. Hier eine deutsche Übersetzung.
In een context die er niet toe doet kwam hier gisteren het volgende zinsfragment voorbij:
“[...] dat er nog maar 325 gemeenten in Nederland zijn.”
Als je kennis hebt van Nederland, als je weet over gemeentelijke herindelingen, die meestal fusies zijn, waarbij dus kleinere gemeenten worden samengevoegd of gevoegd bij een grotere gemeente, dan kun je bovenstaande formulering maar op één manier opvatten: er waren er vroeger meer. Ze zijn er nog, maar het zijn er maar 325, slechts 325.
Zonder die kennis, puur op basis van taal, is de mededeling ambigu. De andere interpretatie is namelijk: nu nog zijn er maar 325, maar dat worden er in de toekomst meer. Precies het omgekeerde dus.
Ik vind het moeilijk om aan te wijzen waar hem het verschil nou precies in zit. Korter nogmaals de twee lezingen:
In beide gevallen lijkt ‘nog’ te vallen onder de eerste van de 11 betekenissen die de dikke Van Dale vermeldt (editie 13). Deze valt in twee varianten uiteen: “op het tegenwoordig ogenblik” en “tot op dit ogenblik”. Bij die tweede betekenis staat o.a. als voorbeeld: “ik heb nog maar één hoofdstuk gelezen”. Dit sluit aan bij mijn tweede interpretatie. Maar in beide gevallen is ook “op het tegenwoordig ogenblik” van toepassing.
Ik denk dat de woorden ‘nog’ en ‘maar’ ieder bij beide lezingen precies dezelfde betekenis hebben. Het geheel drukt alleen maar uit dat het aantal geldt voor het moment van nu, dat dat aantal als gering wordt ervaren, en dat het op andere momenten dan nu anders was.
Maar wannéér dat dan was, en of er toen minder of juist meer waren, dat staat er gewoon niet bij. Dat moet je als toehoorder of lezer zelf erbij verzinnen. En daarbij word je geacht wereldkennis te gebruiken.
Zo onprecies, zo meerduidig, zo ambigu is natuurlijke taal. En zo mag die ook zijn, naar mijn mening, omdat mensen meer niet nodig hebben. Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg.
Ik vermoed dat je in het Duits het verschil door middel van de volgorde kunt maken:
Of kunnen die allebei beide betekenissen hebben? Of is de tweede zin geen goed Duits? En als ze beide juist zijn, en een verschillende betekenis hebben, staan ze dan niet net in de andere volgorde dan mijn Nederlandse voorbeelden?
Ik weet het werkelijk niet.