Ik geef hier overwegingen, vertaalalternatieven en zijdelingse opmerkingen bij mijn poging een blogartikel van J. Rentes de Carvalho uit het Portugees in het Nederlands te vertalen.
Ik heb in de vertaling het woord ‘iemand’ gebruikt, wat niet zo fraai is, maar dan hoef ik niet te kiezen tussen ‘hij’ en ‘zij’. In het origineel staat er, zoals gebruikelijk in talen als het Latijn, Russisch, Spaans en Portugees, alleen maar een werkwoordsvorm, hier ‘leu’.
Het geslacht van die lezer is niet relevant, dus wil ik dat in mijn vertaling niet introduceren. Met constructies als ‘hij/zij’ of ‘hij of zij’ zou ik onterecht de nadruk leggen op iets dat in het origineel letterlijk helemaal niet aanwezig is.
Ik had de omschrijving ‘een lezer’ kunnen gebruiken, wat net zo goed op een lezeres kan slaan. Maar dat paste niet mooi bij ‘gelezen’ vlak ervoor.
Dit zeer korte artikel lijkt me een belangrijk aspect van het leven van de schrijver weer te geven: afkomstig uit een eenvoudige familie van het platteland (dat in Portugal vaak bergachtig is) en zich nog steeds verbonden voelend met zijn oorsprongsstreek en de mensen daar.
Maar zelf ook zeer belezen en gestudeerd, een schrijver en een intellectueel.
Als ik de vraag zou moeten beantwoorden, zou ik zelf zeggen: compliment.
Zelf heb ik ook een hoofd vol met ideeën, en soms ervaar ik dat als een last, omdat ik zoveel meer zou willen uitwerken dan waar ik tijd voor vind. Maar toch is het een rijk bezit, dat ik niet voor meer rust zou willen opgeven.