Le 7–.
Al prime audir le linguas grec e espaniol, del ultime in particular lo del centro e nord de Espania, sembla acusticamente similar. E il ha rationes objective pro isto.
Io seque hic le convention de indicar orthographia inter < e >, sonos o phonos inter [ e ], e phonemas inter / e /. Pro phonos e phonemas io usa the IPA, in interlingua: le Alphabeto Phonetic International.
Parolas in un altere lingua que le lingua del articulo io monstra in forma cursive o italic.
Ambe linguas ha sonos como los del <th> in le parolas anglese think e this, in espaniol scribite como <z>, o <c> ante <e> o <i>, respectivemente como <d>; in greco scribite como <θ> e <δ>.
Le litteras latin con character traditional sonor occlusive e explosive, le <b>, <d>, e <g>, in espaniol in multe positiones ha obtenite un character fricative, [ꞵ], [ɣ] e [ð].
In greco illo es ver ubique, e le sonos es [v], [ɣ] e [ð].
Ambe linguas ha sonos como los del <ch> in germano, in espaniol scribite como <j>, o <g> ante <e> o <i>, in greco como <χ>.
In ambe linguas le /s/ es apical [ s̺ ], plus tosto que laminal [ s̻ ].
Ambe linguas ha un schema simplice e symmetric de cinque vocales, /a/, /e/, /i/, /o/, /u/.
Nota que io scribe ora del greco moderne. Le lingua grec ha un longe historia, e variantes plus vetule era bastante differente phonologicamente, ben que ja al comencio del Era Commun (que comencia con le ‘anno 1’ julian), multes del tractos del greco moderne ja se habeva manifestate o era in un stadio precoce de disveloppamento. Luke Raineri ha studiate illo e ha publicate super illo. Vide anque su folio de ‘calculo’, con multe detalios historic.
Le sono [ð] in anglese e espaniol sembla plus tosto esser un explosivo dental, que debite al occlusion imperfecte del dentes, include anque alcun friction. Per contrasto in greco illo sembla esser un ver fricativo. Compara in Forvo le anglese heathen (pagano, infidel, gentil) e heather (erica), e le espaniol lado (latere), con le greco moderne σκοτάδι (tenebras) e εδώ (hic).
Io non sape, o io dubita, si un tal differentia subtil anque existe inter le sonos surde [θ] del tres linguas.
In espaniol le sonos [ꞵ], [ɣ] e [ð] es allophonos del phonemas /b/, /g/ e /d/. In greco /ꞵ/, /ɣ/ e /ð/ es phonemas autonome. Le portugese europee e african, alteremente que le brasilian, ha le mesme allophonia que le espaniol, e io prende le exemplo del portugese afago pro monstrar como le sono [ɣ] multo resimila lo que occurre in parolas grec como εγώ (io, ego) e αγάπη (amor, caritate).
Le regula in espaniol es: occlusive post un pausa o nasal, fricative alteremente. Le canto famose La Bamba de Ritchie Valens es un bon illustration de isto. Le phrase repetite al fin, desde 2m22s, “Bamba bamba”, ha le phonemas /bambabamba/, ma le phonos es [bambaꞵamba]. On pote audir lo e vider lo: pro le tertie /b/, le labios non se tocca. Le prime <b> e /b/ es [b] pro occurrer post um pausa, le secunde e quarte pro occurrer post un nasal, nam <m> e /m/. Ma le tertie <b> e /b/ es realisate como un [ꞵ], proque il ha ni pausa ni nasal, sed le vocal /a/. Il non ha un pausa proque parolas in espaniol es normalmente ben ligate durante le parlar.
In espaniol le phonemas /p/ e /b/, /t/ e /d/, /k/ e /g/, es phonemas autonome. Le greco anque ha sonos [p] e [b], [t] e [d], [k] e [g], ma cata par es allophonos de un sol phonema, nam il ha /p/, /t/ e /k/.
