Claves morte

Le 10, 11 e 20 de augusto, e 11 e

Introduction

Del claves morte (anglese: dead keys) io ha sempre essite un fan. Illos me permitte scriber, con le mesme disposition del claviero, in quasi tote le linguas in que io scribe in le tela mundial, como nederlandese, anglese, germano, portugese e interlingua. Con claves morte io pote producer le characteres special requirite, per exemplo ë, è, ê, à, ä, ö, ü, ç, ã, õ, é. Le clave ‘alt’ dextre (anque appellate ‘alt gr’) possibilisa producer, inter alteres, le ß pro le germano.

Recentemente io ha passate de Windows a Linux Mint, e Linux Mint anque habe un disposition de claviero ‘US International’. Ma illo non functiona exactemente equal al ‘US International’ de Windows: lo de Mint pote facer plus characteres accentuate. In mi aviso iste cambios non es utile, non esseva ponderate ben. Io va explicar proque in infra.

Claves morte, que es illos?

Un clave morte del claviero es un clave que non immediatemente produce un character, un symbolo. Ja alcun machinas de scriber mechanic del passato habeva claves morte: quando on premeva un, le accento ja appareva sur le papiro, ma le mechanismo pro transportar le carro del machine non esseva activate. Assi le proxime symbolo apparerea in le mesme position que le accento ante pauco typate.

Un altere maniera esseva usar le clave backspace.

Le symbolos que sovente es claves morte in dispositiones de claviero que los habe, es ~, `, ^, ' e ". Pro typar un tal symbolo mesme, sin un vocal pro le qual es le accento, on debe lassar sequer un spatio. Isto pro alcun gente es bastante ration pro odiar le claves morte. Io non, proque il ha un mechanismo adaptive in le systema nervose, assi que on pote apprender facer le movimentos apte, sin effortio conscie.

Compara lo que eveni si on descende un scala, e menacia de cader: un mechanismo multo rapide prende dominio del corpore, prende mesuras appropriate pro evitar le cadita, e le persona mesme apprende del eventos solo post que illos ja ha occurrite.

Alt dextre

Ancillarmente al mechanismo del claves morte, que vole dicer que typar «'» sequite per «a» resulta in «á», multe dispositiones de claviero offere extra characteres via le clave ‘alt’ dextre. (In Window, ma non Linux Mint, on pote alsi usar ‘ctrl’ e ‘alt’ sinistre simultaneemente.) On preme primo le clave alt dextre, retene lo premite, e pois preme per exemplo le clave ‘s’, pro obtener le ‘scharfe s’, le ‘ß’, del germano.

Il ha multe altere combinationes, como alt gr con ‘l’, ‘w’ e ‘z’ pro le danese (que produce ø, æ, å), á, é e ó (como alternativa pro ' sequite per ‘a’, ‘e’ e ‘o’), ‘d’ e ‘t’ pro le islandese (ð, þ), ‘c’ e ‘r’ pro facer le symbolos ‘derecto de autor’ (©) e ‘marca commercial registrate’, le ñ pro le espaniol, etc.

Si on anque preme al mesme tempore un del duo claves del majusculas (in anglese: a shift key), on obtene le majusculas correspondente: Ø, Æ, Å, Ð, Þ, etc.

Anque alcun symbolos special as assi producibile: ¡ e ¿ pro le espaniol, le exponentes ² e ³, le symbolo micro µ (mu del greco), ‘’, «», ¶, ÷, ×, etc. etc.

Fundo commercial

Il existe un disposition de claviero nederlandese, ma quasi nemo lo usa: computatores vendite in Nederland quasi sempre es fornite del claviero american. Illo me place, proque in le curso de mi vita, io ha typate non solo linguas que nota le parola human, ma tamben linguas de programmation, como C. Symbolos pro illo necesse, [, ], &, /, \, etc. es in positiones multo differente, e multo incommode trova io, in le disposition nederlandese.

Le uso del disposition american offere un maniera commode pro producer le symbolos non-ASCII pro le nederlandese, que es infrequente, ma necesse. Inter illos es ë, é, è, ê, à, ï, ö.

Paises e linguas

Le paises del linguas facilitate per le disposition ‘US International’ de MS Windows, forma sur le mappa de Europa un grande littera X, ben que es alique deformate: de Islanda, per Nederland, Germania, Austria e Italia, a Albania (pro le qual es necesse: ç e ë), e de Fin­landia, per Svedia, Danmark, Francia, Espania e Portugal, usque le insulas portugese Madeira, Porto Santo, e le Azores.

ISO 8859

Non fortuitemente le symbolos de ‘US International’ corresponde con le joco de symbolos ISO-8859-1: illo esseva concipite pro ille mesme paises e linguas del grande X.

O plus precisemente, per le inclusion del symbolos «‘» e «’», (facite con alt gr ‘(’ e ‘)’), on debe dicer: CP1252, le code page, pagina de codices, numero 1252 de MSDOS e MS Win­dows. CP1252 es identic a ISO-8859-1, salvo que anque usa le codices 80 usque 9F (in notation hexadecimal).

