Poortugaal

7 februari 2021. Eigen vertaling van mijn eigen artikel in het Interlingua.

Ten zuidwesten van Rotterdam ligt het dorp Portugaal. De gelijkenis van de naam met die van het land Portugal is opvallend, en men denkt dat in de 12e of 13e eeuw de eerste bewoners van de toen net ingedijkte polder, tijdens de kruistochten Portugezen hadden ontmoet, en dat ze daarom hun nieuwe polder zo noemden.

Maar niets is zeker, en deze verklaring lijkt mij niet erg waarschijnlijk, hoewel ik ook geen betere te bieden heb.

In het Nederlands spreken we de naam Portugal uit met de klemtoon vooraan, PORtugal, hoewel in het Portugees het accent duidelijk op de laatste lettergreep valt, portuGAL. In het Portugees van Portugal is deze klemtoon zo overheersend, dat men de andere klinkers niet of nauwelijks uitspreekt. Ze zeggen feitelijk Prtgal, in een enkele samengetrokken syllabe.

Toch zou ik de Nederlandse naam Poortugaal spontaan uitspreken met een eindaccent poor-tu-GAAL, [poətyˈʁaˑɫ], tegenover [ˈpotyʁɑɫ] voor het land. Opmerkelijk. Waarom?

Zouden de plaatselijke inwoners het ook zo zeggen? Ik weet het niet. Ik ben nog nooit in het dorp Poortugaal geweest, hoewel ik tien jaar van mijn jeugd heb doorgebracht in Schiedam, aan de overkant van de rivier De Nieuwe Maas of Het Scheur of De Merwe (wat is en was eigenlijk de juiste naam daar?). En mijn overgrootvader Adrianus Harmsen (1861-1941) is daar overleden.