Le 4, 5, 14, 17–
Como traducer le vocabulo german Brief? ‘Epistola’ serea troppo special e inusual, proque Brief in germano es un parola normal, quotidian e non marcate. ‘Littera’ anque lo es. ‘Lettera’ in mi opinion es incorrecte, ben que il ha e il habeva altere avisos.
Pro ubi collocar le pronomines personal non nominative in interlingua, le IG (Interlingua Grammar) da clar regulas. Sin pensar de istos in le majoritate del casos io me ha conformate al regulas. Ma non sempre. Exemplos de deviationes:
“Ille [...] claudeva lo con un lentor ludic, [...]”.
Secun le regulas ‘lo claudeva’ serea le forma prescribite, ma io allega le paragrapho 73, nam su “considerationes de rhythmo”. Plus que isto, de facto, io adduce le euphonia, le maniera in le qual le sonos, i.e. le vocales e consonantes, se basti pro dar al phrase le beltate que sperabilemente illo possede.
“[...] ille deberea [...] lassar se mirar per totes, con oculos multo aperte, como [...]”.
Le regula stipula que le pronomine “precede le formas temporal simple del verbo, sed seque participios, formas imperative, e infinitivos.” Sed qual infinitivo? Il ha hic duo. ‘[...] lassar mirar se per totes’ me sona minus bon. Euphonia de novo es mi argumento e ration.
“[...] Pro iste rationes on poterea, si un connexion per litteras poteva del toto ancora esser mantenite, a pena le contar cosas essential, como on los facerea saper mesmo a cognoscitos multo remote.”
Ora le ration pro mi ordine de parolas es de character grammatical: in ‘contar le cosas essential’ le parola ‘le’ sembla esser un articulo definite (anglese: the) plus tosto que un pronomine personal (anglese: him). In le altere version, iste interpretation esserea anque possibile per assumer que le infinitivo ‘contar’ esseva usate como un substantivo, ma isto sembla improbabile.
Manieras potential de disambiguar, como ‘contar a ille cosas essential’ o ‘contar cosas essential a ille’ comocunque non me place.
“Assi io es e assi ille debe me acceptar”.
Rhythmo e euphonia.
Le Wikipedia in anglese sub Object pronouns e Syntax explica que pro espaniol e le portugese de Brasil le regulas pro le placiamento del pronomines del dativo e accusativo, es in major parte le mesme que in interlingua. Ma in le portugese europee, o iberic, tal pronomines personal sovente appare post le formas temporal simple del verbo, in vice de ante, salvo si certe altere parolas ‘attrahe’ le pronomines, e.g. adverbios, conjunctiones, e pronomines indefinite.
Dunque forsan le influentia del portugese europee me faceva scriber iste curte phrase: Georg levava se embarassate.”. Ma il ha hic nulle ration objective pro deviar del regulas de interlingua. Ergo io ha corrigite mi phrase a: ‘Georg se levava embarassate.’
Plus exemplos, si illos il habera, io non va listar hic, io lassa lor detection al lectores interessate in le aspecto grammatic del traduction.
Phrase partial in le texto original in germano:
“»Denk doch noch einmal nach, Vater«, sagte Georg, hob den Vater vom Sessel und zog ihm, wie er nun doch recht schwach dastand, den Schlafrock aus, [...]”.
Traduction possibile in interlingua:
«“Pensa ancora un vice, patre”, diceva Georg, qui levava le patre del sedia e le levava, como ille ora stava assi ben fragile, le roba de camera, [...]».
Vide anque in Facebook. Duo vices ‘levava’, del verbo ‘levar’, ubi in germano le autor ha usate verbos differente, nam ‘heben’ (passato: hob) e ‘ausziehen’ (passato: zog ... aus) (scribite tunc como ‘ausziehn’).
De facto il non es correcte traducer assi, proque io introduce ora un elemento in le traduction, que non es presente in le original. Io causa un hesitation con le lector, qui pensa ‘que es isto?’ e solo post haber legite multe altere parolas, in un stilo forsan troppo germanesc, pote comprender, si comprende del toto, que es le situation. In le original il ha necun hesitation (pro qui sape le lingua, naturalmente), le phrase es immediate- e totalmente clar.
Tamen io lassa le traduction assi. Pro celebrar le naturalitate e vivacitate de interlingua, que, via su linguas fonte, es un lingua natural, que permitte jocos de parolas, e un uso de vocabulos que stimula in le lector alcun labora intellectual.
Io ha usate le verbo ‘levar’ anque in altere situationes e sensos. E io poterea haber usate lo anque hic. Ma io ha decidite in iste caso rumper le homonymia per usar ‘relevar’ in vice de ‘levar’.
Le expression german ‘etwas ausziehen’ significa ‘remover alco’, nam un vestimento, de quecunque typo. In anglese il ha pro isto ‘to take something off’. Le IED (Interlingua-English Dictionary) non directemente traduce isto. Il ha sensos specific, discoperir se = to take off one's hat, e discalcear, usate pro shoes and stockings etc. Ma il non ha un parola general, usabile pro tote le typos de vestimento, como es necesse pro iste projecto de traduction.
In le dictionario nederlandese-interlingua io si trovava un tal parola general: levar. Anque in Schild & Ruhrig e Sexton & Gopsill, forsan sequente le exemplo de Piet Cleij.
