Tous les garçons

Le 12 de februario 2025

Specie e ordine

“Tous les garçons et les filles de mon âge /
Se promènent dans la rue deux par deux”
cantava Françoise Hardy (17-01-1944 – 11-06-2024) in 1962.

Qual specie de parola es iste “tous”? Un pronomine o un adjectivo, conta nos le Wiktionary, ma in le contexto un adjectivo, io dicerea. Le ordine usual in linguas romance como le francese es:
articulo – substantivo – adjectivo, o, minus frequentemente:
articulo – adjectivo – substantivo. Ma hic nos vide:
adjectivo – articulo – substantivo.

Estranie, nonne? Proque es isto assi? Io non sape.

Altere linguas

Isto occurre non solo in francese. Le 1 de novembre es appellate in portugese le Dia de Todos os Santos, non le *Dia dos Todos Santos.

Mesmo in linguas non-romance nos vide le mesme cosa: All the President's Men es le titulo, in anglese, de un film de 1976. Le titulo correcte non es *The all President’s Men, e anque non *The President’s all Men.

In Nederlandese on pote dicer: De vakantie is voorbij, vandaag gaan al de kinderen weer naar school, o anque: ..., vandaag gaan alle kinderen weer naar school. Le vacantias ha terminate, hodie tote le infantes de nove va al schola.

Grammatica

Il sembla que, si parolas como ‘tous’, ‘todos’ e ‘al’ es realmente adjectivos, illos es adjectivos de un typo special, pro le qual vige altere regulas grammatical que pro altere adjectivos.

Quando in le annos 1980 o 1990 io voleva studiar plus exhaustivemente le grammatica del anglese, io usava le libro “A Practical English Grammar”, per Thompson & Martinet, 4th edition 1986. In illo io videva regulas grammatical, sempre clarificate con exemplos, valide pro un gruppo de inter circa cinque e dece-cinque parolas. Iste face le grammatical del anglese multo plus complicate que multes pensa, viste le absentia de declinationes e conjugationes.

Forsan non solo le anglese, ma multe altere lingua es assi.

Interlingua

Le IG (Interlingua Grammar) non explica le status special de ‘tote’ explicitemente, ma contine un exemplo con le ordine typic del parolas:
“Ille e illa velia tote le nocte al lecto del moriente patre de illa”.

Il ha anque un exemplo con le synonymo ‘omne’:
“Le presidente del committee ajorna omne le questiones le plus urgente”.
In le IED (Interlingua-English Dictionary): “
tote adj [...] tote le (homines) all (men); tote le (caseo) all the (cheese), the entire (cheese); [...] de tote (le) corde wholeheartedly; tote (le) duo both”
In le IG, le lista de particulas, interlingua-anglese: “
tote: adj all; every, each;
tote le (homines): all (men);
totos: all, everyone; de tote (le) corde: wholeheartedly;
tote (le) duo: both”

Exemplos

Lo que me dava le motivo pro describer isto, esseva le libros de Vicente Costalago Vázquez que io ha legite recentemente, Kilglan e Juliade, ab le quales io cita:

Juliade

Pagina 16:
“Audace esseva Eneas quando ille exiva de Troia, e il construiva le urbe de Roma, le plus bon in tote le Terra.”
“Tote le Terra” es bon, ma “il” debe esser ‘ille’, ‘construiva’ proveni del verbo ‘construer’ dunque es correctemente ‘construeva’, e pro “le plus bon” il ha le alternativa plus curte e elegante ‘le melior’.

Pagina 25:
“Mi idea esseva conquirer le archipelago e unificar tote le tribos sub un sol rege: io.”

Correcte.

Kilglan

Pagina 69:
“Io lo [nam le insula] dividerea in quatro partes, e postea io donarea le dominio de cata un ad altere judice, quia io crede que tu non pote controlar le tote territorio.”
Isto deberea esser: ‘[...] tote le territorio [...]’.

Pagina 76:
“Le lista del possibile recrutas ex le tote insula,”
Isto deberea esser: ‘[...] ex tote le insula’.

Pagina 90:
“Aretaunin jam habeva provate tote le potiones quem illa cognosceva ma necun functionava.”
Correcte.