Iste differentias causa problema in situationes de pronunciation cruciate interlinguistic. Io donara exemplos plus tarde.
In espaniol le phonema /x/ ha un sono bastante constante. Compara in Forvo le exemplos del forma verbal dije (io diceva) con illos de dijo (illa/ille diceva). Le vocal anterior /e/ causa que /x/ anque es un poco plus anterior (assimilation), ma sin vermente devenir le sono palatal [ç].
Per contrasto, in greco moderne il ha un clar contrasto inter le singular στίχος, /ˈstixos/ [ˈstixos], e su plural στίχοι, /ˈstixi/ [ˈstiçi]. Le litteras e phonemas es equal, <χ> e /x/, ma le vocal sequente /i/ in le plural causa un forte palatalisation: [x] deveni [ç]. In bab.la e GT: στίχος, στίχοι.
Le germano ha un phenomeno similar, con su famose assi appellate Ich-Laut e Ach-Laut. Ma le regulas es differente que in greco. Si στίχος, Stiechos, esseva un parola german, illo haberea un Ich-Laut a causa del vocal anterior /i/ precedente. Ma in greco illo ha un Ach-Laut a causa del vocal posterior /o/ sequente, e le /i/ anterior precedente non importa.
In greco le vocabulos καληνύχτα (kalinichta) e νύχτα ha un Ach-Laut, ben que le littera ypsilon <υ> es un del multe manieras de scriber le phonema /i/, un vocal anterior. Ma le <τ> /t/ non palatalisa. In germano per constrasto, parolas como nicht e nichts ha un Ich-Laut.
Un exemplo ex le cantion Είναι Αργά, per Ιουλία Καραπατάκη (Yulía Karapatáki, canto), Σωκράτης Μάλαμας (Sokrátis Málamas, guitarra) e Δημήτρης Λάππας (Dimítris Láppas, guitarra): “κι έχει χτίσει τη φωλιά” (nota que le parolas del cantion es sub le video), kyéchi chtísi ti folyá, le prime <χ> es [ç], le secunde [x], proque il seque un /t/, e le <ει> que es /i/ ante le /x/ non es relevante pro le regula allophonic.
In germano anque le /r/, /l/ e /n/ precedente causa palatalisation: durch, solch(e), Milch, e manche ha un Ich-Laut. Non in greco. Un exemplo: Μαρίνα Δακανάλη (Marína Dakanáli) in Να βάλω τα μεταξωτά, parolas de Γιάννης Τσιτσόπουλος (Yánnis Tsitsópulos) hic, in “Έχει ψυχρούλα …”. (Remarca del 15 de octobre 2024: hic io comparava le germano <rch> con le greco <χρ>. Le ordine es differente!)
Le palatalisation del <χ> /x/ extende se anque al <γ> /ɣ/, que ante un /e/ o /i/ deveni un [ j ] satis fricative, [ ʝ ]. E se extende al <κ> /k/, ben que io non es sempre secur si io lo audi vermente. In un interview con le precitate Σωκράτης Μάλαμας ille usa varie vices le parolas κιθάρα e μπουζούκι (kithára (guitarra) e buzúki), 1 , 2 . Io audi un forte palatalisation in μπουζούκι (quasi ‘buzutyi’), ma κιθάρα non me convince.
Le /s/ apical del espaniol occurre super toto in Espania. Le Wikipedia in anglese da plus detalios.
Il non ha multe linguas con un /s/ apical. Io sape solo de finnese, greco, espaniol, basco, gallego, e dialectos portugese in le nord de Portugal.
Ben que un schema de cinque vocales como in espaniol e greco es multo simplice, clar, basic e symmetric, il non ha multe linguas in le mundo que lo ha. Io sape de basco, espaniol, hebreo moderne, yiddish, e (longe e curte) serbo-croate, tcheco, slovaco e latino. Le schema totevia es popular in linguas constructe: esperanto, interlingua, occidental-interlingue, e multe alteres.
