Rutte tot 2026 demissionair

13 april 2023

Op 15–17 maart 2021 waren er verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten Generaal. Pas op 10 januari 2022, dus bijna een jaar later, waren vier partijen het dusdanig eens dat ze een regering konden vormen, de vierde geleid door minister-president Mark Rutte, die deze baan al heeft vanaf 14 oktober 2010, morgen dus 12,5 jaar. Een weinig feestelijk jubileum.

Bij de verkiezingen op 15 maart 2023 voor de Provinciale Staten werd de BoerBurgerBeweging (BBB) van o.a. Caroline van der Plas in alle provincies de grootste partij, hoewel die bepaald geen meerderheid heeft. De Eerste Kamer wordt over enige tijd gekozen op basis van de provinciale uitslagen, en het ligt voor de hand dat daarin de BBB ook de grootste wordt.

Op 31 maart 2023 maakte het kabinet na moeizame vergaderingen een compromis bekend waar niemand iets van begreep. Rutte zei het stikstofbeleid te gaan versnellen, maar het CDA wil afwachten wat er in de provincies gebeurt en op termijn het regeerakkoord openbreken. Maar hoe en wanneer zegt partijleider Wopke Hoekstra niet. D66 wil vasthouden aan bestaande afspraken, maar is kennelijk toch akkoord met de nieuwe ‘afspraken’.

Iedereen wacht op iedereen: het kabinet wacht op de provincies, de provincies wachten op de regering want duidelijke uitkoopregelingen voor ammoniakverspreidende veeboerderijen zijn er niet. Partijen in de provincies wachten op elkaar, want door de versnippering is het bijna ondoenlijk bestuurscolleges te vormen, ondanks de duidelijke provinciale verkiezingsuitslagen.

Het kabinet Rutte IV heeft zichzelf de facto demissionair verklaard, ook al zijn ze dat de jure niet, doordat de Tweede Kamer wederom niet de wel ingediende motie van wantrouwen durfde te steunen. De resterende bijna twee jaar van hun potentiële regeerperiode, tot de verkiezingen van maart 2025, gaan ze niets meer doen: ze zijn zelf te verdeeld om beleid te maken, de provincies gaan dat niet uitvoeren maar het torpederen, en de Eerste Kamer laat nauwelijks meer wetten door.

Dan komen er Tweede Kamerverkiezingen, met ongetwijfeld weer een veel te groot aantal partijen, zodat coalitievorming moeizaam is en waarschijnlijk weer bijna een jaar gaat duren. Dan een nieuwe regering die, hoe ook samengesteld, mede door de verdeeldheid de problemen niet kan oplossen. Het is dan ongeveer januari 2026. Dus vanaf nu, april 2023, gaat de regering Rutte IV nog bijna 3 jaar de facto demissionair aanmodderen en niet regeren.

Dat is duidelijk onacceptabel. Er is een ander kiesstelsel nodig, met snelle eenvoudige regeringsvorming. De provincies als extra bestuurslaag moeten worden afgeschaft. De Eerste Kamer moet weg, want die vertraagt alleen maar en veroorzaakt stagnatie. De tijd tussen TK-verkiezingen moet terug van 4 naar 3 jaar, zodat de kiezer, die dan echt iets te kiezen heeft, vaker aan het woord is. Het kan: met twee ronden en uiteindelijk drie partijen. Welke drie, van de 17 of 28, dat bepaalt de kiezer.

Er MOET nu echt iets gebeuren. Zoals het nu gaat in de Nederlandse politiek, kan het echt niet verder.