(Dit artikel heeft slechts zijdelings met de Deventer moordzaak te maken, maar bij gebrek aan ideeën voor een betere plek plaats ik het toch in deze serie.)
Op 20 december 2007 werd een lang voorbereid strafproces tegen 22 Hells Angels door de rechtbank beëindigd, door het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verklaren.
‘Ontvankelijk’ is een juridische term. De dikke Van Dale (de driedelige 13e editie) omschrijft de betekenis zo:
in zodanige positie verkerend dat de gestelde feiten het gevorderde rechtvaardigen [...]
In dit geval vindt de rechtbank dus dat de aanklager (de officier van justitie) niet in die positie verkeert. De hele rechtszaak wordt dus eigenlijk van tafel geveegd, de beschuldigingen worden niet verder behandeld, en de verdachten worden niet veroordeeld of vrijgesproken.
Dit is uiteraard zeer ingrijpend, zeker waar het om ernstige beschuldingen ging: verboden wapenbezit, drugshandel, geweld en bedreiging. De juiste juridische termen en de wetsartikelen staan in eerdergenoemd vonnis.
De reden voor het niet-ontvankelijk verklaren was dat afgeluisterde telefoongesprekken tussen verdachten en hun advocaten niet vernietigd zijn. Dit had wel gemoeten, omdat, zoals de rechtbank het uitdrukt: “iedere burger die zich om hulp of bijstand tot de in dit artikel [218 Wetboek van Strafvordering; RH] bedoelde hulpverleners, waaronder de advocaat, richt, erop moet kunnen rekenen dat hetgeen hen wordt toevertrouwd, geheim blijft.”
De regels die gelden voor afgeluisterde gesprekken tussen verdachten en advocaten, staan gelukkig duidelijk opgenoemd in het vonnis. Het valt me vaker op dat vonnissen van rechters en ook veel wetsartikelen, vaak in helder, modern Nederlands geschreven zijn dat ook zonder juridische scholing best te begrijpen is. Een enkele keer moet het woordenboek erbij voor speciaal juridisch jargon.
Voor wie het allemaal zelf lezen wil: in het vonnis begint deze
uitleg bij de punten
2.1.3. Standpunt rechtbank
en
2.1.3.1. Toepasselijke wet- en regelgeving.
Hier is artikel 218 van het Wetboek van Strafvordering na te lezen. Het woord ‘verschoonen’ betekent: weigeren getuigenis in rechte af te leggen [...] Mijn bron is weer: Van Dale 13, maar zie ook het kleinere onlinewoordenboek.
Hier staat artikel 126aa Sv, waarvan de rechtbank lid 2 citeerde.
Het ‘Besluit bewaren en vernietigen niet-gevoegde stukken‘ dat de rechtbank noemt, staat ook online, evenals de instructie “Vernietiging geïntercepteerde gesprekken met geheimhouders“.
De wetsartikelen artikel 218 Sv en artikel 126aa Sv (Sv betekent: Wetboek van Strafvordering) deugen volgens mij wel. Het besluit is ook oké, want daar staat o.a.:
“Artikel 4
1. De opsporingsambtenaar die [...] kennisneemt van mededelingen waarvan hij weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat deze zijn gedaan door of aan een geheimhouder, stelt hiervan de officier van justitie onverwijld in kennis.
2. Indien de officier van justitie vaststelt dat de mededelingen, mededelingen zijn als bedoeld in artikel 126aa [...] beveelt hij terstond de vernietiging [...].”
Let op dat het hier gaat over mededelingen (bijv. getapte telefoongesprekken) en de aard daarvan: namelijk “was een der sprekers een advocaat”. Het gaat niet over de inhoud van die mededelingen, maar over wie ze deed.
Ik stel me dat dan zo voor, dat degene die de band of digitale opname moet uitwerken, vrij snel aan het begin al merkt dat een van de sprekers/luisteraars een advocaat is: de nummers van advocatenkantoren en de 06-nummers van strafrechtadvocaten zullen bij de politie wel bekend zijn, lijkt mij. Zelfs in een gecompliceerd onderzoek met tientallen verdachten moeten er toch wel lijstjes te maken zijn van welke advocaat elke verdachte heeft, voorzover ze die dan al hebben.
De opsporingsambtenaar kan dus zijn vermoeden hebben zonder de band helemaal uit te werken, dat vermoeden melden aan de officier van justitie die eveneens geen kennis hoeft te nemen van de verdere inhoud van die getapte gesprekken. Telefoonnummers en namen zijn immers voldoende om de beoordeling te doen. Daarna volgt zonodig het bevel tot vernietiging.
Op deze wijze blijft informatie die vertrouwelijk moet blijken inderdaad vertrouwelijk.
Misschien zou het een stap verder moeten gaan,
namelijk dat de geautomatiseerde
opnameapparatuur meteen al afslaat zodat een kantoor- of 06-nummer van een
advocaat wordt gedetecteerd. Dat zou wel het risico inhouden dat advocaten
zich laten misbruiken voor gespreken van verdachten, d.w.z. mogelijke
criminelen.
Er werd wel eens beweerd dat dat bij advocaat Bram Moszkowicz
*)
voorkwam, zo meldde de site van het
NOS Journaal
op 17 februari 2006:
“Uit het dossier maakt hij op dat het Openbaar Ministerie hem ervan beschuldigt
dat hij te dicht op de onderwereld zit en dat zijn kantoor in feite gerund
wordt door Holleeder. Daarvoor voert Justitie drie redenen aan:
[...]
