Idee 26 maart, tekst
Gisteren kwam ik bij het vastleggen van een zoekopdracht de grap “Zeldzaam beest in meubilair” tegen. Ik vond hem wel leuk. Erg leuk eigenlijk zelfs. Dat zoals bij verder googelen blijkt ook anderen, eerder of later, dat weet ik niet, die grap hebben bedacht of gemaakt, doet daar niets aan af.
Ik vroeg me af, als je nou zó weinig algemene ontwikkeling hebt of van de wereld weet dat je de grap niet ziet? Helpt Google dan met het suggereren van wel de juiste term? Ten dele. Je ziet wel onder de hits al snel de andere spelling die je op het spoor van de clou zou kunnen zetten, maar Google zegt niet: ‘bedoelde u …?’.
Ik ga die clou nu nog niet noemen natuurlijk, dat zou flauw zijn.
Google doet het dus ook niet, nog niet, want doordat ik er nu over schrijf en weer extra het verband benadruk met de hier nog niet genoemde andere term, is dat misschien over een week of wat wel anders. Heeft een algoritme gevoel voor humor?
Van (ex?)-collega’s hoor ik vaak dat ze die suggesties van Google helemaal niet fijn vinden.
Als ze zoeken, zoeken ze namelijk vaak naar ongebruikelijke dingen, want gewone dingen weten ze zelf wel uit hun hoofd of die staan in een normaal woordenboek. Van die op het oog rare dingen willen ze weten of het bijvoorbeeld een tikfout is en dus zo niet voorkomt, of dat het wel bestaat maar heel gespecialiseerd is en wat het dan wel is en hoe je het zou kunnen vertalen. Dan is het niet handig als meneer Google het rare negeert en op eigen houtje naar iets gewoons gaat zitten zoeken dat er volgens hem op lijkt.
Erg irritant, zeggen ze, die collega’s. Zelf heb ik er niet zo veel last van. Als je goed oplet meldt Google ook wel dat hij met de oorspronkelijke zoekterm weinig kon. En als je niet goed oplet natuurlijk net zo goed, alleen heb je het dan niet in de gaten, dat hij het mold. Meldde. Gemeld heeft. Zei.
Overigens zag ik toevallig gisteren dat in Japan Google op last van een rechter geen suggesties voor succesrijkere zoektermen meer mag doen. Want dat zou privacyschendingen kunnen opleveren. Optioneel maken lijkt me dan handiger, omdat anderen het waarschijnlijk weer wél prettig vinden en willen.
Maar zo’n optie vermeldt het bericht in de krant NRC niet. En ik kan geen Japans lezen, dus ik ga ook niet het vonnis opzoeken om te kijken hoe genuanceerd dat is.
Een interessante opmerking in het krantenartikel:
“Een regionale rechtbank in Tokio heeft daarom bepaald dat Google moet stoppen met de zoeksuggesties. Google weigert daar aan te voldoen. Volgens het Amerikaanse bedrijf valt het niet onder de Japanse wet, omdat het hoofdkantoor in de Verenigde Staten staat.”
In een niet geheel vergelijkbare, maar toch verwante situatie bepaalde een Nederlandse rechtbank zichzelf wel degelijk bevoegd om content onrechtmatig te verklaren en op straffe van dwangsommen de verwijdering ervan te bevelen, hoewel die content vermoedelijk gehost werd of wordt in de VS of India of op IJsland, en de webmaster zich gewoonlijk in Thailand of Laos ophoudt en zijn eveneens gedaagde Nederlands stichting zogenaamd ook in Laos gevestigd is.
Het vonnis is hier na te lezen. Mijn mening: de rechtbank heeft gelijk. Zie ook mijn artikel Honderdduizend per dag?.
Maar ik dwaal af. Ofwel: genoeg vulmateriaal om nu de spoiler te mogen geven:
De grap in de uitdrukking ‘commodevaraan’ is natuurlijk dat die lijkt op Komodo-varaan. Dat is een varaan, een grote hagedis, die vooral en o.a. leeft op het Indonesische eiland Komodo, gelegen tussen Sumbawa en Flores.
Ik wist dat, omdat ik er jaren geleden wel eens iets over op tv gezien had. Heel erg vieze en nare beesten zijn het trouwens. Ik zag o.a. hoe ze met een heel stel een nog half levende buffel of koe opvraten. Gruwelijk om te zien. Op Youtube zijn wel soortgelijke filmpjes te vinden.
