Que lo face special?
Le 23 e 25–28 de martio, e le 21, 25 e 27–
Proque voler saper lo?
Il ha musica ordinari, il ha musica insipide e tediose, e il ha musica special, magnificente, phantastic. Que face le differentia? Que truchettos e methodos debe o pote un compositor emplear pro crear musica insolite?
Primo isto es un cosa de gusto personal. Si io prende mi ipse como exemplo, me place toto que Chopin ha scribite pro piano, toto de Bach e multo de Bartók. Quasi nihil de Mozart me agrada (Eine kleine Nachtmusik es un exception, proque il ha le bon memorias), e poco de Beethoven (con le exception de alcun quartettos ad arco, le famose quinte symphonia e Alle Menschen werden Brüder).
Un criterio pro me es que io vole ser surprendite: musica con solo un accordo non me satisface, duo o tres anque rarmente basta, e un compositor qui seque rigidemente un sol scala, e le harmonias traditional, non me captiva. Al altere latere: fado portugese e multe typos de musica hungare es composite de un grande, ma limitate collection de elementos. Qui ha ascoltate tal musica multe tempore, como io, pote augurar lo que seque, o que pauc variationes pote sequer in cata momento del musica. Assi le musica es predicibile e non ancora surprendente. Tamen io continua gauder lo. Ergo mi explication e criterio explica nihil.
Le appreciation pro un pecia de musica quasi sempre es immediate: il existe o existe in minor grado. Pro saper lo, il non es necesse saper que esseva le technicas empleate per le compositor, e si illa lo empleava conscie- e deliberatemente, o spontaneemente e secundo su intuition.
In le altere direction: deteger le secretos detra le genialitate de un compositor, a pena altera le appreciation. Ergo tal detection es van. Ma io es curiose. Io vole trovar le causas nonobstante.
Concretemente
Bastante theoria e philosophia. Ora un exemplo concrete.
Le overtura del operetta A bajadér / Die Bajadere de Kálmán Imre / Emmerich Kalman. In Youtube: Kálmán Imre : A Bajadér - Budapesti Operettszínház 2009. (Szín = color, ház = casa, színház = theatro.) Io focalisa sur le fragmento de 1m10s a 2m14s. In le extracto que io ha facite como citation de sono, le parte correspondente es desde le comencio al momento 1m03s.
Le notas o lor duration?
Le notas sembla non ser particular: post le anacrusis il ha un longe nota g, que es le tonica del scala de g minor (duo bemolles, bes e es), con elementos melodic f, d, c. Normalissime. Ma io audi alco. Que es, que lo face saliente?
Qui batte le mesura, notara que il ha notas accentuate in le fines de mesuras, e que il es difficile determinar ubi exactemente alcun notas es placiate in le fluxo del tempore. Potesser ce es un elemento crucial.
Io ha un vetere programma pro sonar tabulaturas pro guitarra. In ille notation io faceva un reconstruction multo simplificate del prime quatro mesuras, e constatava que il manca alco. Normalmente in un mesura 4/4 il ha un total de 16 semichromas, ma hic in le tertie mesura il solo ha 15. Il es necesse prolongar alcun notas, ma le quales, e como? Punctos de prolongamento, triolos, quintolos? Un de mi tentativas era assi:
# Overtura del operetta "A Bajadér" de Emmerich Kalman # (Imre Kálmán) . e b g d A E #tempo 72 #---------------------------- # e b g d A E #---------------------------- 10 5 1 3 1 5 2 3 1 0 1 3 #---------------------------- 10 5 1 3 1 5 2 3 1 0 1 3 #---------------------------- 2 5 2 5 0 1 -2 3/2 0 3/2 1 3/2 3 3/2 5 #---------------------------- 16 0
Le duration es in le columna sinistre, le position al chorda imaginari de un guitarra es in le dextere. Isto es le file MIDI correspondente. Un altere variante habeva in ille mesura:
#---------------------------- 2 5 2 6 0 6/5 -2 6/5 0 6/5 1 6/5 3 6/5 5 #----------------------------
Illo produce ce MIDI. Forsan quasi correcte. O tamen non? Difficile a audir perfectemente.
Intermezzo technic
Io scribeva mi programma in 1993 e 1994. Illo functionava in MSDOS, per manipulation directe del registers del cartas de sono AdLib o SoundBlaster, plus tarde anque via un API de Gravis Ultrasound. Il ha existite un version de Windows, forsan Windows 98, in que il ancora esseva possibile usar le mesme programma. Sur un vetule computator con Windows Vista, con un processor de 32 bits, le programma (que es pro 16 bits) functiona, ma non produce sono. Al minus il es possibile usar le programma pro converter le tablatura a un file MIDI!
Compilar le programma pro 32 bits es difficile, per le uso de alcun functiones de basse nivello de MSDOS pro le timer, le claviero (pro attinger un reaction immediate al barra de spatiamento e altere claves), e portas pro acceder le registers del carta de sono.