Tenslotte wijst Justitie erop dat Holleeder vaak telefoons van het kantoor
van Moszkowicz gebruikte om gesprekken te voeren.”
Moszkowicz *) ontkende dat er iets mis zou zijn:
“Volgens Moszkowicz slaat het OM de plank volledig mis. "Hij zal best wel eens een keer hier hebben gebeld met 'kom je me halen', maar dat is het dan ook", aldus de advocaat. Hij heeft het OM gevraagd het dossier op te schonen.”
Als we uit moeten gaan van de eerlijkheid, een onmenselijke eerlijkheid zelfs, van het OM, dan moeten we als maatschappij advocaten toch eigenlijk ook blindelings willen vertrouwen? Hier zit duidelijk een spanningsveld.
Terug naar de wet, het besluit en de instructie. Waar het besluit nog sprak van ‘de mededeling’ heeft de instructie het over ‘de inhoud’. Ik citeer (vetdruk door mij toegevoegd):
2. De opsporingsambtenaar verwerkt de inhoud van de communicatie ter kennisgeving aan de officier van justitie.
[...]
5. De officier van justitie beoordeelt of de inhoud van de communicatie mededelingen bevat gedaan aan of door een geheimhouder (art. 126aa lid 2 Sv). ======== Zie ook 9 juli 2008: http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1041193.ece/Strafzaken_in_gevaar_na_afluisterfout Dat wijst erop dat het eerder hufterigheid, klungeligheid of arrogantie is, dan omkoping of chantage. Aangezien dit heel andere zaken zijn? === Daarbij werd niet alleen de verdachte in het liquidatieonderzoek afgeluisterd, maar ook andere gedetineerden die van dat specifieke telefoontoestel gebruikmaakten. Daarbij waren ook vertrouwelijke gesprekken die zij voerden met hun advocaten. Dit onthulde de tv-rubriek NOVA dinsdagavond. /===
Hoorzitting CBP: http://www.cbpweb.nl/documenten/med_20021028_geintercepteerde_gesprekken.shtml http://www.cbpweb.nl/documenten/pb_20030717_beroepsgeheim_advocaten.stm?refer=true http://www.cbpweb.nl/downloads_rapporten/rap_20071106_Tapkamers-internetversie.pdf Oktober 2004: CBP adviseert tot wetswijziging. Minister blijkt niets met de aanbevelingen te hebben gedaan! http://www.cbpweb.nl/downloads_adv/z2002-0222.pdf Ze adviseren ook de RC voortaan weer te laten oordelen. http://www.cbpweb.nl/documenten/pb_20071106_Afgeluisterde_gesprekken_met_advocaten.stm http://www.cbpweb.nl/documenten/med_20050408_advocatentaps.shtml
@?
De officier van justitie heeft zich niet aan de regels gehouden.
Zie vonnis.
Maar ook die regels zelf (wettelijk en uitwerkingen) deugen niet,
want moeten haast wel tot "sturing" leiden.
Ook voor iemand die volkomen te goeder trouw is, is haast ondoenlijk.
Kat op het spek vinden.
Advocaten wel gewantrouwd, maar waarom anders niet op nummer
geblokkeerd?
Waarom politie en OM wel 100% vertrouwen?
Dringend behoefte aan aanpassing van die regels: op basis van nummers en
namen, door uitwerkers die zelf niet opsporen, voorleggen aan teamleider
(of behandel dat bij aanbevelingen)
http://www.nrc.nl/nieuwsthema/hellsangels/article849926.ece/Officier_met_geheugenverlies Gert Oldekamp, voor de tweede keer gehoord, "gisteren" (vanuit 7 dec 2007)
Overwerkt? Zet er twee of drie officieren op? (Brouwer?)
@?Vormfouten? In Vonnis: "dat in november 2007 is verricht door de recherche officier van justitie" (Taalkundig onbegrijpelijk; is er een recherchedienst die officieren van justitie kan onderzoeken??s Ook horen tijdens zitting.
Verweer OM. OM gaat in beroep. Alles moet wijken?
Zie ook AT0304, waarin: === Naar aanleiding van dat vonnis heeft het College van procureurs-generaal op 12 maart 2002 een Instructie "Vernietiging geïntercepteerde gesprekken met geheimhouders" opgesteld met een procedure voor het omgaan met geheimhoudersgesprekken. De Instructie is op 1 april 2002 in werking getreden. ===
Ook iets over: sluiting Yab Yum, wegens vermoedens vanovergenomen door Hell's Angels. Wet Bibeb (of hoe heet dat ding?) Is dat niet vaag? Past bij banken, die banden met vastgoedhandelaren verbreken zodra vermoeden van betrokkenheid bij witwassen e.d. ontstaan. Kan dit niet erg makkelijk misbruikt worden? Wat vage onbewezen vermoedens zijn genoeg iemands bedrijf kapot te maken: geen vergunning meer, geen bankdiensten. Wat gebeurt er in zo'n geval eigenlijk met saldi? Bevroren? Overgemaakt op te geven rekening? Van welke bank? Verplicht cash opnemen?
*) Hier stond tot 23 augustus 2012 ‘Moszkovicz’ en dat was fout.
© 2008 R. Harmsen