Ik dacht het afgelopen zaterdag op de radio gehoord te hebben, maar ik kan het niet terug vinden. Het staat wel met de datum 8 augustus in de Metro: Steeds meer jongeren aan de oordopjes. Citaat:
“Steeds meer jongeren hebben
geen zin in gehoorschade en kopen oordopjes. Volgens
de NOS gaat het dan ook erg goed met bedrijven die
oordopjes verkopen.
[...]
De groei is onder meer te danken aan een campagne die
jongeren bewust moet maken van de schade die harde
muziek kan aanrichten. Ook liggen oordopjes tegenwoordig
goed zichtbaar te koop in bijvoorbeeld discotheken en
op festivals.”
Goed nieuws, heel verstandig. Maar ook erg raar.
Want als muziek zo hard staat, dat je dempende oordopjes nodig hebt om gehoorschade te voorkomen, dan staat die muziek dus veel te hard! Wat zegt u? De muziek staat veel te hard, dat is schadelijk.
Als de muziek te hard staat, dan kun je die ook iets zachter zetten. Kennelijk komt niemand op die simpele gedachte. In de Metro lees ik er niets over en ook op de radio hoorde ik niemand dat noemen.
Ik mag dan een ouwe lul zijn (1955), ik hou nog steeds van sommige soorten stevige muziek. Men zegt dat iemands muzieksmaak zich ontwikkelt rond het 17e levensjaar. In elk geval bij mij klopt dat goed. Toen al was ik me aan het afkeren van de beat-, pop-, rock- of hoe het ook allemaal maar heette -muziek en raakte ik ook geïnteresseerd in klassieke muziek en vooral in wat later wereldmuziek genoemd ging worden.
Maar enkele bijzondere nummers waardeer ik nog steeds zeer, en die moet je niet te zacht horen om ze goed tot hun recht te laten komen. Lijstje:
Muziek is emotie, muziek is beleving. Een hoog volume kan zeker bijdragen aan die emotie, net zoals een juist geringe luidheid (piano), variatie, ritme, tempo en nog veel meer factoren dat kunnen, in een mix die samenhangt met genre en smaak.
Maar dat die factoren samen de beleving maken, wil niet zeggen dat ze de emotie zijn. Als een stevig stuk muziek bij 85 decibel lekker klinkt, klinkt het bij 95 of 105 dB niet lekkerder, maar alleen harder. En vervormder, want zelfs al kan de geluidsapparatuur dat volume aan, ook in het gehoor zelf treedt bij een grotere geluidsterkte toenemend niet-lineaire vervorming op.
Klinkt te harde of hardere muziek niet beter dan een beetje harde, voor eventuele schade aan de luisterorganen maakt 85 of 95 dB wel heel veel verschil. Het vermogen is dan namelijk 10 keer zo groot. Tussen 85 en 115 dB zit zelfs een factor duizend!
Zelf beluister ik mijn favoriete nummers meestal op een koptelefoon of op eenvoudige, goedkope computerluidsprekertjes, net iets harder dan op het niveau ‘ik kan het net horen’. Meer hoeft niet. De energie en de opwinding komt uit de muziek zelf, die zit in die ondefinieerbare mix van factoren waardoor ik ervan houd, en in herinneringen aan vroeger, aan wie ik was en nog steeds ben. Niet in het volume. Een beetje hard is fijn, veel te hard is onnodig, dom, storend en schadelijk.
Er wordt wel eens gezegd dat bij concerten, festivals en in discotheken het publiek zelf om die harde muziek vraagt. Maar is dat wel zo? Zijn misschien de geluidstechnici en diskjockeys zelf al doof aan het worden, waardoor ze het niet meer horen dat het veel te hard staat?
En dat men toenemend oordopjes in doet, laat al zien dat men het te hard vindt.
Waar ik me ook aan erger is dat soms de bassen relatief veel te hard staan afgesteld. Daardoor is de rest van het spectrum, waarin bij enigszins interessante muziek toch ook het een en ander hoort te gebeuren, niet meer goed hoorbaar. De bassen zelf trouwens ook niet, daarvan blijft alleen een gebonk over, zonder toonhoogte.
Bij erg lage frequenties (onder de 100 Hz, ongeveer) kunnen mensen überhaupt nauwelijks toonhoogten onderscheiden, die worden herkend aan de hand van boventonen van de basnoten. Maar die boventonen moeten dan natuurlijk niet overstemd worden als gevolg van een verkeerd afgestelde equalizer.
Zijn er eigenlijk wettelijke grenzen aan de geluidsterkte in openbare gelegenheden? Ik zou daar voor zijn. 85 dB(A) lijkt me ruim voldoende voor de emotie die muziek is. Drie keer betrapt bij een onaangekondigde controle is vergunning kwijt. Simpel.
PS. Mocht uit dit verhaaltje de indruk ontstaan dat ik meer Stones- dan Beatles-fan ben: nee, meer Beatles. Alleen gaat het dan niet zozeer om de hele harde nummers. Hier dus niet relevant en daarom niet genoemd.