Idea del 20 de januario 2014, texto del 4 e
Lenere e imidulic si es sequentias de litteras, ma non es parolas. Tamen le ordine in ille sequentias non es occasional e porta in se information utile. Ille information in le grammatica es exprimite assi:
Ҥ10 Le ACCENTO principal es normalmente
super le vocal ante le ultime consonante. Le desinentia plural non
cambia le accento original del parola. Adjectivos e substantivos
con desinentias in -le, -ne, e -re precedite per un vocal ha le
accento super le tertie syllaba ab le fin; p.ex. frágile, órdine,
témpore. In parolas formate con le suffixos -ic, -ica, -ico, -ide,
-ido, -ula, e -ulo le accento cade super le syllaba que precede
le suffixo. Le suffixos -ific e -ifico es accentuate super le
prime -i.
Deviationes ab iste systema de accento es coperite in le
Interlingua-English Dictionary per rescriber con signos de accento.
Le majoritate de iste deviationes pote esser coperite per regulas
descriptive additional. Per exemplo, le suffixos -issim, -esim,
-ifer, e -olog es accentuate super le prime vocal.”
(Le syllaba accentuate ci supra es indicate con un accento acute: á, é, í, ý, ó, ú.)
Fonte de ille citation: le “Interlingua grammar”, per Gode & Blair, in un traduction per Selahattin Kayalar, assistite per Piet Cleij, Bent Andersen e Ferenc Jeszenszky.
Ma io non apprendeva le existentia de lenere e imidulic primo in ille forma. In su loco io legeva isto:
«
-Regra “imidulic”:
nas palavras que contêm as terminações -im-, -id-,
-ul- -ic-, a tônica está na sílaba que as antecede.
Nessa regra, não importa se houver uma vogal após a
terminação: maxime (máximo),
novissime (novíssimo),
decime (décimo),
intime (íntimo), anima (alma),
victima (vítima), rapide (rápido),
timide (tímido), acido,
oculo (olho), cumulo,
macula (mancha), apicula (abelha),
comic (cômico),
logic (lógico), magic (mágico),
magico (um mágico),
cynico (cínico),
mechanico (mecânico),
politica, physica (física),
codice (código), duplice (duplo),
indice.
-Regra “lenere”:
nas palavras terminadas em -le, -ne, -re,
a sílaba tônica é a antepenúltima. Exemplos:
debile (fraco),
fulmine (relâmpago),
tenere (macio),
utile (útil),
facile (fácil),
difficile (difícil),
lumine (luz),
corpore (corpo),
tempore (tempo),
arbore (árvore),
vetere (velho).
»
(Le syllaba accentuate ci supra es indicate con sublineamento del vocal: a, e, i, y, o, u.)
Fonte de ille citation: le Gramática essencial de Interlíngua em Português, per Cláudio Rinaldi, pagina 8.
Celle grammatica es scribite in un dialecto curiose de interlingua que tamen io pote leger e intender. Alicunos lo appella galleco nove. ☺
No, seriemente, naturalmente le grammatica e le citation es in portugese. Hic seque mi traduction al interlingua (sin le traduction portugese del parolas exemple):
«-Regula
“imidulic”:
in le parolas que contine le terminationes -im-, -id-,
-ul- -ic-, le accento cade al syllaba que les antecede.
In ille regula, il non importa si il ha un vocal post le
termination: maxime,
novissime,
decime,
intime, anima,
victima, rapide,
timide, acido,
oculo, cumulo,
macula, apicula,
comic,
logic, magic,
magico,
cynico,
mechanico,
politica, physica,
codice, duplice,
indice.
-Regula “lenere”:
in le parolas terminate in -le, -ne, -re,
le syllaba accentuate es le antepenultime. Exemplos:
debile,
fulmine,
tenere,
utile,
facile,
difficile,
lumine,
corpore,
tempore,
arbore,
vetere.
»
Con le exception del parolas que contine -ifer e -olog, le senso exprimite per Cláudio Rinaldi es identic a le in le texto de Gode & Blair. Ma io trova le formulation de Cláudio Rinaldi plus elegante e plus facile al retener in le memoria, proque il ha ille pseudoparolas ‘lenere’ e ‘imidulic’, que nil significa ma tanto indica, e que ipse anque obedi al regulas que illes symbolisa: lenere pro ration del -re, e imidulic pro ration del -ic.
Alcun extra parolas frequente que seque le regula lenere: nomine e ordine.
Alcun extra parolas frequente que seque le regula imidulic: regula, ultime, frigide, technic, economic, identic.
Un caso que me place particularmente: le parolas ‘vetere’ e ‘vetule’ es synonymos: ambe significa ‘non juvene’ o ‘non nove’. Ambes habe lor syllaba accentuate in le comencio, ma pro rationes differente:
Vetere con le accento al syllaba ante le ante le ‘re’.
Vetule con le accento al syllaba ante le ‘ul’.
Vide anque le addition del 25 de maio 2017.
Lenere e imidulic es additiones al regula general, que es multo simple: le vocal accentuate es le que antecede le ultime consonante del parola.
Iste regula es alsi valide pro le espaniol, ben que pro iste lingua es sovente formulate in un altere maniera: si le parola termina in un consonante (que non es ‘n’ o ‘s’), le ultime syllaba habe le accento. Alteremente, le accento cade sur le penultime syllaba.
Un tal exception al regula basic anque vige pro interlingua, ma solo pro le ‘-s’ e ‘-es’ del plural. Le singular e le plural habe ambe le mesme accentuation.
‘Vespere’ e ‘vespera’ alsi es parolas cuje significato e patrono de emphase es equal: illes ambe indica le parte final del die o le initio del nocte, e es ambe proparoxytone.
Vespera es un exception, ergo su accentuation es inequivocamente indicate in le IED (“vespera (vés-)”) e in le dictionarios de Piet Cleij (“vespera”). Vespere, ben que es etiam un exderoteolo (sdrucciolo), non es explicitemente indicate, proque le regula ‘lenere’ ja stipula le emphase al antepenultime syllaba.
Pian Boalt in su Svensk-interlingua ordbok anque mentiona le regula ‘lenere’, e ‘imidulic’ in un maniera un poco plus detaliate. Vide le pagina 5.
Quanto al parolas ‘vetere’ e ‘vetule’ vide anque le nove articulo vision tunnel.
Vide iste nuanciation.
Derecto de autor © 2015, R. Harmsen, tote derectos de copia reservate, all rights reserved.