Computatores moderne con processors de 64 bits face le situation ancora plus difficile, proque sur illo, programmas pro 32 bits ancora functiona, ma non los pro 16 bits.
Felicemente il ha le simulator DosBox 0.74. Le simulator non es perfecte, non tote le programmas curre ben, ma mi vetule sonator de tablatura si, mesmo con sono! Hurrah!
Intermezzo juridic
Mi essayos insatisfactori de reconstruction del rhythmo stimulava mi curiositate: que ha le compositor scribite? Io cercava con le titulo german del operetta (Die Bajadere) e le parola anglese pro partitura: score: cello trovava me IMSLP, ubi il ha mention que in le Union Europee le partitura es ancora protegite per derectos de autor, qui moriva in 1953, minus de 70 annos retro.
Nonobstante io ha discargate un sol copia del partitura pro piano de 163 pagina, sub articulo 16b del Auteurswet 1912 (lege del derectos de autor) de Nederland ubi io vive, que permitte facer un copia pro studio personal. Ex ille copia io face un parve citation de alcun duplice pentagrammas, sub articulo 15a, que permitte citar ex un obra legalmente publicate, pro le scopo de analysar o commentar le obra.
Triolos incomplete
Illac nos vide alco multo interessante, que clarifica mi lucta con le 15, non 16, contos temporal. Si, il ha triolos, ma le prime nota del tres del prime triolo non es separatemente sonate, sed es ligate con le previe nota!
Ergo le fragmento corrigite es assi:
#---------------------------- # e b g d A E #---------------------------- 4 5 16/3 0 4/3 -2 4/3 0 4/3 1 4/3 3 4/3 5 #----------------------------
Hic es le MIDI basate sur ille tablatura. Sona ben, nonne?
Io non poterea haber pensate de ille solution. Ma ante 1921 le compositor Emmerich Kalman ha scribite lo assi, sin le medios technic moderne que ora io habe, solo usante su competentia musical e un metronomo. (Esseva le metronomo ja inventate in 1920? Si: Étienne Loulié, 1696, Dietrich Nikolaus Winkel, 1812, Johann Nepomuk Mälzel, 1816.)
Un ration pro admiration. Ora que io lo sape, io pote audir que le partitura es correcte e de facto corresponde con le musica como sonate: si in le tertie mesura (contante le mesura post le anacrusis como mesura 1) on conta le quatro contos del mesura quadruple, le prime nota del ultime cinque notas in le mesura, comencia justo post le tertie conto. Proque sur ille tertie conto es le nota del triolo que non es sonate, sed es ligate al previe nota.
Illo crea un effecto de syncope, como occurre in le jazz (que ja habeva emergite in le dies de Kálmán Imre). O forsan ille ha prendite lo de syncopationes in musica hungare? Io non sape.
Le notas e lor duration
Mi question in alto esseva: le notas o lor duration? Ora io sape: ambes. Le durationes joca rolos un del quales ha essite justo discutite. Ma con le notas mesme, lor altor tonal relative, le harmonia, le gamma, anque eveni cosas remarcabile e surprendente.
Le modo es g minor, con le triade, prominentemente presente, composite de g, bes, d. Le gamma minor, como es usual basate sur le modo ecclesiastic eolian – le modo que con le nota ‘a’ como tonica, habe ni dieses ni bemolles – desde g consiste de g, a, bes, c, d, es, f, g. Ma in le partitura nos vide sovente in vice del nota ‘es’ un ‘e’, con un bequadro. Es illo un signo pro le uso del modo ecclesiastic dorian? – le modo que con le nota ‘d’ como tonica, habe ni dieses ni bemolles. Le modo dorian es anque subinde usate in musica pop e rock.
Ma non vide non solo le ‘e’ con bequadro, ma anque le fis (con diese). Illo non vade ben al modo dorian. Un cerca in le Wikipedia – mineur, minor scale, modo menor – resolve tosto le enigma: lo que Kálmán ha empleate es simplicemente le scala minor melodic, que in direction ascendente es como le scala major, con le exception del tertia – ma que in direction descendente retorna al scala eolian, le scala ordinari minor.
Sed le regula pro ascender le scala ascendente le compositor non ha sequite in le mesuras 3 e 8. Illo crea un effecto special, per le contrasto inter mesuras 3 e 4, 8 e 9.
Linea melodic e accordos special
Ora nos arriva al essentia de iste articula: que eveni la, desde 1m45s in le video original, o 0m35s in mi extracto, mesura 10 e 11 del summario pro piano, le puncto citate hic? Que jocos ha jocate illac le compositor? Que esseva su cassa de trucos?
Io ha apprendite le notation musical, al etate de circa dece annos, circum le flauta dulce e pois le gitarra, assi que io sape de corde, solo con le clave de violino 𝄞, le position del nota E basse (tres lineas supplementari sub le pentagramma, le nota sub le tertie) usque le nota e" alte (tres lineas super le pentagramma, le nota per le tertie). Notas plus basse e plus alte me face dubitar.
