Dat heb ik al heel vaak gehoord, dat mensen dat zeiden, maar ik was steeds net te laat om het te onthouden of goede notities te maken. En ik wilde per se een authentiek citaat. Zelf verzinnen is niet leuk en ook te onbetrouwbaar: voor je het weet heb je weer net een iets andere grammaticale situatie te pakken.
Vandaag kwam weer eens een voorbeeld van het taalverschijnsel voorbij, en nu kon ik vasthouden waar. Dus nu fluks een stukje maken met links en citaat.
Aart Kok is een bedrijf in kampeerwagens, vouwwagens, tenttrailers, hoe het allemaal maar heet. Er staan allerlei informatie- en opzetinstructiefilmpjes op de site, gehost op Youtube. Een ervan is deze over het model Zambezi.
Citaat vanaf 1m54s:
“Het voordeel van deze tent is, is dat je meteen de tent, die uit de wagen komt, heb je een enorme leefruimte die overdekt is met een kuipzeil. Dus je kunt goed kamperen met de basistent. [...]”
Merkwaardig hè? Maar overbodig, zelfs onjuist.
‘Het voordeel van deze tent is dat je [...]’. Dat volstaat. Eén keer ‘is’ en geen komma. (Er was ook al geen pauze.)
Over hoe dit verschijnsel ontstaan is, is weinig bekend. Wat ook moeilijk is, is uitleggen waarom dat tweede woordje ‘is’ er in de voorbeeldzin niet hoort te staan, en in deze en de voorgaande zin wel.
Waarschijnlijk komt het door het structuurverschil: de gewraakte zin bestaat uit een hoofdzin, en een bijzin die aangeeft wat het voordeel dan wel is.
De andere twee zinnen hebben een andere structuur, met een bijzijn voorop. Je kunt die zinnen ook omdraaien:
‘Er is weinig bekend over hoe dit verschijnsel ontstaan is.’
‘Uitleggen waarom dat tweede woordje ‘is’ er in de voorbeeldzin niet hoort te staan, is moeilijk.’.
Geen goede uitleg dus. Theoretische grammatica is niet mijn sterkste punt, voorzichtig gezegd. Ik doe bijna alles op taalgevoel, met voorbeelden en analogieën.
Zojuist Giel Beelen in ‘De Wereld Draait Door’, over Anouk die naar het Songfestival gaat:
“Het voordeel is, is dat [...]”
Of woorden van gelijke strekking, maar in ieder geval met twee keer “is”. ’t Is echt een trend aan het worden, de laatste paar jaar. Raar is dat.
Bij de bespreking van dit onderwerp in Usenet-groep nl.taal vernam ik van een bron uit Nederlandstalig België dat het omgekeerde, ‘is’ weglaten waar dat woord wel nodig is, aldaar voorkomt. Voorbeeldzin:
“Wat het voordeel van deze tent is, dat je ...”
In het bericht staat aan de hand van voorbeelden ook uitgelegd waarom een tweede ‘is’ soms wel op z’n plaats is en soms niet.
Zegt de dame in het eerste fragment wel echt “[...] is, is[...]”? Of is het eerder ‘is dus’?
Is lastig te horen.
Weer een gesignaleerd. Job Cohen op Radio 1, geciteerd uit het tv-programma Nieuwsuur van de avond ervoor. Het item begint op de radio net na het nieuws en de reclame van half acht, in de opname vanaf 37m50s. Het citaat begint om 38m13s:
“Het probleem hier is, is dat het echt een beetje om een principekwestie gaat, en dat maakt het ook zo ingewikkeld, dat maakt het ook lastig voor leden van de Partij van de Arbeid, en [...]”
En een vierde attestatie (noot).
In 1974 kwam het isisisme ook voor: Henk Elsink in De bom, citaat 2:39, 2:43: “De snelste manier om promotie te maken bij de politie is, is altijd hartelijk te lachen om de grapjes van je superieurn.”.