Journalist als microfoonstandaard

Actueel bericht

Vanaf ongeveer 21m18s: Bert Kranenbarg (of is het Jurgen van den Berg? stemmen lijken erg op elkaar; ze presenteren vandaag samen het programma Standpunt NL):

In Alkmaar daar wordt vanochtend in toga met bef gedemonstreerd tegen de voorgenomen sluiting van de rechtbanken van Alkmaar en Zaandam, [...] ”

Sluiting? Ik dacht van berichtgeving gisteren en eergisteren begrepen te hebben dat alle rechtbanken open bleven, maar dat de kleinere (bijv. Alkmaar, Almelo) niet meer de ingewikkelde civiele zaken en strafzaken met detentie zouden gaan doen. Maar, we gaan het horen. Verslaggever is Martijn Grimmius. Hij interviewt rechter Jaap Gisolf. (Ik kan niet vinden wie dat precies is. R.C. Gisolf lijkt iemand anders te zijn. J.H. Gisolf dan waarschijnlijk.)

Poëtisch

Citaat vanaf tijdstip 22m40s in het uitzenduur:

Ja, het heeft te maken met de volksaard van de mensen: als je in Groningen woont, heb je geen behoefte om naar Maastricht te reizen, om daar je zaak behandeld te krijgen.

Volgens mij was dat ook niet het voorstel. Ik hoorde iets over Almelo en Zwolle resp. Alkmaar en Haarlem. Ook flinke afstanden, maar minder. Ook is meen ik bij een eerdere reorganisatie al Leeuwarden bij Arnhem gevoegd. Dat vind ik wel idioot. Veel te ver, zowel geografisch als cultureel.

Goed, dat met Groningen en Maastricht was dan misschien dichterlijke overdrijving. Moet kunnen, bij een protest­demonstratie, toch?

Wat is precies het probleem?

We luisteren verder:

En dat is natuurlijk heel extreem, maar het is toch behoorlijk ernstig. Op het moment dat je op Texel woont, of je woont in Den Oever of je woont in Den Helder, en je moet helemaal naar Haarlem reizen, voor eigenlijk hele gewone zaken die dichtbij je staan, een burenruzie, een bouwvergunning dan moet je soms twee, drie uur reizen.

Ho. Stop. Ik begreep juist, uit de eerdere berichtgeving dus, maar ik kan het mis hebben, dat juist die eenvoudiger zaken, inderdaad die die dicht bij de mensen staan, gewoon in die kleinere rechtbanken zoals Almelo en Alkmaar behandeld blijven worden! Alleen ingewikkelde civiele zaken (dus vaak met grote bedrijven erbij betrokken?), en strafzaken met detentie, die gaan naar de grotere rechtbanken.

Jokkebrok

Zo ja, dan loopt deze rechter dus gewoon te liegen, of hij overdrijft, of hij fantaseert, of er trad een misverstand op, of hij spreekt zorgen uit over mogelijke toekomstige reorga­ni­saties, die nu nog niet aan de orde zijn? Het kan allemaal en het moet mogen.

Ik hoop trouwens dat hij in de rechtszaal zorgvuldiger met feiten omgaat. Maar goed, hij is hier demonstrant en daar rechter. Een professional kan dat scheiden.

De verslaggever gaat meteen erna (23m05s) over iets anders door. Had die hier dan niet een kritische vraag moeten stellen? Ik vind van wel. Hij heeft zijn onderwerp neem ik aan voorbereid. De eerdere berichten die ik vaag voorbij heb horen komen, heeft hij nauw­keurig doorgenomen en er aantekeningen over gemaakt, zodat hij weet wat er speelt. Dus hij kon weten dat de geïnterviewde maar wat zwamde.

Feiten en meningen apart

Een vraag als “Maar ik hoorde dat [enz., zie wat ik hierboven schreef], klopt dat dan volgens u niet, hoe ziet u dat?” is toch acceptabel binnen het terechte uitgangspunt dat een verslaggever het nieuws brengt en niet zijn eigen mening? Een beetje prikkelend bijsturen om de standpunten helder te krijgen, een beetje advocaat van de duivel spelen, dat hoort er toch bij?

