Het walgelijke gedrag van de moordenaars van داعش (Daesh of daa`ish – IS, ISIS, ISIL, wat jij wil), daar gaat het natuurlijk om, en daarom las ik het artikel in de VPRO-gids (pardon, vprogids) ook.
Maar los daarvan dan toch weer wat van dat neurotische allesafbrekende lettertjesgeneuzel, waar ik inmiddels in kleine kring berucht om ben.
Volgens de vaststellers van de officiële spelling van het Nederlands is er historisch een tendens van hoofdletters, eerst nog met punten ertussen, naar kleine letters. Voorbeeld: water-closet, W.C., WC, wc. De officiële spelling volgt die natuurlijke ontwikkeling: naarmate woorden meer ingeburgerd raken en gemeengoed worden, gaan ze dingen zonder punten en met kleine letters schrijven en voorschrijven: televisie, TV, tv.
De laatste fase heb ik waarschijnlijk gemist, die was misschien in de jaren 1970 of 1980, toen ik ten onrechte vond dat het Engels de norm aller dingen moest zijn en het Nederlands er nauwelijks toe deed. Dat is later gelukkig goed gekomen.
Nu schrijf ik braaf, zoals het hoort, cd, dvd, usb en btw. Zeker bij dat laatste voorbeeld lijkt het erop dat de spellingvaststellers helemaal niet een tendens in de maatschappij volgen, maar dat sommige gezagsgetrouwe schrijvers de voorschrijvers volgen, maar verder niemand.
Want ik zie regelmatig ook kundige collega-vertalers, zelfs vertaalbureaus en andere beroepsuitoefenaars waarvan je een correcte spelling zou mogen verwachten, BTW met hoofdletters schrijven. Ook volgens mij is dat altijd de gewoonte geweest, totdat de Taalunie het vermoedelijk in 1995 of anders in 2005 (ik zou het kunnen nakijken maar daar heb ik geen zin in) veranderde, als enige en eerste.
Je kan ook doorschieten. In een artikel in de VPRO-gids (vprogids?) dat ik via Blendle las, vindt de schrijver (Gerard Janssen) of een eindredacteur het nu ook al normaal om dingen te schrijven als:
“Uiteindelijk mocht hij toetreden tot de speciale mediadivisie, een elitegroep van is.”
“De filmpjes zijn de munitie van de cyberjihad van is, en ze worden de wereld in geschoten via Facebook, Twitter, WhatsApp, Telegram en fora op het dark web, de delen van het internet die je niet vindt met een gewone webbrowser.”
“ ’Het lijkt bij is niet zo te zijn dat ze vanuit één centrale ruimte opereren, maar het lijkt wel goed gecoördineerd te worden,’ [...] ”
Ik vind dat echt niet kunnen. Alleen al niet omdat ‘is’ natuurlijk ook gewoon een Nederlands woord is, zodat je steeds even moet slikken om daarna vast te stellen dat de zin toch wel loopt, maar anders opgevat. Maar ook omdat we bij mijn weten toch ook geen nato, un, vn, vk, vs, usa schrijven, maar NATO, UN, VN, VK, VS, USA.
(IHOA, dus: North Atlantic Treaty Organization, United Nations, Verenigde Naties, Verenigd Koninkrijk of Volkskrant, Verenigde Staten, United States of America.)
Dan het rare afbreken. Ik wees er al eerder op, ook naar aanleiding van Blendle. Voorbeelden nu:
“Uiteindelijk mocht hij toetreden tot de speciale me-
diadivisie, een elitegroep van is. Hij kreeg 700 dollar
per maand – zeven keer zo veel als een gewone strijder
– en hoefde geen belasting te betalen. Zijn leiders wa-
ren buitenlanders met een achtergrond in de media: [...] ”
Mediadivisie. Als ik dat woord moest afbreken (nogmaals, met de hand, nooit automatisch, en alleen als het vulwit te overheersend en lelijk wordt), dan alleen als media-divisie, NOOIT als me-diadivisie, medi-adivisie, mediadi-visie of mediadivi-sie. Gewoon niet doen. Echt te lelijk. Vloekt met de woordstructuur. Is een belediging voor de Nederlandse taal.
Wa-ren. Ook: gewoon niet. Waren. Alleen maar.
“ [...]
martelaarschap ‘verdiende’, begeleid door gezongen
koranteksten. De filmpjes zijn de munitie van de cy-
berjihad van is, en ze worden de wereld in geschoten
via Facebook, Twitter, WhatsApp, Telegram en fora op
het dark web, de delen van het internet die je niet
vindt met een gewone webbrowser.”
Idem. Cyber-jihad kan wel, is zelfs overzichtelijker zo bij twee woorden van verschillende vreemde herkomst (Engels/Grieks, Arabisch) tegen elkaar aan geplakt. Maar nooit cy-berjihad of cyberji-had. Kan niet, mag niet, onaanvaardbaar, not done en verboden. Voor mij wel. En ik kan lekker doen wat ik wil.
