Via via kwam ik gisteren terecht op deze pagina, waar een radiodiscussie startte met onder andere de strafrechtadvocaat Peter Plasman.
Hij uitte bezwaren tegen uitingen van zijn collega (confrère, heet dat in die kringen geloof ik) Jan Vlug, die op 6 december 2012 in het programma Nieuwsuur openhartig sprak over zijn cliënt Jasper S., die ervan verdacht wordt dat hij in 1999 Marianne Vaatstra heeft verkracht en vermoord.
De bezwaren van mr. Plasman golden onder andere het gebruik van het woord “onmenselijk” door mr. Vlug. Plasman vatte het kennelijk zo op dat Vlug bedoelde dat Jasper S. zich onmenselijk had gedragen door ruim 13 jaar lang over de moord te zwijgen, terwijl hij (volgens Vlug en het OM) inmiddels bekend heeft die gepleegd te hebben. Daarmee zou Vlug nu al via de media de rechtbank negatief beïnvloeden, die te harer tijd over de verdachte zal moeten oordelen.
Ik herinner me ook dat ik Jan Vlug dat woord “onmenselijk” heb horen gebruiken, maar ik heb het heel anders opgevat dan Peter Plasman kennelijk doet.
Ik begreep er namelijk uit, dat te weten dat hij de misdaad gepleegd heeft, maar toch om bepaalde redenen (bijv.: eerst moeten de kinderen volwassen zijn) daar niets over kunnen, willen of durven zeggen, voor verdachte Jasper S. een zeer moeilijke, gespannen situatie heeft betekend. Een onmenselijke, ondragelijke spanning, gesteld tegenover de opluchting, die de uiteindelijke bekentenis voor hem moet hebben betekend.
Daarmee zou mr. Vlug zijn cliënt niet hebben neergezet als een onmenselijke, gewetenloze crimineel, maar juist, ondanks de gruwelijkheid van zijn daad, toch zijn menselijke kant hebben belicht. Als een rechtbank zich daar iets van zou aantrekken (wat bij goede rechters overigens niet het geval zou moeten zijn), dan zou deze voorstelling van de persoon Jasper S. juist als verzachtende omstandigheid kunnen gelden, en mogelijk tot een lagere straf leiden.
Datzelfde woord “onmenselijk” kan zo, afhankelijk van context en interpretatie, een diametraal tegengestelde betekenis krijgen.
Ik denk zelf echt dat Peter Plasman collega Jan Vlug verkeerd begrepen heeft. Om na te gaan hoe plausibel dat idee is, ga ik nu letterlijke citaten noteren uit de radio- resp. de televisie-uitzending.
Uitzending: Villa VPRO, het juridisch panel Schuld en boete, 10 december 2012.
Vanaf 4m44s:
“Nou ik vind het, eh, ik vind die reacties eigenlijk wel meevallen, ik vind ze ook veel te zacht, ik vind dat dit een schandalig optreden was voor een strafpleiter, waar geen enkel belang voor zijn cliënt in te ontdekken valt. Dit kan niet in het belang zijn van je cliënt als je op televisie gaat vertellen dat zijn gedrag onmenselijk is geweest, en dan doelde hij op die 13 jaar dat de verdachte heeft gezwegen, da’s een …, dat gaat de officier van justitie straks zeggen, als-ie tot strafmotivering komt, hij heeft 13 jaar z’n mond gehouden, anderen d’r voor op laten draaien, dat is onmenselijk, ja en daar zit je als advocaat, je kan niet gaan bekennen, een bewijsmiddel maken op televisie. [...]”
Vanaf 6m17s:
“Nou ik denk dat hij heeft gedacht, en dat zal hij waarschijnlijk ook wel met z’n cliënt besproken hebben, ik ga jou een beetje neerzetten in de media, een beetje tegenhanger van de verschrikkelijke man die dit en dit allemaal heeft gedaan, ik ga wat aardige dingen over je vertellen, zo is dat ook wel opgevat, hij krijgt een beetje een menselijk gezicht, maar hij is daarbij volkomen vergeten wat zijn rol als strafpleiter is. Niet het gedrag van je cliënt onmenselijk noemen, niet gaan zeggen “de moord is opgelost” [...].”
Vanaf 10m30s:
“[...] hij heeft ook geen toestemming gehad, weet ik 100% zeker, om het gedrag van zijn cliënt onmenselijk te noemen op televisie.”
Nieuwsuur van 6 december 2012. Een interview van Twan Huys met mr. Jan Vlug.
Vanaf 8m48s:
“Ja, die man, hij heeft 13 jaar gezwegen. De tweede vraag die iedereen stelt, die ik ook aan hem heb gesteld is, «hoe heb je 13 jaar kunnen zwijgen?» «Waarom heb je 13 jaar je mond gehouden?» Dat is onmenselijk geweest. Het antwoord daarop is, dat-ie dat heeft gedaan om z’n gezin te beschermen. Hij heeft twee kinderen. Destijds twee jonge kinderen, die zijn nu volwassen. Hoe oud waren die? [...] Zes en negen, dacht ik.”
Vanaf 13m08s:
“[...] voor mij is het een volmaakt
raadsel hoe deze man dit heeft kunnen doen.
Heeft u ’t ’m
gevraagd?
Natuurlijk.
En hij weet het niet.
Hij weet het niet, hij breekt er zich
al 13 jaar het …, Marianne is geen dag uit zijn
gedachten geweest.
[...]”
Vanaf 13m36s:
“Schaamte dekt de lading niet, hè. Het is, eh, hij heeft hier 13 jaar mee rondgelopen, [...]”
Vanaf 21m35s:
“Hoe karakteriseert u, na
al uw gesprekken die u gehad heeft met hem, Jasper S.,
wat is het voor een man?
Ja, het is een hardwerkende boer,
een goeie vader, een goeie echtgenoot, goeie zoon, aardige
man, maar ja, dat wil niemand horen, meneer Huys, dat zijn
mijn advocatenpraatjes, denkt u misschien, maar, het is voor
mij, nogmaals, ik heb het eerder gezegd, het is voor mij
een volstrekt raadsel hoe deze man dit …, ’t is een
dader die in geen enkele groep past van daders die ik eerder
heb bijgestaan.
[...]
Het is geen kille man, het is geen kille man.
[...]
maar ook goeie mensen doen beestachtige dingen.
[...]”
Bij nader inzien vind ik dat de interpretatie van Peter Plasman ook mogelijk is. Maar die van mij ook.
Onbeslist dus.