Is Nederland wel een rechtsstaat? De Deventer moordzaak

13 juli 2006

Met verbijstering heb ik het feitenrelaas van Maurice de Hond, getiteld Oordeel zelf (mirror) over de Deventer moordzaak gelezen. Zelf ben ik niet overtuigd van de onschuld van Ernest L. en ook niet van de schuld van Michaël de J. Misschien hebben ze wel beide schuld, de een als dader en de ander als medeplichtige? Wie zal het zeggen?

In elk geval wordt het natuurlijk niet duidelijk als er geen behoorlijk onderzoek wordt gedaan. En zo is het hier kennelijk gegaan. Politie en Openbaar Ministerie horen gewoon een cruciale getuige niet! In 1999 kan dat nog een vergissing zijn, een melding is misschien per ongeluk niet goed vastgelegd, niet doorgegeven of is zoekgeraakt. Mensen maken fouten.
Maar als dan bij een speciaal heronderzoek in 2006 deze getuige L., die zich weer nadrukkelijk gemeld heeft, opnieuw niet gehoord wordt, dan zie ik geen andere mogelijkheid meer dan opzet.

Hetzelfde geldt voor het opzettelijk niet behoorlijk onderzoeken van de kwestie van de 12.000 gulden, en van de aankoop van mes of magneetstrip in Arnhem.

Hoe valt dit te verklaren? Wil het OM koste van het kost de eventuele betrokkenheid van Michaël de J. buiten beeld houden, alleen om eigen fouten bij het onderzoek te verdoezelen? Maar de mogelijke consequentie is dat er daarvoor iemand 12 jaar onschuldig in de gevangenis zit. Zouden mensen zover kunnen gaan, zo gemeen en vals zijn, alleen om geen fouten bij een onderzoek te hoeven toegeven? Het is denkbaar, maar erg overtuigend vind ik het niet.

Er zou natuurlijk ook iets veel ergers aan de hand kunnen zijn. In het feitenrelaas ontstaat enigszins de indruk (hoewel het er niet hard staat) dat Michaël de J. de weduwe chanteerde. Ook de reden is er tussen de regels door wel uit te halen. Zouden er misschien ook mensen bij politie en/of OM chantabel geweest zijn? Wist Michaël de J. te veel, en moest hij daarom buiten beeld gebracht worden, om anderen uit de wind te houden?
Het is natuurlijk niet meer dan speculatie. Maar dat mensen vanuit zulke motieven een ander 12 jaar in de bak laten zitten, dat komt mij al weer een stuk aannemelijker voor dan wanneer het 'alleen' om fouten bij een onderzoek gaat.

Als het zoiets is, is de rechtsstaat ernstig in gevaar. Hebben politie en OM niet veel te veel macht in strafzaken? Wie beslist eigenlijk over het daderschap in een moordzaak? De rechter toch zeker? Maar is dat wel zo, als het OM over de ene verdachte wel (desnoods heel onwaarschijnlijk en gekunsteld) bewijs verzamelt, en over de andere verdachte gewoon heel voor de hand liggende onderzoeksrichtingen weigert in te slaan?

Als daarbij eventueel corruptie, chantage of andere onzuivere motieven in het spel zijn, hoe zullen we dat dan ooit weten als de mogelijk betrokkenen, of hun collega's, weer zelf het onderzoek doen? Wie onderzoekt de onderzoekers?
Misschien moet de Rijksrecherche hierbij ingeschakeld worden, zoals ook gebeurt als politiemensen mogelijk een strafbaar feit hebben gepleegd, bijvoorbeeld bij een schietincident? Kan dat in een geval als dit? Zo niet, wie doet het dan wel?

Is het acceptabel dat in een dergelijke verdachte kwestie het onderzoeksrapport niet openbaar wordt gemaakt? Mag de politiek (minister van Justitie, Tweede Kamer) dit laten lopen? Moet hier niet eens de bezem door? Moet het niet strafbaar worden als politie of justitie opzettelijk hun werk niet doen, belangrijke getuigen niet horen, of evident noodzakelijk onderzoek gewoon maar achterwege laten?

De politiek is nu aan zet.

Als het nu (na het zomerreces) stil blijft, dan zal ik de voorlopige conclusie moeten trekken:
Nederland is geen rechtsstaat. Politie en OM hebben in stafzaken te veel macht. Ze kunnen, door het niet uitvoeren van noodzakelijk onderzoek en door het achterhouden van bewijsmateriaal (denk aan de Schiedammer parkmoord) rechters manipuleren. Niemand controleert kennelijk wat ze doen. Procureur-generaal Mr. H.N. Brouwer praat het kromme wel weer recht.

Dit is in een rechtsstaat onaanvaardbaar.

Oordeel zelf (mirror)
Wat het OM weet (mirror)