Tamen al observation ulterior il ha differentias systematic inter le greco e espaniol, que causa que le pronunciation correcte de un lingua per un parlator native del altere es difficile, como anque del altere per un parlator native del un.
Le lingua espaniol, como le portugese, ha duo phonemas r-esc, un debile e un forte. Le realisation exacte varia per region. Per exemplo Mercedes Sosa e Atahualpa Yupanqui usava alco satis fricative pro le phonema forte. Al initio de un parola pote solo occurrer le forte. In le passato le <ρ> del greco poteva esser marcate con un spiritus asper (δασεῖα): ῥ, o con un spiritus lenis (ψιλή): ῤ. Al initio del vocabulos solo le δασεῖα era possibile. Ma si le duo typos de <ρ> vermente representava duo phonemas separate, es dubitabile.
Hodie tal indicationes orthographic non plus es usate, e le <ρ> es equal in cata position.
Assi un difficultate pro un parlator del espaniol qui parla greco, pote esser evitar facer le r troppo forte in position initial, e un greco qui parla espaniol forsan lo trovara difficile facer lo satis forte.
Le lingua grec non ha un sono como le <ch> del espaniol, como in le parola muchacha, puera, /muˈʧaʧa/. Anque le pendant sonor, [ʤ], il non ha in greco. Assi le nomine anglese Jack O’Hara in greco ha devenite Τζακ Ο Χάρα, /dzak o ˈxara/. In le combination tau-zeta, <τζ>, assimilation eveni assi que le sonoritate del /z/ anque affecta le <τ>, que alora sono como [d], non [t].
Un tal cosa serea impensabile e impossibile in espaniol: ni [ts] ni [dz] pote occurrer, specialmente non al initio de un vocabulo.
Le greco anque habe ni un sono [ ʃ ] como in le anglese ship, ni como lo in le francese garage. Le parola esseva adoptate in greco, sed in le forma γκαράζ, /gaˈraz/, o colloquialmente anque γκαράζι, /gaˈrazi/, proque le regulas phonotactic del greco non permitte un /z/ in position final. Un altere parola de iste typo es μοντάζ, del francese montage, que on pote vider in le creditos de iste video.
Le lingua grec clarmente ha duo phonemas separate /s/ e /z/. Parolas como ζώο /ˈzo.o/, animal, e ζωή /zoˈi/, vita, ha un /z/ initial, non un /s/. In espaniol un tal distinction non existe, e un [z] initial es impossibile. (Isto a non confunder con un littera z al initio, como in Zamora e Zaragoza, ubi le littera denota le phonema /θ/.)
In certe formas verbal in greco, si il ha un /s/ o /z/ es le sol differentia. Fontes: pagina 104 del libro Teach Yourself que io ja mentionava, e le Wiktionary.
Exemplo, le formas del prime persona singular del presente, dependente,
imperfecto, passato:
αρχίζω, αρχίσω, άρχιζα, άρχισα, in translitteration:
archízo, archíso, árchiza, árchisa.
De plus, le [z] anque occurre como un allophono de /s/, in ambe linguas,
a causa de assimilation in contextos sonor.
Exemplos grec:
κόσμος, /ˈkosmos/, [ˈkozmos].
Αυτό είναι το καπέλο της Μαρίας,
/tismarˈias/, [tizmaˈrias]. Iste es le cappello de Maria.
Un exemplo espaniol:
Nos dijo que promocionáramos su negocio,
/nosˈdixokepromosioˈnaramossuneˈgosio/,
[nozˈðixokepromosioˈnaramosuneˈɣosjo].
