Gisteravond deed ik de ontdekking dat de vermaking en verengelsing van de Nederlandse taal onstuitbaar voortschrijdt. Of dat er nog steeds of steeds meer lui en laks vertaald wordt, dat kan ook. En daar ben ik tegen, tegen alle vier.
In een vouwblad van Cineplus, een filmprogramma van Wolff-bioscopen gericht op actieve ouderen – een beetje op mij dus, inmiddels – staat over de film ‘Une nouvelle amie’ genoteerd:
“Gebaseerd op een verhaal uit de verhalenbundel van Ruth Rendell waarin een jonge vrouw een verrassende ontdekking maakt over de echtgenoot van haar overleden beste vriendin.”
Dat is niet goed, mensen. Ontdekkingen doe je in het Nederlands, die maak je niet zoals in het Engels (to make a discovery). Evenzo neem je een beslissing, die maak je niet (wel in het Engels: to make a decision), en neem je maatregelen. Maar sancties stel je dan weer in, of leg je op, die neem je niet.
Een bod of aanbod, dat doe je ook – Engels: I’ll make you an offer you can’t refuse. Nog iets wat je in het Nederlands doet: beloften. De jonge schrijfster Esra Dede schreef hier:
“Het voorstel werd echter in de achterkamertjes voortgezet. Mannen in de familie werden overtuigd, er werden beloftes gemaakt en een bruidssom werd vastgesteld. Zonder debat werd het besluit genomen.”
(Merkwaardig, de aantekening maakte (jawel, ‘maakte’, dat is goed), die maakte ik exact een jaar geleden, en die vond ik net naar aanleiding van de filmfolder terug.)
Het besluit of de beslissing deed Esra Dede goed, het besluit werd genomen en niet gemaakt in haar verhaal. Maar bij de belofte ging ze toch de mist in: een belofte doe je in het Nederlands, die maak je niet. In het Engels wel: to make a promise.
Ik ben wel benieuwd hoe dit zich verder gaat ontwikkelen de komende 100 jaar. Alleen mensen van mijn generatie schijnen die vaste combinaties nog aan te voelen. Jongeren lijken maar wat te doen of zich te richten naar het Engels. Waarom? Nederlands is een aparte taal met een eigen eeuwenoude traditie. Nederlands is niet Engels met vertaalde woordjes.
Wordt ‘maken’ steeds meer een generiek werkwoord (een beetje zoals het Portugese ‘ficar’ maar dan anders), dat je zo’n beetje overal voor kunt gebruiken? Beslissingen, besluiten, beloften, ontdekkingen en aanbiedingen, gaan we die allemaal maken? Ik hoop het toch niet.
Maar als het wel gebeurt, is het toch niet tegen te houden. Zo gaan en lopen en gebeuren die dingen nou eenmaal. Ze maken school en doen de ronde en raken in zwang. Ze raken of komen in de mode. En ze raken in opspraak, hoop ik, door wat ik vandaag schrijf.
Vreemd trouwens dat in de “Oxford Collocation Dictionary” (Second Edition 2009) het werkwoord to make niet eens als lemma is opgenomen, zodat ik niet makkelijk kan nagaan welke combinaties met dat werkwoord er in het Engels nog meer zijn, die mogelijk in het Nederlands anders zijn. Er zat ook een cdrom bij, maar de interface vond ik niet zo handig en mijn huidige laptop heeft geen ingebouwde cdrom-speler meer.