Onduidelijk met procenten

22 oktober 2013

Bericht

Citaat van Radio 1, 18 oktober 2013 vanaf 31^m56^s, nieuwslezer Mark Visser:

“De economie van China is het afgelopen kwartaal met 7,8 procent gegroeid, en dat is iets meer dan in de eerste helft van het jaar. Zowel in China zelf als in het buitenland was meer vraag naar Chinese producten. Eerder dit jaar was de groei door de recessie juist wat afgenomen.”

Veel!

Hoe hoog die wat afgenomen groei in de eerste helft van het jaar was, werd er niet bij verteld. Maar stel nu eens, als rekenvoorbeeld, dat het toen 7,2% was. Zoals het hier geformuleerd is, krijg ik dan voor de periode 1 januari tot 1 oktober 2013 een groei van ((1,072 x 1,078) - 1) x 100) procent, dat is bijna 15,6%.

Dat is best veel, voor niet eens een compleet jaar. Over heel 2013 gaat de Chinese economische groei dan fors boven de 20% uitkomen? Ondenkbaar, zelfs voor een opkomend land als China.

Natuurlijk is dat dan ook niet wat de Radio 1-nieuwsredactie bedoelt. Alleen al omdat 7,2% per halfjaar niet iets, maar juist véél minder is dan 7,8% in het derde kwartaal. Misschien bedoelen ze dan 7,2% in het eerste én het tweede kwartaal? Dan was er van 1-1 tot 1-10 maar liefst bijna 23,9% groei. Helemaal te onwaarschijnlijk om waar te kunnen zijn.

Flauw

Goed, ik zit nu een beetje expres dom te doen, want ik snap natuurlijk wel hoe ze het wel bedoelen. Het gaat namelijk altijd om jaarlijkse groei ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder.

Maar waarom zeggen ze het dan op de radio ook niet gewoon zo? Waarom een formulering kiezen die letterlijk niet betekent wat bedoeld wordt, als je het ook makkelijk precies kloppend kunt verwoorden?

Met “De economie van China is het afgelopen kwartaal met 7,8 procent gegroeid” wordt dus, hoogstwaarschijnlijk, denk ik, bedoeld: ‘De economie van China bleek eind 3e kwartaal met 7,8% gegroeid ten opzichte van dezelfde datum een jaar eerder’ of ‘[...] vergeleken met hetzelfde kwartaal van 2012’. Oké, wel iets langer, en er is weinig tijd natuurlijk, in een programma van drie uur.

Jaar op jaar

Zo, ten opzichte van hetzelfde een jaar eerder, worden zulke cijfers vrijwel altijd berekend. Je raakt dan namelijk seizoensinvloeden kwijt.

Wil je bijvoorbeeld de ontwikkeling van wintersportvakanties nagaan, dan is het niet zo zinvol de groei in het eerste kwartaal (tussen 1-1 en 31-3) te vergelijken met de groei in het tweede kwartaal (tussen 1-4 en 30-6), maar wel om boekingen en omzet tussen 1-1 en 31-3-2013 te vergelijken met die tussen 1-1 en 31-3-2012. (Tenzij het in het ene jaar erg laat begon te sneeuwen en in het andere veel eerder.)

Niet alle economische cijfers kennen seizoensinvloeden, maar veel wel. Met jaar-op-jaar-berekeningen elimineer je ook effecten zoals kortetermijninhaalvraag.

Maar hoe moeten we dan “dat is iets meer dan in de eerste helft van het jaar” interpreteren? Is dat de stand van iets op 30 juni 2013 vergeleken met 30 juni 2012? Zo ja, dan zou “eerste helft” hetzelfde betekenen als ‘tweede kwartaal’, aangezien dat ook eindigt op diezelfde datum 30 juni 2013.

Cumulatief

Eerder zal bedoeld zijn: het totaal van alle binnen- en buitenlandse consumentenbestedingen, of de omzetten van alle bedrijven, over die hele eerste helft van 2013. Dan gaat het om cumulatieve cijfers, alles opgeteld vanaf het begin van een periode tot aan het eind van die periode.

Dat zou logischer zijn. Maar het is weer een reden waarom de formulering “is het afgelopen kwartaal met 7,8 procent gegroeid” niet correct is. Want de groei vond niet plaats in dat kwartaal, in de loop van het kwartaal. Veel waarschijnlijker was het totaal over dat hele derde kwartaal 7,8% hoger dan het totaal gecumuleerd over alle dagen tussen 1 juli 2012 en 1 oktober 2012.

Of die groei vooral aan het eind van het 3e kwartaal 2013 zat, of aan het begin of in het midden, daar zegt dit cijfer niks over en dat is ook minder interessant. Dus niet “het afgelopen kwartaal [...] gegroeid”.

Heb je hem weer

Veel mensen vind dit vast allemaal gezeik van mij, omdat de strekking van het bericht zoals voorgelezen wel duidelijk is: China groeit nog steeds snel.

Maar ik vind zorgvuldig formuleren, de dingen vertellen zoals ze zijn, belangrijk. Zo ben ik.