculas in “Diferente”, “Adiado”, e “Supérfluo” sublinea le personification.
Le differentia anque non es multo importante: lo essential es que Pessoa vide le Diabolo como personification del notiones mentionate. Dunque si le notion mesme, o le persona que ha le qualification, es describite, es de facto equivalente.
Un altere cosa interessante in iste phrase (vidite le 23 de junio 2018) es que differer (ia) e diferer (pt) ha duo sensos: esser differente, ma anque: displaciar a un momento futur. In le senso secunde, de facto le mesme que ajornar (ia) e adiar (pt), que seque in le texto.
In anglese on habe duo parolas pro illo, con un accentuation differente: to differ e to defer. Le etymologias es ultimemente le mesme (to differ, to defer), probabilemente via un altere sentiero temporal.
In interlingua le senso dual (intendite o non) pote esser mantenite, in nederlandese non.
Le 15 de april 2019
Citation:
“Os mesmos poetas – por natureza, meus amigos
– que me defendem, me não têm defendido bem. Um – um inglês chamado
Milton – fez-me perder, com parceiros meus, uma batalha indefinida que
nunca se travou.”
Io translatava “indefinida” con le idea que significarea ‘sin definition, sin un description identificante’. Sed Willemsen translatava (pagina 22) “heeft mij [...] een eindeloze slag doen verliezen die nooit geleverd is”, con “eindeloze”, ‘que non habe fin’. Isto es anque bon, le parola portugese pote haber anque iste significato, que va ben con le tendentia in le conto ‘A Hora do Diabo’ de depinger le Diabolo como alcuno plen de paradoxos. Un del quales: un lucta nunquam combattite, mesmo nunquam initiate, nonobstante sin fin.
Viste isto, io poterea haber traducite ‘infinite’, sed ‘indefinite’ pote, in interlingua tamben, haber ambe significatos: in nederlandese secundo Piet Cleij: onbegrensd, onbepaald. Ergo io lassa mi traduction como es. Me place traducer litteralmente, e tamen haber considerationes super que facer!
Similemente in “uma figura velada e rápida, a que te daria toda a felicidade, a que te beijaria indefinidamente?”. Indefinitemente, sin fin.
Passage:
“Em primeiro lugar, é bem sabido que eu não existo.
Em segundo lugar, como estão concordes os teólogos, que me chamam Diabo, e os
livres pensadores, que me chamam Reacção, nenhuma conversa minha pode ter
interesse.”
In tote le variantes que io ha vidite e audite, il ha certemente “livres pensadores” e non ‘livros pensadores’. Ergo pensatores qui es libere e qui pensa liberemente, non libros de pensatores. Mermente un littera de differentia in portugese.
Sed August Willemsen ha traducite (pagina 25):
“In de eerste plaats is het genoegzaam bekend dat
ik niet besta. In de tweede plaats, zoals de theologen zullen beamen die mij
Duivel noemen, en de boeken der grote denkers die mij Reactie noemen, kan geen
enkel gesprek met mij interessant zijn.”
“De boeken der grote denkers”, in vice de ‘vrijdenkers’. In mi opinion isto pote solo esser un falta de traduction de Willemsen. Sia le pardonate, proque del resto su traduction del conto de Pessoa in mi aviso es de optime qualitate. E etiam: de mortuis nil nisi bonum, del mortos nil nisi bono. De qui non plus vive on deberea dicer solo bon cosas, non le mal. Anque le meliores pote lassar cader un malia.
(Que es fallite? Le joco o le parolas? Ambes?)
16 april 2019
Passage:
“Ela voltou para ele olhos subitamente marejados.”
(Curiosemente, iste curte phrase manca in le traduction nederlandese! Io non sape proque.)
17 april 2019
“Voltar” in portugese le plus sovente significa ‘retornar, revenir’, mais ci clarmente ha un senso plus litteral, lo de rotar, girar, tornar, tornear, pivotar. Pro le traduction a in interlingua, io poterea haber usate ‘volver’. Isto es anque un parola espaniol (con formas conjugate como vuelvo e vuelve), verbo que joca le mesme parte que voltar in portugese. Cetero volver existe anque in portugese, mais non con le mesme sensos que in espaniol. Ambe linguas ha alsi un parola voltear. Tote iste parolas ha ultimemente, via diverse sentieros, le mesme fonte: volvō del latino.
Ancora un alternativa que le ric lingua interlingua me offere es ‘verter’, con le sensos tornar, girar, rotar; cambiar le direction. E iste me placeva, proque verter in portugese ha le senso del anglese to shed (in nederlandese: gieten, vergieten, plengen). Usabile con sanguine (bloodshed), sed etiam con lacrimas, que establi un connexion divertente con le portugese “olhos subitamente marejados”, del verbo marejar, inundar se, como le mar invade le terra basse indefense.
In interlingua ‘verter’ non ha iste significato, ma alcun dictionarios (Piet Cleij nl>ia e ia>nl, Sexton&Gopsill) mentiona ‘versar’, juxta effunder. Le IED (Interlingua-English dictionary) non lo ha. Le etymologia de ‘versar’, e hinc su validitate como un parola de interlingua, non me es clar.
Sed vide qui.
Le continuation appare in Traducer Le hora (6).
Derecto de autor © 2019, R. Harmsen, tote derectos de copia reservate, all rights reserved.