Unda verde

Idea: un numero incalculabile de vices, i.a. le 14 de maio 2014; texto: le 5 de septembre 2017. Traduction ex le nederlandese: le 5–.

Resignation calme

Jam plus de un anno nos demora in le communa vicin IJ., post haber vivite un bon 30 annos in N. Heri nos esseva la retro, non a bicycletta como ben sovente, ma in auto. E immediatemente esseva conspicue lo que me ha irritate tan subinde: le lumines detestabile. Realmente TOTE le luces de traffico cambia SEMPER a rubie justo quando on illac arriva. Mesmo le poc luces que es situate a minus de 100 metros le un al altere.

Al presente io pote manear multo ben le irritation, dis­appuncta­mento, vexation e stress. Dunque io remaneva multo tranquille e relaxate, e lassava le auto, cata vice frenante e de novo accelerante, undular gradualmente a casa. Problema necun.

Stress, dilapidation, pollution

Previemente io era minus habile in illo e a vices io esseva al volante irritate- e stressatemente, anque a causa de ille luces de circulation mal functionante. Irritation durante le conducer non es bon. Illo pote mesmo ser periculose. Ergo le luces debe entravar le poco possibile.

Isto ancora sin parlar del multe altere effectos negative:

Avantiate

Quando le systema de lumines in tres axes de traffico in N. era nove – aliquando al fin del annos 1980 o initio del annos 1990 io pensa que illo ha essite – le municipio esseva multo orgoliose super illo. Nam technicamente le systema era multo avantiate. Non solo reageva, usante sensores, le luces de cata cruciata al arrivata de vehiculos ex le stratas lateral del arterias, de modo que illos pote rapidemente inserer se in un arteria; tamben il habeva un function centralmente actionabile pro dar al ambulantias iente al grande hospital de N., un corridor con luce verde.

Sed apparentemente il esseva troppo difficile combinar iste bon proprietates con facilitates pro agilemente continuar le fluxo del traffico in circumstantias normal. Un unda verde, obviemente.

Jam il habeva computatores, ma non de precio basse e tamen potente como hodie il los ha. In le interim multo ha evenite in le campo del disveloppamento de algorithmos. An le combination pro isto non esseva tunc realisate? O jocava anque un rolo un politica de circulation, in mi opinion reprehensibile, de discoragiar le uso de autos per tormentar le conductores? Io non lo sape.

Cetero io e nos non es partitarios de multe traffico automobile: nos guida multo poco, ambula e bicycla multo e a vices on pote incontrar nos in bus, tramvia, metro o traino.

Interesse technic

Mi juventute io passava in le suburbio N., pro alora moderne, del citate S. Illo esseva inter 1957 e 1967, io habeva inter 2 e 12 annos. Aliquando in iste periodo le briccas de strata del allée longe al qual nos resideva, esseva reimplaciate per asphalto, e omne nodos e qualque passages separate pro pedones recipeva luces de circulation.

Io me memora como io camminava super ille asphalto del allée, claudite pro le obras vial, a mi schola que stava anque al mesme allée. In mi memoria tunc io ja era bastante grande, e un hora per septimana nos habeva lectiones de francese (alteres sequeva anglese). Ergo io debe haber habite 11 annos, in 1966. Possibilemente le lumines de traffico ja il habeva antea que le asphalto. O il se tractava de asphalto nove pro reimplaciar le pavimento vetule que esseva deteriorate per le multe vehiculos.

Nos viveva in le sexte etage de un edificio de appartamentos con le vista a, inter altere cosas, un tal cruciamento. Ja tunc io habeva interesse pro technica e io trovava le lumines ben interessante. Anque le lampas que desde nostre casa on non poteva vider, habeva al reverso lampas indicatori, per le qual on poteva saper exactemente quando un luce mutava de verde a jalne e rubie, e retro a verde. Le mesme era disponibile pro le signales pro pedones, que non habeva jalne ma in vice un signal verde intermittente. (O esque tunc illo non jam existeva? Io non osa jurar como illo esseva, post tante annos.)

Ille signales de traffico, moderne in 1966, non reageva al presentia de vehiculos, ma compliva un programma fixe. A un hora fixe del vespere toto commutava al jalne (nos alora diceva: orange) intermittente. In le fines de septimana tamben, io crede.

Nerdy maniaco de detalios que anque alora io ja esseva, post alcun tempore io cognosceva le programma de ille semaphoros completemente de memoria. Subinde io sedeva adoculante a basso, pro vider que de novo toto sequeva le mesme patrono exactemente como de costume.

Reguardate in retrospectiva, date le nivello del technologia de controlo del epocha, plus que un programma fixe non era facibile. In ille tempore o pauc tempore postea, in tote Nederland il habeva forsan quatro computers, in grande bancas e in le CBS (bureau central de statistica). Illos costava milliones e occupava grande salas.

Lo que ora es normal, que in practicamente cata parve apparato il ha un processor pro diriger e controlar su bon functionamento, esseva alora impensabile. Mesmo un installation relativemente costose pro le regulation del traffico certemente non habeva un computator de commando. Toto functionava con relais e con interruptores a tempore. In ille tempore, io non habeva un comprehension de tal cosas, ma a posteriori io judica illo como le sol possibilitate. De facto il habeva con cata cruciata un armario de commutatores, in le qual on audiva alco cliccante. Illos debe haber essite ille relais.

Anteriormente toto esseva melior …

Ma ora le imponente: ille lumines in ille longe allée in S. ja in ca. 1965 habeva un ver unda verde! Qui virtuosemente conduceva al velocitate requirite de 50 km/h, incontrava omne lumines verde. E isto in tote le longitude del via, que es longe: plus de tres kilometros.

E si mi memoria es punctual – ma post tante tempore detalios de recordation pote ser deformate – ille unda verde functionava mesmo in ambe directiones! Il qualcunque maniera, planate o non (le quartiero esseva construite desde circa 1954) le cruciatas esseva situate in tal distantias que al velocitate constante prescripte, in cata direction le luces sempre esseva verde al arrivar.

Como illes ha synchronisate le installationes de tote le cruciatas? Io pensa con horologio a electromotor synchrone. Proque illos tote rotava al mesme 50 Hz del rete electric, illos non discadentiava. In casa nos anque habeva un tal horologio, dunque le technologia ja existeva alora.

Hodie on facerea tote isto sin filos o via cablos o internet. Ma necesse illo non es.

Con le technologia de 1966 que hodie in nostre oculos sembla multo primitive, on succedeva assi struer un systema ingeniose, efficiente, secur e confortabile: qui ex un strata lateral voleva prender le via principal, debeva sperar un minuta o tal. Un o duo, secundo mi memoria, non plus. Depost, toto esseva verde; pro qui non girava tosto: verde durante multe kilometros.

Anque le pedones poteva tosto transversar securmente post un tempore de attender multo acceptabile.

… e hodie nihil es possibile

Plus de 50 annos postea in nostre domicilio previe tal solutiones non es possibile, in despecto de que un processor costa circa dece euros, le technica de sensores e telecommunication es altemente disveloppate, e anque in le campo del software, passos de gigante ha essite facite.

Lamentabile, nonne? In le anno 2017 il deberea ya ser possibile realisar un unda verde in duo directiones, e alsi donar stratas lateral luce verde dependente del presentia de traffico, con pedones que transversa securmente, e tamen fornir un corridor verde al vehiculos del policia, pumperos e ambulantias?

Un cosa de identificar prioritates.