Que manca in US International de Windows es “ e ”, le virgulettas duple ronde. Un posi­tion logic serea super ‘ e ’, isto es: alt gr shift ‘(’ e ‘)’. Ma la il ha nihil. Un occasion perdite.

Le disposition US International de Linux Mint, io discoperiva plus tarde, habe iste sym­bolos, super le « e », facite con alt gr shift [ e ]. Positiones inusate in le disposition simile de Windows.

Differentias Windows e Mint

Post mi transition de Windows a Mint e de Microsoft a Linux, subitemente a vices soleva apparer sur mi schermo parolas como thatś e itś, isn e don. Que es isto??

Decennios de experientia con le disposition de claviero ‘US International’ de Windows me ha apprendite le automatismo de typar ‘that's’ simplemente assi, como t, h, a, t, ', s. Con Windows, post le ' appare nihil, ma lassar sequer lo de un s disbloca le ', e il appare e le «'» e le «s». Le systema sape que intra ISO-8859-1 / CP1252, un accento acute sur le s non es possibile, ergo le sol interpretation del clave ' in iste contexto es como le virguletta ', non como le accento acute ´.

Similemente, typar i, s, n, ', t resulta in «isn't», d, o, n, ', t in «don't». Nos vide que non solo un spatio post le clave morte resulta in le symbolo mesme, sed anque cata altere clave pro un symbolo non-modificabile.

Assi, ben que le anglese non besonia accentos (Brontë e façade es casos exceptional), iste lingua pote esser typate tanto ben con le disposition ‘US’ como con ‘US International’. Pro me multo commode.

Pro Linux (Linux in general? Ubuntu? Mint certemente) on ha decidite alteremente. Le idea es nunc: existe in Unicode un symbolo con le accento acute? Si si, isto es le resulta de lassar preceder le premage del clave '. Assi on pote facer ẃ, ŕ, ṕ, ś, ǵ, ḱ, ĺ, ź, ć, ǘ, ń, ḿ. Qui los besonia? Non io. Pro que? Linguas que existe, io presume. Ma io non los usa.

Que es iste symbolo multo estranie que resulta de premer ' e v? Un ü con ´, un ú con ¨? Un cerca genera: Latin Small Letter U with Diaeresis and Acute. Sequente le pista io trova in le folio Unicode Latin Extended B. le explication: Pinyin second tone. Ergo le symbolo es pro transcriptiones del chinese mandarin.

Ma suffice le disposition pro isto completemente? An va alcuno qui face tal transcriptiones utilisar ISTE disposition de claviero? E pote un tal interesse improbabile haber precedentia super le mies?

Plus presso a mi: le ś e ć, io sape, es usate in polonese. Ma si altere symbolos special pro iste lingua, como le z con puncto supra, e le l con barra, non es possibile, a que servi le facilitate? (Investigation plus tarde: le lstroke (Ł, ł) e dead_stroke vermente manca.)

Pro esperanto: ŝ, ĵ, ĉ, ĝ e ĥ es possibile (shift 6 sequite per le littera), sed ubi es le u con breve?

In mi opinion iste disposition de claviero pro Linux non es ben designate. On lo ha designate in vista del possibilitates de Unicode, non in vista del besonios del usatores.

Plus extense

Pote io mesme definir mi disposition de preferentia? Le definitiones se trova in /usr/share/X11/xkb/symbols/us, con per exemplo iste linea:

key <AC11> {[dead_acute, dead_diaeresis, apostrophe, quotedbl]};

Isto defini le clave al dextra del ‘;’ como le clave morte pro le accento acute. Ma io non vide como definir le claves o litteras que iste clave morte pote influentiar. E.g. si le a, ma non le c. Anque, il sembla non esser possibile definir un comportamento variabile. In Windows, ' sequite per c non face un ć, ma un ç. Iste ç in Linux se trova sub ‘alt gr <’.

Que anque deveni clar de iste file /usr/share/X11/xkb/symbols/us, es que il ha multo plus claves morte que io ha pensate, multes del qual es attingibile via alt gr. Assi il ha

key <AB09> {[period, greater, dead_abovedot, dead_caron]};

que significa que on pote facer le symbolo assumite mancante ż per mantener premite ‘alt gr .’, e premer z. Le symbolos pro checo e croato etc., š, ž, č, es ‘alt gr shift .’, s etc.

Un dead cedilla es super le 5, ergo ‘alt gr shift 5’, c causa ç, e assi on pote anque facer le ş pro le lingua turc.

U breve ŭ pro esperanto: ‘alt gr 9’, u. Il ha dead_doubleacute super le 2, assi ‘alt gr shift’, o e u, produce ő e ű.

Multo versatile, troppo pro mi scopos, e pro qui vermente usa le symbolos que io non usa: troppo complicate. Isto es mi opinion. Ma naturalmente, con le tempore mi neurones se adaptara, e mi digitos facera le cosa juste.