Tv in de fik?

11 april 2012, publicatie 13 april

Midweek

Deze week zijn we even op vakantie, in een Landalvakantiehuisjesparkhuisje (3x woordwaarde). We doen van alles, maar noodgedwongen zit je toch ook wel eens op het toilet. Om de tijd te doden kijk ik dan of er wat te lezen valt. Dat valt er: de noodinstructies.

Ik lees niet elke keer dezelfde taal en ze zijn er in het Nederlands, Duits, Engels, maar ook Frans. Niet mijn favoriet, maar toch ook eens proberen te begrijpen.

Vreemd

Dan krijg je rare dingen, die niet echt de bedoeling zijn. Er staat een kopje:
“Que faire lorsque la sirène hurle?”

Hurle? Het zal wel ‘loeien’ betekenen of ‘afgaan’, maar het doet mij aan bronstige herten denken. O nee, dat is burlen. Klopt wel dus. Niks aan de hand.

En wat voor sirenes zijn dat dan? Speciale van het Landalvakantiehuisjespark? Of de algemene van wat heel vroeger de BB heette, Bescherming Bevolking? Maakt niet uit, we merken het wel als ooit zo ver komt.

Moet er in het Frans niet een vaste spatie tussen het laatste woord en het vraagteken? Antwoord: ja, maar kniesoren en zo.

Rustig binnen blijven

Onder het kopje twee punten die erop neerkomen dat je binnen moet blijven met de ramen de deuren dicht. Helemaal onderaan staat nog dat je rustig moet blijven. Dus absoluut GEEN PANIEK!!!

Brandgevaar

Maar dan komt het, punt 3:
“Allumez le téléviseur, circuit intérieur;”

Allumez? Willen ze nou dat je de televisie in de brand steekt? Waarom? Waar hep dat voor nodig? Of alleen de inwendige schakeling? Door kortsluiting of overbelasting?

Ik snap het niet. Ik ken het woord ‘allumer’ alleen van ‘allumer le feu’, dat dat op een camping meestal niet mag, bijvoorbeeld vanwege bosbrandgevaar. En is er ook niet een woord dat ‘aansteker’ of ‘lucifer’ betekent en dat erop lijkt?

Betekenisontwikkeling

Uit de andere talen blijkt, en als je even nadenkt is het natuurlijk ook wel logisch, dat de bedoeling is dat je de tv aanzet en afstemt op het informatiekanaal van het park zelf. Daar komen dan inlichtingen en instructies in verband met de calamiteit of wat er ook aan de hand is.

Kennelijk heeft ‘allumer’, ‘laten oplichten’ (‘lume’ zal wel ‘licht’ betekenen?), of ‘aansteken’ in het Frans een ruimere betekenis dan bij ons. Gedeeltelijk overlappende semantische begripsvelden, zou dat zo heten?

Geleidelijk ontwikkeld waarschijnlijk. Via het aansteken van straatlantaarns die vroeger op olie of gas werkten (wie kent niet de dichtregel “Lantaarnopstekers gaan stil door de nacht”?), naar het activeren van allerlei andere apparaten, tot aan televisietoestellen aan toe?

Het lijkt plausibel. Of misschien was het wel een vertaalfout en is het helemaal geen goed Frans. Ik heb nu geen etymologische (internet)bronnen of woordenboeken bij de hand om het te controleren. Ga ik later niet meer doen ook. Ik vind het wel best zo.

Inspiratie

Dit voorval bewijst voor mij eens te meer dat inspiratie overal te vinden is, als je er maar oog voor heb. Kijk om je heen en letterlijk bijna elk woord dat je ziet kan tot iets inspireren. 80% tot 95% van je levensgeluk heb je zelf in de hand.