Como io ja ha mentionate hic, certe formas del articulo definite, ma anque altere particulas como δεν (non) e σαν (como), ha un -n final que in certe contextos es elidite, ma non ante alcun consonantes e clusters, lo que include ξ, ψ, τσ, τζ. A causa de assimilation alora /nks/ deveni [ŋɡz], /nps/ sona como [mbz], e /nts/ es [ndz]; /ndz/ remane [ndz]. Le clusters resultante serea completemente impossibile in espaniol, ma es normal e automatic in greco.
Exemplos:
δεν ξέρεις, /ðenˈkseris/, [ðeŋˈɡzeris], tu non sape.
στην τσάντα της, /stinˈtsantatis/, [stinˈdzandatis], in her bag, in su sacco.
των ψυχών, /tonpsiˈxon/, [tombziˈxon], die del animas.
σαν ξύλο, /sanˈksilo/, [saŋˈɡzilo], como ligno.
σαν ψάρι, /sanˈpsari/, [samˈbzari], como un pisce.
Iste ultime in un canto cantate per Μαρία Φαραντούρη:
Ποιος τη ζωή μου de Μίκης Θεοδωράκης.
Phonotactica es le regulas que stipula que son le positiones e combinationes de phonemas que in un lingua es permittite e prohibite. In le precedente nos ja videva multe cosas que es possibile in greco, ma non in espaniol.
Proque in greco -s final es possibile (como in espaniol), e ψ /ps/, τσ /ts/ e ξ /ks/ pote occurrer al comencio, il ha le clusters /sps/, /sts/ e /sks/. Impossibile in espaniol. Espaniol totevia ha /sθj/ in le numero 600, seiscientos, /sejsθjentos/.
In un concerto de Σωκράτης Μάλαμας, in le canto Φύλλα αλκαλικά, del qual le parolas es hic, Μαρίνα Δακανάλη cantava al initio del tertie verso: “Φτιάξε μαγιά στο χώμα”, con [ˈftçakse]. Isto me sembla completemente impronunciabile pro hispanophonos, e io mesme anque lo trova difficile. Le variantes e origine del verbo, e lor historias phonetic es assatis complicate, io lege in le Wiktionary.
Δημήτρης Μητροπάνος: Πρώτο Φθινόπωρο, [ˈprotofθiˈnoporo], con parolas. πρώτο φθινόπωρο χωρίς χαρά, prime autumno sin alegria.
Parolas pro ‘heri’ in greco es χθες, χτες, e εχθές. Naturalmente on pote scriber, in le systema orthographic del espaniol, jces o jzes, jtes e ejcés. Sed illo non los face pronunciabile in le lingua.
In greco existe satis multe parolas que comencia con sigma-beta, pronunciate
como si esserea zeta-beta. Exemplos:
σβέλτος, svelte, del italiano svelto, in ambe linguas pronunciabile,
[zvelto(s)], ma non in espaniol.
σβέρκος, [ˈzverkos], anque scribite ζβέρκος, del albanese zverk, nuca.
σβήνω, [ˈzvino], extinguer, sufflar, disconnecter. Un forma de iste verbo es σβήσαν, que occurre in le canto Τα δειλινά, Le vesperes: “Σύννεφα σκεπάσαν την καρδιά / Σβήσαν απ' τα χείλη τα τραγούδια, ‘Nubes coperiva le corde / illos essugava le cantos de lor labios.
Anque in Μην τον ρωτάς τον ουρανό (parolas): “Σβήσε το δάκρυ”, essuga le lacrima. Cantate per Μαρία Αναματερού (María Anamaterú). Musica de Μάνος Χατζιδάκις (Manos Hadzidakis), parolas de Γιάννης Ιωαννίδης (Giannis Ioannidis) e Παναγιώτης Κοκοντίνης (Panagiotis Kokontini). Il existe un version del cantion in anglese.
Le combination beta-gamma alsi occurre. Un exemplo es le verbo βγαίνω, exir, levar se, apparer, /ˈvɣeno/, [ˈvʝeno].