Notas pro le clave de basso 𝄢, intensivemente usate pro le mano sinistre del piano (ha un piano manos??) pro me es multo confundente: io sape que le differentia es un linea, ma in que direction? Mi ambition de forsan un die scriber un quartetto de chordas io ha in grande mesura abandonate, proque pro illo on debe maestrar ancora plus un clave, le clave de ut, le clave de viola, 𝄡, que positiona le g, b, d e f non a transverso le lineas, sed inter illos.
Ergo io ha complite un passo que pro qui es musicalmente educate al
piano, non es necesse: con le adjuta de iste schema …
… io ha decifrate le notas del fragmento, e notate los in
un tablatura pro mi programma guittabl supramentionate.
Io non va publicar iste tablatura.
Io ha controlate si sona ben. Sona ben.
Depost, faciente sonar le tablatura lentemente in mi programma, io ha notate le notas, como litteras, eliminante le duples. Assi io poterea identificar tendentias melodic e accordos.
Pro controlar mi constatationes, io ha scribite, de memoria, un version multo simplificate del fragmento, pro duo gitarras, con un sonante le melodia e le altere un linea melodic basse. Iste ultime io ha replenate con notas del accordos que io credeva haber identificate. Le resultato es iste file MIDI. Io ha controlate si sona ben. Sona ben. (Le instrumento non, le notas si.)
Le tablatura era assi:
#tempo 42 . e b g d A E #---------------------------- 8 0 3 # # # # # # # # # # 8 #---------------------------- # e b g d A E #---------------------------- # Observation 1 4 3 1 3 4 1 3 0 4 0 3 3 # Observation 2 4 4 2 3 3 # #---------------------------- 4 3 3 1 3 # 4 1 3 2 1 # Observation 3 8 2 3 2 3 #---------------------------- # e b g d A E #---------------------------- 8 3 3 5 3 # # Observation 4 8 2 3 1 # # # #---------------------------- 8 3 0 1 4 2 0 0 4 5 4 5 #---------------------------- |
# . e b g d A E #---------------------------- 8 3 1 1 0 1 2 1 4 4/7 0 4/7 2 4/7 3 4/7 1 4/7 3 4/7 0 4/7 2 #---------------------------- # e b g d A E #---------------------------- # 4 3 4 3 4 3 # 3 5 1 1 #---------------------------- 2 3 2 1 8 3 4 3 # #---------------------------- # e b g d A E #---------------------------- 4 3 2 3 2 4 2 1 2 3 3 3 1 1 #---------------------------- 8 3 4 0 4 2 #---------------------------- |
Observation 1
Al initio de fragmento, Emmerich Kalman ha jocate con lineas melodic, de facto lineas basse, e con accordos. Le accordo que domina le overtura usque le puncto sub consideration, era sempre G minor, con le notas G, Bes, e D. Ma ci le accordo descende duo tonos major, arrivante a Es major, Es G Bes. Le notas G e Bes remane presente. De facto le sol mutation pro facer le nove accordo es que D deveni Es.
Ab ora le Es basse abassa se plus, Es, D, C, ma de facto scinde se, duo vices: Es deveni D e F, iste D deveni C e E. Alteremente contate, al latere del melodia descendente que subitemente de novo ascende, Es, D, C, Es, il ha un melodia que non sape que facer, que vacilla e hesita: Es, F, E, F. Intertanto, le nota G sempre remane presente conspicuemente.
Observation 2
Al fin de prime mesura del fragmento il ha un accordo de septima, F7, typo septima dominante, con tertia major e septima minor: F, A, C, Es. Nil de special.
Mais ora comencia le estranietate: accordos polyinterpretabile. G Bes D, un accordo G minor normal. Ma post un F7 plus tosto on expectarea Bes major. E illo es anque presente, quasi, Bes, D (tertia major), F (quinta, manca, sed veni mox in le melodia). Le nota G assi deveni un sexta. B6 e Gm al mesme tempore. Illo face le effecto special. Facer magia con notas e lor combinationes.
Subsequentemente il ha presente le notas A Bes D e F. Anque con illos on debe construer plus que un accordo: Bes septima major (Bes D F A ) o D minor (D F A, le Bes serea assi un sexta minor).
Observation 3
Kálmán Imre ha anque usate usate accordos que es popular in le jazz: accordos nona. Al fin del secunde mesura del fragmento: G9, G B F A , al comencio del tertie mesura C9 (o Cm9, il non ha un tertia pro determinar le distinction): C G Bes D.
Observation 4
Seque le accordos F, Bes, A7, D7, e retorna Gm. Le accordos seque le melodia in scala major, que es etiam parte del scala minor melodic in direction ascendente.
Fin.
Derecto de autor © 2018, R. Harmsen, tote derectos de copia reservate, all rights reserved.