Deze is ánders curieus:
“Abu Hajer al-Maghribi is niet zijn echte naam, maar
zijn nom de guerre. De is-cameraman vluchtte en is
nu opgesloten in een gevangenis in Marokko waar de
journaliste Souad Mekhennet hem en zes andere
is-overlopers interviewde voor de Wa-shington Post.”
Een niet-Nederlandse naam als Washington zou ik sowieso liever helemaal nooit afbreken. Maar hier was het ook niet nodig in de Blendle-opmaak, zodat het afbreekstreepje vermoedelijk een overblijfsel uit de eerdere publicatie in het oorspronkelijke medium, de VPRO-gids.
Was er in de achterliggende tekst dan geen verschil tussen echte koppeltekens, toevallig ontstane afbreekstreepjes en optionele aanduidingen van geschikte afbreekplaatsen? Is de tekst voor Blendle misschien gecopypaste via een PDF? Alle afbreekstreepjes moesten met de hand verwijderd worden en deze ene is blijven hangen?
PDF is bedacht door de firma van wereldfaam Adobe, al decennialang marktleider in DTP-software (DTP = desk top publishing, een al weer aardig verouderd begrip, lijkt het). Maar als je tekst uit een PDF kopieert om elders te plakken, krijg je alle soft returns die door de regelopmaak ontstonden, door als hard returns, keiharde alineatekens. Het geavanceerde bedrijf Adobe blijkt niet bekend met een basisbegrip van de schrijverij, de alinea (Engels: paragraph).
Jammer. Al eerder bekroop mij het vermoeden dat kranten en tijdschriften aan verouderde software en werkwijzen vastzitten.
Zoiets als dat een bestelde loodgieter met een handkar uit 1960 arriveert, met een gereedschapkist uit datzelfde jaar en dito spullen erin, terwijl de doe-het-zelver bij de bouwmarkt hypermoderne tools en materialen aanschaft voor bijna niks.
Zelf gebruik ik trouwens vrijwel alleen een teksteditor en simpele HTML. Het is een schande. Ik word er vaak om uitgelachen.
Een eerder citaat nogmaals. Even een IT-puntje daarbij. Of moet ik schrijven: een it issue?
“De filmpjes zijn de munitie van de cyberjihad van is, en ze worden de wereld in geschoten via Facebook, Twitter, WhatsApp, Telegram en fora op het dark web, de delen van het internet die je niet vindt met een gewone webbrowser.”
Zoekmachine. Met een webbrowser kun je alles vinden, als je de URL maar weet. (IHOA! De Unified Resource Locator dus.)
Zoeken doe je niet met je webbrowser (bijv. Firefox of Internet Explorer), maar met een zoekmachine (bijv. Google of Bing). Je kunt je browser zo instellen dat hij tekst in het adresvak vanzelf naar een zoekmachine gooit. Maar wil nog niet zeggen dat de browser de search engine IS. (En daar bedoel ik dus niet داعش mee, mocht u denken dat mijn zin niet loopt.)
Journalisten van nu zijn zo vertrouwd met internet dat ze het verschil niet meer zien? En dan te bedenken dat de VPRO indertijd, rond 1994, een van de pioniers was van het algemene publieke gebruik van internet. Nou ja, daarom juist. Mede dankzij hun pionierswerk is Internet (internet, televisie is ook niet met een hoofdletter) voor velen een onverbrekelijk en onmisbaar deel van hun leven geworden. En een enorme verrijking. Ook voor mij.
En je hoeft de technische details niet te snappen om er toch goed gebruik van te kunnen. Ook dit is dus weer zinloos gezeur van mij. Zoals dit hele stukje en zoals gewoonlijk. Ruim twaalfhonderd woorden over helemaal niks. Het zou verboden moeten worden, net als reclame voor autodrop.
PS Een latere gedachte: misschien stond dat ‘is’ in het origineel wel in klein kapitaal, en is die opmaak bij de overname door Blendle weggevallen? Iemand met een papieren VPRO-gids die dat kan zien?
Nog een aanwijzing voor opmaakproblemen: in het stukje “De tweede zorg is dat is lone wolves blijkt te kunnen inspireren,” staat bij Blendle “lone wolves” iets lager dan de rest van de tekst. Vooral goed te zien als je daar een stukje tekst selectereert.
Gebruikelijk is volgens sommige stijlboeken om Engelse uitdrukkingen in een Nederlandse tekst cursief te zetten. Maar iets lager is raar. Dus misschien is hier op de een of andere manier via een style sheet of iets dergelijks wel overgenomen dát er iets speciaal opgemaakt moet worden, maar niet hoe?
Het is maar een vermoeden.
Copyright © 2016 R. Harmsen, alle rechten voorbehouden, all rights reserved