Kamerdebat geldstelsel: PVV (5)

23 en 24 maart 2016

Minimaal een beetje

Op 1^h16^m10^s in het debat, nog een vraag van Tony van Dijck van de Partij voor de Vrijheid:

“Want eh, nou, waar het mij om gaat, ik snap wel dat die toetredingsbarrières zo hoog zijn, want als je iemand een bankvergunning geeft, geef je ’m als ’t ware de jackpot in handen. Ik wil ook wel een bankvergunning! Als ik zo makkelijk kredieten kan verstrekken, zonder dat ik daar externe partijen voor nodig heb, waar ik dat geld moet ophalen, maar dat ik het gewoon virtueel in de boeken schrijf, een krediet, en alleen een klein buffertje van 4% moet aanhouen, dat is toch een jackpot, dat is toch, dat is toch, een een een, een gift aan de banken, van jongens, hier asjeblieft, heb je de geldkraan, doe d’r wat moois mee, en die miljarden die krijg je lekker op je eigen bankrekening erbij, dat kán toch niet?”

Nee, dat kan ook niet, want het is niet zo. Kamerlid Van Dijck laat hier wederom zien dat hij echt he-le-maal niks van het fenomeen geldschepping snapt. Niet wat het is, niet wat het niet is, niet waarom het bestaat, niet hoe het werkt, niet wanneer het optreedt.

Ik zeg het nog een keer. Leer boekhouden. Lees mijn artikelen. Bestudeer Modern Money Mechanics, neem de Engelse en Duitse Wikipedia door.

Alle info is beschikbaar. Wie in nota bene de Tweede Kamer het woord wil voeren over het geldstelsel, moet toch wel minimaal een beetje weten waar het over gaat. Anders heeft het geen zin.

We zijn gekomen bij 1^h16^m49^s. Kamerlid Harbers begrijpt weer de vraag van Van Dijck niet, of doet alsof, en gaat het weer over iets anders hebben, wat op zich waar is, maar niet het antwoord op de vraag is.

Is dit misschien het gevolg van mediatraining? Nooit ingaan op wat de anders zegt, altijd alleen vasthouden aan je eigen verhaal? Wel goed om overeind te blijven, niet goed voor het debat en niet voor helderheid en inzicht.

Gratis staatsleningen van eigen centrale bank?

Ik maak een sprong naar tijdstip 2^h07^m03^s. Citaat van Teun van Dijck (PVV):

“Voorzitter, nu we het dan toch hebben over risicovrij, heb ik een andere vraag, en dat is: in hoeverre vindt de minister het terecht dat hij over de staatsschuld ongeveer 10 miljard aan rente betaalt elk jaar, aan banken, want die kopen onze staatsschuld, terwijl diezelfde staatsobligaties in de boeken staan bij banken als risicovrij.”

Dat is wel een goede vraag. Het antwoord van minister Dijsselbloem vind ik wel zinnig, dus daar verwijs ik naar. Ik ga daarna verder, bij 2^h08^m05^s:

“Maar de initiatiefnemers die zeggen, van als je nu de geldcreatie in publieke handen doet, dan betaalt je dus helemaal geen rente meer, en ze vinden het eigenlijk onterecht dat wij al die miljarden aan rente betalen aan die banken en beleggers, terwijl het dus enerzijds risicovrij is op de balansen, ze hoeven daar niet eens een buffer voor aan te houden, en op de tweede plaats: wat kost het een bank? Stel een bank koopt onze hele staatschuld, 450 miljard, koopt dat op, wat kost het de bank om dat op te kopen? Kennelijk niks, als ik de initiatiefnemers moet geloven.”

Eerst even tot aan “onterecht dat wij al die miljarden aan rente betalen aan die banken en beleggers”:

Ten eerste, zoals Dijsselbloem eerder ook al zei: niet alleen banken hebben en kopen staatsobligaties, ook andere beleggers. Daar zitten vast ook pensioenfondsen bij. Een aanzienlijk deel van de rente op de staatsschuld betaalt de staat dus indirect aan de eigen, wat oudere burgers.

Ten tweede, het idee dat het financieren van de staatsschuld door de centrale bank of een “vierde macht”, in plaats van via niet-centrale banken zoals nu, betekent dat de rente op de staatsschuld nul wordt, is een illusie, zoals ik tweeënhalf jaar geleden al liet zien. Ook dan leent namelijk de staat het geld in feite van de eigen bevolking.

Staatsschuld is in zekere zin een uitgestelde belasting. Dat de staatsschuld van veel landen, ook welvarende landen, zo hoog is, komt ten dele door een nadeel van de democratie: regeringen durven niet zo veel belasting te heffen als wel nodig is, want dan lopen ze het risico weggestemd te worden.

Hele staatschuld gratis opkopen?

Dan het tweede deel van de vraag van Van Dijck, ik citeer dat voor de duidelijkheid hieronder opnieuw:

“ [...] en op de tweede plaats: wat kost het een bank? Stel een bank koopt onze hele staatschuld, 450 miljard, koopt dat op, wat kost het de bank om dat op te kopen? Kennelijk niks, als ik de initiatiefnemers moet geloven.”

Dit toont wederom het fundamentele onbegrip van de materie aan de zijde van de PVV. Kamerlid Van Dijck weet niet hoe geldschepping werkt. Een bank kan NIET middels geldschepping de staatsschuld opkopen. Ik zal dat verderop voorrekenen.

Dijsselbloem negeert in eerste instantie wederom deze zorg, dit misverstand, heldert het niet op. Is ook niet makkelijk met alleen gesproken woord. Eigenlijk is elke discussie over geldcreatie waar geen balansen en journaalposten bij gehanteerd worden, bij voorbaat zinloos. Want alleen deze boekhoudhulpmiddelen maken het verschijnsel inzichtelijk.

Van Dijck dringt aan, 2^h09^m40^s:

“Nou, waar het mij voornamelijk om gaat is, in het kader omdat banken geldcreërende instellingen zijn, op het moment dat een bank voor 450 miljard de Nederlandse staatsschuld koopt, hoeft die bank dus kennelijk niet de kapitaalmarkt op om die 450 miljard op te halen. Die bank kan het gewoon in de boeken noteren, aan de passiva- en activazijde, van ‘ik heb 450 miljard gekocht’. Dus de bank maakt geen kosten, dat is mijn punt, maakt feitelijk geen kosten om dat op te kopen, en de rente die deze minister betaalt is dus voor de bank dan pure winst.”

Nee, nee en nog eens nee. Het enige wat in het bovenstaande klopt is dat banken geldcreërende instellingen zijn en dat een balans een activakant (links, ook wel debetzijde genoemd) en een passivakant (rechts, credit) heeft. Verder laat de geachte afgevaardigde wederom zien dat hij helemaal niet begrepen heeft wat geldschepping is.

In zijn antwoord hierop gaat minister Dijsselbloem nu wel in op de eigenlijke kwestie. Maar om het nog duidelijker te maken, ga ik het gewoon voorrekenen. Dan kun je precies zien wat er gebeurt, in welke situaties geldschepping optreedt (dat hangt af van wie de vorige eigenaar van de obligaties was) en wat dat betekent voor wat de aankoop de bank kost. Niets namelijk, het betekent daar niets voor. Omdat geldcreatie iets anders is dan mensen meestal denken.

Cliffhanger.

Tip: het hele verhaal staat in feite ook in Modern Money Mechanics, al sinds 1961. Dat de lezer niet denkt dat ik het allemaal zomaar verzonnen heb. Ik ben maar een leek en ik leer graag. Heb geleerd, inmiddels.