Opeens in opkomst, of ik heb het nu plots pas in de gaten: “vervangen voor”. Bijvoorbeeld Bas Haan op Twitter, en in een op ander ideëel tv-spotje dat ik vergeten ben. *)
Voor mijn gevoel is het nog steeds, en altijd geweest, ‘vervangen door’. “Vervangen voor” is gewoon fout.
Waar zou het vandaan komen? In het Engels is het ‘replace by’. Duits ‘ersetzen durch’. Frans ‘remplacer par’? Ik ken geen Frans.
Gedurfde speculatie: alliteratie? Iemand vergiste zich en trok die twee v’s door naar een derde? Iemand anders hoorde dat, vond het vel vrappig en ving het ook voen? En vo verd het een vrend?
*) Over warmtepompen. 25 januari gemeld op Facebook, ook in twee besloten groepen, 1 , 2 . Oorsprongssuggesties van daar: substitute for? Inruilen voor? Goeie.
Dit is echt erg. Mijn geheugen gaat achteruit. Bij het bijwerken van de sitemap zag ik dat ik hier al eerder een stuk over had gemaakt. Ruim vijf jaar geleden. Wist ik niet meer.
Naschrift 23 maart 2023:
Gisteren maakte ik een notitie waardoor
ik bijna voor de tweede keer mezelf zou
hebben herhaald, door een derde stukje over hetzelfde
taalverschijnsel. Dankzij mijn onvolprezen (vind ik zelf, ha ha)
zoekmachine kon ik mezelf vandaag tijdig
tegenhouden, en ik plaats daarvan dit naschrift aanbrengen.
De vindplaats was ditmaal een Facebook-groep over historische trams in en tussen Arnhem en Utrecht, via o.a. Zeist, voor mij interessant omdat ik in alle drie die plaatsen kort gewoond heb, en Arnhem en Utrecht ook los daarvan vrij goed ken. En ik vind historische stadsontwikkeling boeiend.
Citaat:
“Het hoekpand is niet lang na deze foto
afgebroken voor de verbreding van de Nobelstraat en vervangen
voor het exemplaar dat er nu nog steeds staat.”
Aanvulling 4 juni 2023:
De schrijver van het zinnetje trok het overigens
niet dat ik er wat over zei. Niet ‘van zei’. Was totaal niet als aanval
bedoeld, alleen als signalering van een taaltrend. Ik vind taaltrends
interessant.
Toen ik een tijdje later wees op een onschuldig tikfoutje, met als doel: kwaliteitsverbetering van reeds uitstekend schrijfwerk, bande de betreffende persoon me volledig op Facebook. Omdat hij verreweg de belangrijkste bijdrager in die groep is, ben ik daar maar uitgestapt, omdat ik door de ban vrijwel niks meer zag verschijnen.
Zo onbegrijpelijk overgevoelig en kleinzielig kunnen mensen op deze dingen reageren. Ik snap dat echt niet.
Ook op 4 juni 2023:
Ik denk te weten waar deze veelgemaakte taalfout (want dat is het toch, vind ik nog steeds) vandaan komt: verwarring van ‘vervanging voor’ en ‘vervanger voor’ met ‘vervangen door’.
Voorbeeld uit de personeelssfeer:
Y is de vervanger voor X, die een andere baan heeft gevonden.
X is dus vervangen door Y.
Voorbeeld met een softwarepakket:
Y is de vervanging voor X, dat door de leverancier niet meer ondersteund
wordt. X is dus vervangen door Y.
Merk op dat X en Y telkens andersom staan. Er is dus verschil, en ‘door’ kan niet zomaar worden vervangen door ‘voor’. ‘Voor’ kan niet de vervanging zijn van, of voor, ‘door’.