Al jaren zie ik niet anders dan dat mensen het woord ‘paranoia’ verkeerd gebruiken, namelijk als bijvoeglijk in plaats van zelfstandig naamwoord.
Het is toch zo simpel. Je vraagt niet ‘Ben je griep?’ maar ‘Ben je grieperig’ of ‘Heb je griep?’.
Je zegt niet ‘Ik ben verkoudheid’ maar ‘Ik ben verkouden’ of ‘Ik heb een verkoudheid’.
Evenzo is het ‘Ik ben paranoïde’ of ‘Ik heb (last van) paranoia’. (Nou ja, ik niet, hoop ik toch, maar bij wijze van taalgebruikvoorbeeld.)
‘Paranoia’, een zelfstandig naamwoord, is de naam van het ernstige psychische ziekteverschijnsel. ‘Paranoïde’ is het bijvoeglijk naamwoord ter aanduiding van de eigenschap van personen of handelingen die van die ziekte of dat ziektesymptoom blijk geven.
Tijd geleden (eind april dit jaar, blijkt) een notitie gemaakt van dat ook vakmensen het nu al fout doen. Aantreffingspad was Swapichou naar Jellinek, citaat:
“Cocaïne gebruikers kunnen een aantal negatieve eigenschappen ontwikkelen in de periode dat zij heftig gebruiken. Na stoppen met gebruik zullen deze karakter trekken weer verdwijnen. Vaak zie dat mensen egocentrisch, kil en arrogant worden. Ze willen in het middelpunt staan, zijn niet sociaal, ongeduldig en zijn snel geïrriteerd. Ze zijn impulsief en springen van de hak op de tak. Wordt langdurig gebruikt dan kunnen mensen ook paranoia en depressief worden.”
Goed, professionals, er staan wel meer spellings- en zinsbouwfouten in die uitleg. Slordige websiteredactie dus, dat kan ook.
Aanleiding om nu meteen dit stukje te schrijven was dat ik vandaag voor het eerst ook het omgekeerde verschijnsel tegenkwam: het adjectief als nomen gebruiken. Chronologisch pad: tweet => site => tweetscreenshot waarvan citaat:
“Enige paranoïde is mij dan ook niet vreemd [...]”
Tweet hier teruggevonden.
Erg, heel erg, dit. Blijft niks meer van over, van de taal. Verwording en bederf. Dachten de geschoolde klassiek Latijnschrijvenden ook toen iedereen al Volkslatijn sprak en nog niet eens Frans of Portugees. Maar toch. Het doet me pijn zulke dingen te zien. Tegenhouden kan niet. Weerstand is futiel. En dat is een achterlijk anglicisme dat ik dus nooit zou gebruiken maar toch gedaan heb want futiel betekent anders dan in het Engels in het Nederlands niet ook vergeefs.
Ook wat ik over taal schrijf wordt door de zuurpruimen op Twitter niet gewaardeerd. Ziehier de gepikeerde reactie van de originator van bedoeld taalgebruik, citaat:
“@rudharcom wil jij mij eens niet in een discussie met die Krekhak trekken? En mij lekker mijn ding met woorden laten doen? Goed?”
Ik trek me er niks van aan, ik blijf doen wat ik te doen heb: de werkelijkheid beschrijven.