Designatores de linguas artificial e constructe (cetero, interlingua non lo es, on dice) essaya, salvo in le caso de klingon, facer los facile a pronunciar pro le plus possibile personas. Ergo sonos, combinationes e distinctiones que occurre naturalmente in quasi tote le linguas del mundo, es enthusiasticamente usate in le designos.
Assi in esperanto on ha:
[eo] manĝinta = [en] having eaten = [ia] habente mangiate.
[eo] manĝinda = [en] worth eating, delicious = [ia] digne de eder, deliciose.
[eo] lando = [ia] pais, [eo] lanto = [ia] que o qui es lente, persona lente.
Un bon exemplo offere anque le parolas ‘quanto’ e ‘quando’ in interlingua, espaniol e portugese.
Facile, nonne? Nulle problema, on poterea prestemente pensar. Ma isto es false. Nam iste distinctiones inter /nt/ e /nd/ es multo difficile pro parlantes del greco. Anque le nomines ‘interlingua’ e ‘esperanto’ es problematic: illes inclina a automaticamente dicer ‘inderlingua’ e ‘esperando’. (Le nomine ‘interlingua’ es anque un incubo pro japoneses: pro illes [r] e [l] es allophonos de un singule phonema. Dicer le un post le altere es impensabile e impossibile in le systema de lor lingua.)
Io ja habeva remarcate le difficultates al fin del annos 1970, quando io audiva le disco Τραγούδια Διαμαρτυρίας, Από όλο κόσμο, de Μαρία Φαραντούρη, publicate in le anno 1977. Transcription: Tragúdya Dyamartirías, Apó ólo kósmo, significato: Cantos de protesto, ab tote le mundo.
Le regula phonologic del greco, que /t/ post /n/ deveni [d] automaticamente, on vide e audi anque in le nomine del cantatrice, Φαραντούρη, Farantúri, ma on dice de facto Farandúri, e multe vices on scribe in scriptura latin anque Maria Farandouri. Ma le <d> in iste nomine ha un altere sono que le <d> in Theodorakis, que in greco es un littera <δ>, Θεοδωράκης. Nam <τ> post <ν> ha un sono como in le vocabulo anglese den, e <δ> sona como in then.
In le disco jam mentionate, Maria Farandouri canta anque in altere linguas que greco, multe vices in espaniol. E illa lo face ben, nam illa esseva (e es) un cantatrice professional e seriose, que effortia se pro attinger a un alte qualitate.
In Plegaria a un labrador, cantion scripte per Victor Jara e Patricio Castillo, Maria Farandouri reprime ben le inclination grec de cantar “levántate” como ‘levándate’ o ‘levándade’. Illa anque canta correctemente “montaña”, “viento” (a 0m24s), “juntos” (a 1m24s), e “tiempo” (1m41s), non ‘tiembo’. Tamen, in un altere parte del cantion, in un tempo accelerate, io audi “sobla como el viendo” in vice del correcte ‘sopla como el viento’ (2m02s e 2m24s).
Pois in “Gracias a la vida”, un cantion per Violeta Parra, Maria Farandouri canta (1m13s) clarmente “que me ha dado tando” in vice de ‘tanto’. Ma a 2m40s in
“Gracias a la vida, que me ha dado tanto
Me ha dado la risa y me ha dado el llanto
Así yo distingo dicha de quebranto
Los dos materiales que forman mi canto
Y el canto de ustedes que es mi proprio canto”,
“tanto”, “llanto” e “quebranto” es correcte. E in le tres occurrentias del vocabulo “canto”, le prime e tertie es ‘canto’ ma le secunde ‘cando’.
Ancora un exemplo, le ultime, in “Te recuerdo Amanda” de Victor Jara, 1m47s: “muchos no volvieron, tampoco Manuel”, traducite in Interlingua: multes non retornava, Manuel anque non. Maria canta: tamboco. Nam /m/ e /p/, <μ> e <π> in greco automaticamente deveni [mb], e non pote esser [mp].
