Risico op

3 april 2023

Ik hoor dat vaak op radio en tv: risico op. Klinkt best krom. Ik heb geen citaat, maar verzin nu zelf:

Als je slechte sloten hebt, is het risico op inbraak natuurlijk hoger. Of groter.

En misschien realistischer:

Door deze implantaten is er een verhoogd risico op een zeldzame vorm van lymfklierkanker.

Aan het begin van mijn vertaalcarrière, vanaf 13 juni 1995, en mogelijk ook tegen het eind, tot 21 januari 2019, vertaalde ik wel eens dingen over apparaten die met vloeistoffen onder hoge druk werkten, tot wel over de 500 bar, en daar stonden uiteraard veel veiligheidswaarschuwingen in. Ik denk dat ik toen zelf ook wel ‘risico op’ gebruikt heb. Omdat ik niks beters wist te verzinnen. Ik zou het kunnen nakijken maar daar heb ik geen zin in en als ik die oude spullen nog in een archief heb, ben ik daar waarschijnlijk het wachtwoord, of de passeerfrase, van kwijt. Dat gebeurt zelfs mij wel eens.

Hoe dan ook, ik blijf het krom vinden klinken, ‘risico op’. Ik denk dat het ontstaan is door verwarring met ‘kans op’. Of misschien iets met Engels. Zinnen die volgens mij kunnen:

Als je slechte, ouderwetse sloten in of aan je huis hebt, is de kans dat er wordt ingebroken natuurlijk groter. Je loopt het risico dat er wordt ingebroken. Die kans is groot, dat risico is er. Er is veel kans op inbraak.

Maar niet:

* Er is veel risico op inbraak.

En weer wel:

Het risico van inbraak is dat ze niet eens binnenkomen, maar dat je toch schade aan je deuren of ramen hebt. Kan duur zijn. Hopelijk vergoedt de verzekering dat.

En ook:

Het risico van een gladde badkamervloer is dat je lelijk ten val kunt komen en misschien wel in het ziekenhuis belandt.

Dit is mijn oordeel en daar moet u het dan maar mee doen. Er zit niks anders op.

Aanvulling 4 april 2023

N.a.v. een Usenet-commentaar: het verschijnsel is ook opgemerkt en ruim bekend bij de diverse adviesdiensten:

Schrijfwijzer: risico, op / van. Daar staat “Er is geen betekenisverschil.”. Daar ben ik het niet mee eens, zoals uit mijn eerdere voorbeelden blijkt.

Taaladviesdienst: Risico van / op inbraak. Zij beschouwen beide vormen als identiek en even goed. Ben ik het niet mee eens.

Taalloket Onze Taal: Welk voorzetsel hoort bij risico, bijvoorbeeld in de zin ‘Door vet te eten neemt het risico (...) hart- en vaatziekten toe’?

Team Taaladvies: risico van / op .