Afgelopen

Idee 15, tekst 16 augustus 2015

Bijna aan het eind van de film, ik citeer wederom uit mijn geheugen: “Op dat moment was het wel duidelijk dat het was afgelopen.” Het sloeg op dat rampzalige laatste optreden van Amy Winehouse, in Belgrado, achteraf gezien een maand voor haar dood.

Neuzeldingetje over taal weer van mij, totaal onbelangrijk:

Ik mag van mezelf de vraag ‘wie deed dat dan, dat ...’ alleen stellen bij overgankelijke werkwoorden. ‘Aflopen’ is dat niet, want iets loopt af, je loopt niet iets af. (Ja, toch, maar dan in een heel andere betekenis, dus dat telt niet.)

Dat maakt de volgorden “was afgelopen” en ‘afgelopen was’ equivalent of in elk geval beide correct. Maar toch, in dit voorbeeld voel ik wel een verschil. Zoals het er staat komt de nadruk te liggen op een proces, een geleidelijke ontwikkeling, niet op een laatste stadium daarin. Die bergafwaartse ontwikkeling was er natuurlijk, daar gaat die film over. Maar het woord ‘aflopen’ slaat alleen op dat laatste stadium, niet op de aanloop erheen.

Een toestand, geen handeling of gebeurtenis. Al is “was afgelopen” dan misschien niet fout, ik zou zelf toch zeker gekozen hebben voor ‘afgelopen was’, met ‘was’ als koppelwerkwoord en niet als hulpwerkwoord.

Ligt misschien aan mij. Veel anderen voelen dat kennelijk niet aan.