Le conclusion debe esser que con concentration e effortio deliberate, il es possibile parlar o cantar un lingua secundo le regulas phonologic de iste lingua, mesmo si illos contradice los del proprie lingua native, ma que le automatismo del proprie pote facilemente a vices tamen remanifestar se. Il es difficile sempre supprimer illo.
Il ha parolas imprestate in greco que comencia con μπ pronunciate [b], ντ dicite como [d], e γκ que sona como [ɡ]. (Le littera gamma, γ, servi hic como nasal, sta pro [ŋ] (le ng in le anglese sing), que mesme in position initial non es dicite, ma tamen influentia le κ assi que illo sona como [ɡ], non [k].)
Exemplos: μβαρ (del anglese bar), μπουζούκι (buzúki, del turco
ottoman بوزوق, bozuq), μπαγλαμάς
(del turco ottoman باغلامه, bağlama),
μπουζί (del francese bougie).
Con ντ: ντελικάτος (delikátos, del
italiano delicato o francese délicat), ντεμπουτο (del italiano
debutto o francese début).
Con γκ: γκάγκστερ (del anglese
gangster), γκαζόν (del francese gazon), γκάιντα (del turco ottoman
غایده, gayda, del bulgaro гайда;
connectite o non con le
galiciano gaita?,
ein Wanderwort?, via
ladino?),
γκέισα (del
anglese geisha, del japonese 芸者, geisha).
Le nomine del cantor famose Γιώργος Νταλάρας, Yórgos Daláras, anque comencia con Ντ, [d], non con Δ, [ð]. Io non sape proque. Originalmente le nomine era Νταράλας (Darálas) in loco de Νταλάρας (Daláras).
Le elision de vocales initial ha causate le presentia de [b], [d] e [ɡ] anque in parolas native, original grec non-imprestate. Exemplos: le verbo μπορώ, boró, poter, del greco medieval byzantin ἐμπορῶ o ἠμπορῶ. Ντροπή, [droˈpi], del ancian grec ἐντροπή, que hodie significa vergonia, pudor, verecundia, ha un connexion con le notion technic e physic de entropia.
On poterea dicer que iste processos de imprestos e elisiones ha create phonemas separate /t/ e /d/, in loco del situation original con un phonema /t/ con allophonos [t] e [d]. Ma es le sonos de <ντ> e <τ> initial vermente differente? Systematicamente? E lo de <γκ> e <κ>?
Io pensava haber trovate prova que il ha ancora solo un phonema /t/, le characteristica surde del qual non es multo relevante, assi que anque sin un /n/ precedente, le sono pote variar inter [t] e [d], in le cantion Μου σπάσανε τον μπαγλαμά, [muˈspasanetombaɣlaˈma], cantate per Μαρία Φασουλάκη, con musica de Απόστολος Καλδάρας e parolas de Ευτυχία Παπαγιανοπούλου. Io pensava audir [triki], a vices [driki], a vices anque alique inter le duo. Ma io trovava, post cercar le parolas del cantion, que le orthographia de iste vocabulo es ντρίγκι, ergo con un pronunciation theoretic de [ˈdriɡi]! Isto non es lo que io audiva, e ora ancora, ora que io lo sape, io non lo audi. Tamen variation libere inter [t] e [d] de un sol phonema /t/, e inter [k] e [ɡ] de un sol phonema /k/?
Del vocabulo ντρίγκι io ha trovate ni etymologia ni signification. Il sembla solo occurrer in iste cantion, e in un altere, Ντρίγκι, ντρίγκι μάνα μου, durante le annos cantate per varie artistas. Ergo illo remane un enigma, ένα αίνιγμα.
Iste pagina de Harry Foundalis (Χάρης Φουνταλής) da multe explicationes e detalios, con exemplos, del pronunciation del greco.
Derecto de autor © 2023, R. Harmsen, tote derectos de copia reservate, all rights reserved.