Lastig te blussen

7 november 2011

Understatement

Vanmorgen het understatement van het jaar gehoord. (2011 is al weer bijna voorbij, dus weinig kans dat het nog overtroffen gaat worden.) Het radionieuws van 8 uur op Radio 1, vanaf tijdstip 2:20:

“De brandweer in Groningen heeft vannacht veel werk gehad aan een grote brand in een natriumfabriek bij Delfzijl.
[...]
Natrium is met water lastig te blussen, de brandweer moest aan de slag met zand. [...]”

Lastig?

Lastig met water te blussen? Zeg maar rustig helemaal niet. Als je namelijk een stukje natrium in het water gooit, dan ontbrandt het spontaan. Dat heb ik op de middelbare school geleerd, en ook al eerder vertelde mijn vader me dat. D.w.z. als ik het me goed herinner. Ik zie bij dat water in gedachten een vijver voor me vlak bij waar ik tot mijn 12^e gewoond heb. Als die herinnering en de associatie kloppen was dat, dat hij het mij vertelde bedoel ik, dus daarvoor al.

Als je dus water op een natriumbrand zou spuiten, dan blus je die daarmee niet, ook niet lastig, maar de brand wordt alleen maar veel erger.

Begrip

Natrium is een erg onedel metaal. Zoals ik het begrepen heb: als ijzer of staal in aanraking komt met water, dan gaat het op den duur roesten. Dat houdt in dat het oxideert, het metaal verbindt zich met zuurstof. Zuurstof uit de lucht (O₂) of uit water (H₂O).

Bij ijzer gaat dat heel langzaam. Bij het chemische proces komt waarschijnlijk wel wat warmte vrij, maar weinig en langzaam, zodat je daar normaal niks van merkt.

Bij natrium, omdat dat zo onedel is, gebeurt het veel sneller, zo snel dat er vuurverschijnselen aan te pas komen. Natrium brandt in contact met water.

Wikipedia

Even kijken of ik het goed onthouden en begrepen heb. Als dat zo is, zal het ook wel in de Wikipedia staan. En inderdaad:

“Natrium is bij kamertemperatuur een vast metaal [...].
[...]
Vanwege de geringe dichtheid drijft natrium op water, waarbij het heftig reageert onder vorming van natriumhydroxide en waterstof (zie hieronder). Als fijn poeder ontbrandt het zelfs direct bij aanraking met water. Om deze reden wordt natrium opgeslagen in olie, afgesloten van lucht en water. Daarom wordt een stukje zuiver natrium normaliter ook niet met de hand vastgepakt (hier bevindt zich namelijk ook vocht). ”

Vloeibaar

Bij de natriumbrand bij Delfzijl ging het ook nog om vloeibaar natrium. Ik citeer nogmaals uit het radiobericht:

“In het gebouw lag zo’n 200 tot 300 kilo vloeibaar natrium.”

Dat zal dan wel heet zijn, want het smeltpunt van natrium, lees ik in voornoemd Wikipedia-artikel, is 371,01 K ofwel 97,86 °C, bijna de temperatuur van kokend water.

Hitte vergroot de kans op brand, lijkt mij. Gevaarlijk, zo’n fabriek.

Goed dat het goed is afgelopen: geen gewonden.

Verkeerd begrepen?

Of misschien hebben de radionieuwsredacteuren het verkeerd begrepen, en was niet het natrium vloeibaar, maar ging het om vast natrium in vloeibare olie?

Dat zou ik eigenlijk moeten uitzoeken. Maar ik ga het niet doen. Einde artikel.