Existe pro iste senso de ‘levar’ un base in le linguas fonte de interlingua? Google Translate, cuje qualitate es hodie alte, ben que on debe sempre guardar se de errores, que certo occurrera, produce iste resultatos pro le germano er zog ihm den Schlafrock aus:
| en | he took off his dressing gown |
| fr | il enleva sa robe de chambre |
| it | si tolse la vestaglia |
| es | se quitó la bata |
| pt | tirou o roupão |
In illos, le verbos es: take off, enlever, togliersi (accentuation togliersi; de togliere + si), quitar, tirar. Multo inconsistente, e a pena usabile pro inricchir le vocabulario de interlingua. Un cerca in varie dictionarios bilingue que io possede, confirma le verbos, e adde le italiano levarsi (de levare + si).
Solo duo linguas de supporto, francese e italiano, non tres? Le origine latin e su descendentes anque non me dona plus certitude e claritate: en, fr, it, es, pt.
Io face lo que io sempre face in caso de dubita: io usa lo que io trova in le IED e/o Piet Cleij, correcte o non. Assi le lectores pote al minus trovar le parolas.
Io trovava le phrase partial “[...] daß die Antwort an die Frage stieß [...]” (contexto) difficile a interpretar, hinc anque difficile a traducer. Nam welche Antwort (qual responsa)? E welche Frage (qual question)? Le crito Nein! del patre non es un responsa, e inter le previe responsa, del filio, e le question del patre, il habeva un pausa, nam como alteremente poteva Georg discerner que su patre dava attention special al responsa?
Io demandava e discuteva in un gruppo clause in Facebook, de traductores inter nederlandese e germano. E io trovava un essayo sur le conto de Franz Kafka – “Über Franz Kafkas "Das Urteil" und das Recht des Vaters”, per Carolina Franzen – ubi es explicate:
“Die Antwort stößt an die Frage, da die Frage keine Frage ist, sondern ein Vorwurf”. Traducite in interlingua: “Le responsa chocca al question, proque le question non es un question, sed un reproche”.
Finalmente io ha traducite: “[...] le responsa collidente al question [...]”.
“Echoava” non ha le mesme significato que durchzischte, tamen io ha usate iste traduction. Le Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, le Dictionario digital del lingua german, non defini le verbo durchzischen, ma si zischen: “einen scharfen Ton, der einem S-, Sch- oder Z-Laut ähnlich ist, hervorbringen.” Ergo il ha un connexion con certe sonos vocal, le sibilantes, e hinc con alte frequentias acustic.
Io vide un clar connexion inter le sono del parola german mesme, su significato, e le sono del parola que durchzischt le capite del protagonista, nam ‘zerschmetterte’. Isto es anque clar in le maniera de scriber del duo parolas.
Io ha traducite le verbo german ‘zerschmettern’ con le verbo de interlingua ‘fracassar’. Ergo io debeva trovar un parola que exprime le presentia e permear de iste parola, de interlingua, non de germano, in le capite, le testa, del protagonista. Mi candidatos esseva ‘repercuter’ e ‘echoar’. Le similantia phonetic de ‘echoar’ me semblava le melior.
Que ‘zischen’ es ‘sibilar’, e ‘echoar’ in germano es nachhallen, widerhallen o zurückschallen, in mi aviso e secun mi philosophia de traducer, es irrelevante. Io non traduce parola pro parola, ma le ideas de phrases e paragraphos.
Io trovava le parola german flöten difficile a traducer. Le significato litteral es ‘sibilar’. Ma non in iste contexto. Io crede que hic le patre imita in un maniera mocante le voce de un femina. Io ha consultate le dictionario digital DWDS e varie altere dictionarios, e io ha finalmente arrivate al traduction “ultragiava in un tono adulante”. Io spera que isto es acceptabile.
Le titulo original, Das Urteil, ha un clar relation al verbo german usate in un del culmines dramatic del conto, nam verurteilen. Il mesmo ha in germano tres verbos relatate, urteilen, beurteilen e verurteilen, con significationes subtilmente differente. Facile pro me, proque in nederlandese tamben, nos ha oordelen, beoordelen e veroordelen.
Ideal serea anque usar in le traduction in interlingua parolas relatate. Interlingua ya es anque un lingua de series derivational. Tamen io non ha facite lo. Proque non?
Io traduceva Das Urteil como ‘Le judicio’. Le parola german ha un senso duple, nam lo de un forte aviso, e lo de lo que un judice da como su decision in un lite. In mi opinion ambe senso es intendite hic, proque le patre ha forte opiniones super le filio, su conducta, e su fidantiata. E central in le conto es le sententia, le verdicto, con le patre in le rolo de un judice.
Con le parola nederlandese ‘oordeel’ le traductiones io trovava que ha le duo sensos (in nederlandese: los de ‘uitspraak’ e ‘mening’) esseva ‘judicio’ e ‘judicamento’. Io prefereva le plus curte.
Le verbo correspondente a ‘judicio’ es ‘judicar’. Isto anque ha le senso duple (io pensava que non, ma io non habeva mirate ben), sed non pote esser combinate con un punition que es explicitemente mentionate. O isto es lo que io pensa.
‘Condemnar alcuno a un anno de prision.’ Sona ben.
‘Sententiar alcuno a detention.’ Sona ben.
Ma con ‘judicar’ comocunque io senti que un tal structura de
phrase non es possibile.
Pro isto io ha usate ‘judicio’ e ‘condemnar’, assi sacrificante le connexion inter ‘Urteil’ e ‘verurteilen’ que existe in le original. Infelicemente, ma in traducer, solutiones ideal es rar. Il ha solutiones possibile, sperabilemente solutiones acceptabile, subinde plus que un, e illos on debe trovar e seliger.
(Alcun spatio pro lassar le ultime ligamine ben functionar.)
Derecto de autor © 2022, R. Harmsen, tote derectos de copia reservate, all rights reserved.