Ontdekpad op 9 februari: een tweet van ene Wim Spijkers, citaat: “Marcouch wekt de indruk niet goed te zijn ingeburgerd – THEODOR HOLMAN – PAROOL”, met hyperlink naar een stuk met inderdaad precies die titel. Het zinnetje komt aan het eind van de column ook in de tekst voor.
Zo, dat waren de formaliteiten. Nu snel verder met de strekking.
Mijn eerste reactie was natuurlijk weer, zoals gewoonlijk: echt fout. Zoals het er staat, “niet goed te zijn ingeburgerd”, in plaats van ‘niet goed ingeburgerd te zijn’, betekent het namelijk dat er ooit iemand is aangesteld, of aangesteld is, dat maakt niet uit, met de taak en opdracht om de heer Marcouch in te burgeren. En die persoon zou dan volgens Holman zijn of haar werk niet goed gedaan hebben.
Zo gek is dat niet, zulke dingen komen voor, want bij toenmalig prinses Máxima is in 2001 o.a. Andrée van Es daarvoor ingeschakeld.
Ik weet haast wel zeker dat Theodor Holman het zo niet bedoelt, en al zou hij het wel zo bedoelen: hoe die inburgering van Ahmed Marcouch precies verlopen is en welke personen daar eventueel op welke wijze een actieve rol in gehad hebben, dat is helemaal niet relevant. Het gaat erom dat volgens Theodor Holman Ahmed Marcouch nu in een toestand van nietgoedingeburgerdzijn verkeert, met als gevolg dat bij bepaalde actuele gebeurtenissen anders beleeft en beoordeelt en erop reageert dan volgens Theodor Holman, gezien de geschiedenis van Nederland, zou moeten.
Hoe Ahmed Marcouch precies in die toestand gekomen is, is niet het onderwerp van de column. Dus is de formulering fout, want die benadrukt dat wel.
Maar. Er is altijd een maar. Ik bezie het werkwoord ‘inburgeren’ tot nu toe als overgankelijk werkwoord, als de handeling van het een nieuwkomer in te burgeren, bekend en vertrouwd te maken met een nieuwe omgeving.
Daarnaast bezie ik het woord ‘ingeburgerd’ als adjectief, zonder een dwingend verband met dat overgankelijke werkwoord, met de betekenis: bekend en vertrouwd met die nieuwe omgeving, los van hoe dat zo gekomen is.
Maar is ‘inburgeren’ wel overgankelijk (transitief)? Antwoord: ja. Belangrijker vraag: kan het ook een intransitief werkwoord zijn? Weet ik niet. Maar eens kijken.
‘Ik ben al aardig aan het inburgeren’. Kan. ‘Ik raak al aardig ingeburgerd’. Kan. (Is het werkwoord daarin overgankelijk of onovergankelijk? Weet ik niet.)
‘Ik burger in.’ Kan dat? Ik vind het een beetje raar. Dat zegt niemand. Maar ik denk toch dat het kan.
‘Ik burger in’ is tegenwoordige tijd, dan is de voltooide tijd: ‘ik ben ingeburgerd’. Want ‘ik heb ingeburgerd’ klinkt niet als goed Nederlands. ‘Het is een feit dat ik ben ingeburgerd’ is dus een goede zin, die gaat over eigen verdienste, een eigen ontwikkelingsproces, zonder dat er inmenging of stimulatie van anderen mee wordt uitgedrukt (ook al kan die er ook geweest zijn).
Dus: wat Theodor Holman schreef is wél goed. Hij bedoelde het onovergankelijk. Mea culpa en shame on me.
Maar. Er is altijd een maar.
Ik ben, heel eigenwijs, toch van mening dat Theodor
Holman beter had kunnen schrijven:
‘Marcouch wekt de indruk niet goed ingeburgerd
te zijn.’
Want dan had hij alle drie de mogelijke betekenissen open gelaten, en dat is goed want die zijn alle drie geldig en passend bij de strekking van zijn column. De woordvolgorde die hij wel hanteerde, sluit één van die drie uit (hieronder: de derde), en voor zo’n uitsluiting is geen goede reden.
Welke drie bedoel ik dan? Deze:
Een of meer mensen in de omgeving van Marcouch hebben zich ingespannen om hem in te burgeren, maar ze zijn (althans naar de mening van Holman) in die opzet niet goed geslaagd.
In de lange periode dat Marcouch in Nederland woont (uit Wikipedia maak ik op: bijna 36 jaar) had Marcouch vanzelf een inburgeringsproces moeten doormaken, maar naar het inzicht van Holman is dat toch om wat voor reden dan ook niet goed gelukt.
Marcouch bevindt zich in een toestand van niet goed ingeburgerd zijn. Hoe dat zo gekomen is, weten we niet en het is ook niet aan de orde. Het gaat om de situatie van nu.
‘Zijn’ is een hulpwerkwoord.
‘Ingeburgerd’ is een verleden deelwoord.
‘Ingeburgerd zijn’ is de voltooide
tijd van het passief van een overgankelijk werkwoord.
‘Zijn’ is een hulpwerkwoord.
‘Ingeburgerd’ is een verleden deelwoord.
‘Ingeburgerd zijn’ is de voltooide
tijd van het actief van een onovergankelijk werkwoord.
‘Zijn’ is een koppelwerkwoord.
‘Ingeburgerd’ is een bijvoeglijk
naamwoord, predicatief gebruikt.
‘Ingeburgerd zijn’ is een naamwoordelijk
gezegde.
Ik vind overigens dat Ahmed Marcouch wel goed ingeburgerd is, maar daar gaat dit stukje niet over dus dat ga ik niet uitleggen. Een andere keer misschien.
Copyright © 2015 R. Harmsen. Alle rechten voorbehouden, all rights reserved.