Gisteravond (jawel, 98% van mijn stukjes begin ik met een tijdsbepaling, irritant is dat, maar ik weet niks beters) in het televisieprogramma De Wereld Draait Door werd weer de fout gemaakt waar ik al eerder op gewezen heb: een lang en interessant verhaal afsteken maar alleen aan het begin zeggen over wie of wat het eigenlijk gaat, daar verder alleen nog impliciet naar verwijzen, met ‘hij’ of ‘zij’ of zoals gisteren: “deze stad”.
Ik vind dat de ontvanger, in dit geval de kijker die tevens luisteraar is, steeds centraal moet staan. In deze multimediale tijd is de moderne realiteit nou eenmaal dat niet iedereen elk programma of item compleet van begin tot eind tot zich neemt. Er wordt veel fragmentarischer geconsumeerd.
Daardoor kan het gemakkelijk gebeuren dat iemand het begin mist – daarmee ook die ene keer dat wel de naam genoemd wordt ‐ geleidelijk wel geïnteresseerd raakt, steeds intensiever gaat luisteren, maar zonder erachter te komen wie of wat het onderwerp nou eigenlijk is. Dat moet je dan elders gaan opzoeken. En hoe multimediaal ik ook ben, dát vind ik dan weer irritant. Niet dat het kan, wel dat het moet.
In het voorbeeld van gisteren ging het merkbaar over een oude Romeinse stad aan de noordkust van Afrika. Die werd aan de hand van foto’s van de ruïnes en computerreconstructies van de vroegere luister enthousiast besproken door iemand van wie ik de naam ook niet meegekregen had.
Ik had sterk de indruk dat het wel over Carthago zou gaan, alleen, de brenger stelde dat de ruïnes zich in het huidige Libië bevinden, terwijl ik zeker meende te weten dat Carthago vlak bij de moderne stad Tunis ligt, in het huidige Tunesië dus. Dat heb ik dan zeker mis of het ging niet over Carthago, maar consequent over “die stad”, dat weet ik nu, een avond, nacht en halve dag later, nog steeds niet.
Ik kan het wel opzoeken natuurlijk, maar dat zou niet nodig moeten zijn. Maar dat zei ik al. En ik val in herhalingen.
De dingen maar eens even nakijken. Carthago ligt inderdaad in het huidige Tunesië en zelfs niet in de buurt van Libië. Het moet dus over een andere stad zijn gegaan. De hele uitzending naluisteren kan, of alleen het betreffende onderwerp.
Bij de beschrijving van de hele uitzending blijkt al dat de enthousiaste verteller Fik Meijer heet, emeritus-hoogleraar oude geschiedenis, en dat het ging over de stad ‘Leptis Magna’. Beide mij tot vandaag onbekend, maar er gaat me nu een licht op: die naam werd in de presentatie wel diverse keren genoemd, alleen ik herkende die, omdat ik dacht dat het over Carthago ging en ik van Leptis Magna dus nooit gehoord had, niet als naam van een stad!
Kortom, zoals wel vaker het geval is, ik zit weer een steeds langer wordend stuk te schrijven dat helemaal nergens op slaat omdat het erin vervatte verwijt volkomen onterecht is! Sorry.
Maar dat mag de pret niet drukken.
Leptis Magna, ook wel Lepcis Magna, lag inderdaad in wat nu Libië is. Ik verwijs naar de Engelse Wikipedia omdat daar een kaartje bij staat, in het Nederlands niet.
De stad is mogelijk gesticht door de Feniciërs of in elk geval was de stad belangrijk voor ze.
Interessant is dat die Feniciërs een soort van Hebreeuws spraken. Ook interessant is dat veel later, rond 430, zowat dat hele gebied, zowel de Europese als Afrikaanse Middellandse Zeekust, bewoond werd door langstrekkende Germaanse stammen, zoals Goten en Vandalen. Te simpel gezegd spraken die een soort van Duits, hoewel het om Oost-Germaanse talen ging, die later uitgestorven zijn.
Heel krom gedacht zou je kunnen stellen, en ik doe het gewoon hoewel het nergens op slaat, dat dit het gebied is van een soort Jiddisj, dat immers ook een variant van het Duits is, maar met veel Hebreeuwse elementen (en van later datum ook Slavische).
Nogmaals: het is onzin, maar ik vind het toch een fascinerende gedachte.
De aflevering van De Wereld Draait Door van 17 februari 2015 was ook in andere opzichten interessant. Zo was er een item waarin Jet Steinz vertelde over een boek over boeken dat ze maakte samen met haar vader Pieter Steinz, die ook als gastsamensteller van de hele aflevering fungeerde, als ik het goed heb begrepen.
Ik heb zelf weinig met literatuur, zoals ook blijkt in een nog te publiceren ander artikel waaraan ik werk, maar ik vond dit onderwerp toch interessant, al was het maar vanwege de enthousiaste en naar het leek zelfs ervaren wijze waarop deze mij eerder onbekende Jet Steinz het presenteerde.
(Tekst vanaf hier afgemaakt op 19 februari.)
Er leek een link te zijn met voornoemde Mieke van der Weij en Peter de Bie van de Tros Nieuwsshow. Want trad Pieter Steinz niet ooit daarin op als literatuurrecensent? Nee, dacht ik later, dat is Pieter Storms. Weer later: ja, die bestaat, maar het is heel iemand anders, geen literatuurcriticus. Arie Storm dan. Die was inderdaad wel ooit recensent bij dat programma, maar inmiddels niet meer.
Het is een rijk bezit, zo’n associatieve geest, maar je hebt er weinig aan als van al die associaties grotendeels niks klopt. Ik hou nu maar snel op, voordat ik nog meer onzin bij elkaar en nog erger: uit, ga kramen.
Toch nog eentje, snel. The Beatles. Ben ik fan van. Speelden ook een rol in deze aflevering van DWDD.
Alles bijeen een door mij warm aanbevolen aflevering.
Copyright © 2015 R. Harmsen. Alle rechten voorbehouden, all rights reserved.