Maar het kan natuurlijk zomaar gebeuren dat hele volksstammen nooit van de Komodo-varaan gehoord hadden, omdat je nou eenmaal niet alles kunt weten, je niet overal in kunt verdiepen en in alles wat er op de wereld bestaat interesse kunt hebben.
Ik heb die interesse wel, dus gisteren las ik nog eens wat bij over die Komodo-varanen. Het zijn onsympathieke, vieze, gevaarlijke, maar tegelijk zeer interessante dieren.
Zo kwam ik te weten dat ze behalve speeksel met kwalijke bacteriën erin toch ook nog gifklieren hebben waardoor hun slachtoffers sneller doodbloeden na eenmaal gebeten te zijn.
En ik las nog iets heel geks, waar ik eerder geen idee van had en dat ik nooit had kunnen verzinnen: vrouwelijke varanen kunnen soms jongen krijgen zonder dat er een mannetje aan te pas komt. Die jongen zijn dan genetisch identiek aan de moeder.
Tot zover nog niet zo heel onvoorstelbaar en daar had ik vaag misschien toch wel eerder van gehoord. Maar nu het echt gekke: die jongen zijn genetisch identiek met dit verschil dat het altijd mannetjes zijn! Hoe kan dat nou? Maar het kan, dus, blijkt. Sterker nog, het is zo.
Dat hangt samen met het geslachtsonderscheidend systeem ZW, dat net even anders werkt dan wat wij (evenals andere zoogdieren) hebben: XY.
Vogels hebben ook ZW, dus zo ongewoon is het niet. Maagdelijke voortplanting wel en dat kunnen vogels dan weer niet.
Zo begreep ik gisteren ook beter hoe dat zit met koninginnen, werkbijen/werkmieren en mannetjes: dat hangt samen met weer een ander geslachtsonderscheidend systeem dat in de natuur voorkomt: dat systeem is haplodiploid. Ik gebruik even de Engelse term en link naar de Engelstalige Wikipedia, want daar staat het allemaal uitgebreider in. Een fascinerende zin eruit:
“This haplodiploid sex-determination system produces a number of peculiarities; chief among these is that a male has no father and cannot have sons, but he has a grandfather and can have grandsons.”
Mijn poging tot vertaling:
‘Deze haplodiploïde geslachtsbepaling heeft enkele eigenaardige consequenties. De belangrijkste is dat een mannetje geen vader heeft en geen zonen kan hebben. Maar hij heeft wel een grootvader en kan kleinzonen hebben.’
Zoiets verzin je toch niet? Ik had hier tot gisteren nog nooit van gehoord, hoewel bijen en mieren toch heel bekende dieren zijn.
De natuur (of de schepping, voor wie daarin gelooft) blijkt altijd weer wonderbaarlijker dan je als mens had kunnen bedenken. Prachtig vind ik het. Een blijvende bron van levensvreugde, voor wie ervoor openstaat.
PS Nog een grappig weetje: het, of een, Engels woord voor ‘varaan’ is ‘monitor’. Waarom? Hoe komen ze daarbij?
Rare lui, die Normandische Angelen en Saksen.
PPS Mijn dikke Collins woordenboek verklaart wel de herkomst van het woord ‘monitor’ in het algemeen, maar niet dit specifieke gebruik. In mijn oude ‘Concise Oxford’ staat wel iets: “tropical lizard of genus Varanus, supposed to give warning of approach of crocodiles”.
Maar op die eilanden waar Komodo-varanen leven zijn toch helemaal geen krokodillen? Maar er bestaan ook andere varanensoorten, elders, dat zal het zijn.
PPPS Mij werd uit gezaghebbende bron medegedeeld dat de Komodovaraan naast op Komodo ook op het naastliggend eiland Flores voorkomt (dat had ik al eerder vernomen), alwaar ook de zeekrokodil voorkomt.
Ik haal het hier zo precies niet uit, maar dan kan het nog best waar zijn. Of waar geweest zijn.
Vandaar dus waarschijnlijk die Engelse bewakingsdiernaam. Of toch, of ook, iets uit India en van vroeger tijden.
Copyright © 2012 by R. Harmsen, all rights reserved. Alle rechten voorbehouden.