Als je als journalist je gesprekspartner gewoon maar alles laat zeggen, wat het ook is, waar of niet, inclusief klassieke strawmen, dan reduceer je als journalist jezelf volgens mij tot een microfoonstandaard. Dan kun je net zo goed je vragen mailen en het gemailde antwoord op de radio voorlezen. Dan hoef je er helemaal niet eens naar toe, veel sneller en veel goedkoper.

Snelle media

Ik twitterde erover, en al heel snel reageerde de redactie van de site Rechtspraak.nl met een tweet met daarin een link naar uitleg, waarin weer een link naar een meerjarenplan 2015–2020. Citaat uit de webpagina:

Nu wordt op 32 plaatsen in het land recht gesproken; dat verandert niet. Maar op 7 plaatsen wordt straks volstaan met een uitgebreid pakket van de meest voorkomende rechtszaken: in Alkmaar, Almelo, Assen, Dordrecht, Lelystad, Maastricht en Zutphen (zie ook de kaart onderaan deze pagina). De huisvesting wordt aangepast. De toegankelijkheid van rechtspraak blijft goed: in 2020 wordt op evenveel plaatsen in het land recht gesproken als nu.
Mensen die terecht staan in complexe strafzaken of partijen die betrokken zijn bij ingewikkelde civiel- of bestuursrechtelijke zaken, zullen soms wel verder moeten reizen. Daar staat tegenover dat rechtszaken op het gebied van civiel- en bestuursrecht vanaf volgend jaar ook, met uitzondering van de zitting zelf, steeds vaker via internet kunnen worden gevoerd.

Werkt toch niet

Of het allemaal waar is, weet ik ook niet, en misschien wordt het anders uitgevoerd dan aangekondigd. Zelf denk ik dat het niet werkt, want ze willen vooral (begreep ik van de tv, bij Nieuwsuur geloof ik) besparen op kantoorruimte. Maar er staan overal al veel kan­toren leeg, dus de ruimten die ze nu hebben, kunnen ze waarschijnlijk toch niet verkopen of verhuren, zodat ze niks besparen. Of zijn die ruimten gehuurd, zeggen ze het contract op en zit de verhuurder met het probleem? Wie weet.

Misschien iets voor een journalist om dat eens uit te zoeken. Ik ben geen journalist, ik kluts feiten en meningen, misschien ben ik wel niet eens een columnist. Ik schrijf op wat me in gedachten komt. Ik rommel maar wat aan.


PS

Om 11h20m werd het onderwerp nogmaals behandeld op Radio 1. Maar liefst drie minuten. Vlug, vlug, we moeten door want we hebben maar de hele ochtend zendtijd. Diepgang kan niet. Nederland-IJsland, ook heel belangrijk, we moeten weten wat het volk daarvan vindt, want dat maakt verschil voor de volgende wedstrijd.


PS2

Toch even door dat meerjarenplan gebladerd. 38 pagina’s. Citaat van onderaan op bladzij 37:

In de zittingsplaats Haarlem blijft het aanbod van een volledig pakket bestaan. In de zittingsplaats Alkmaar wordt een uitgebreid pakket aangeboden. In Haarlemmermeer en Zaanstad blijft het zaaksaanbod ongewijzigd. Afronding in circa 2020.

In het radio-interview werd glashard beweerd (dacht ik gehoord te hebben; ik ga het niet naluisteren; doe ik ook eens onzorgvuldig) dat Zaandam (dat hoort bij Zaanstad toch? ik kwam er in 1983 wel eens, daarna nooit meer) gesloten dreigt te worden. Is dus helemaal niet waar. Wordt niet gesloten en er verandert zelfs niks.

Lezen, mensen. Kleine moeite, groot plezier.

Eh, misschien moet ik zelf ook beter leren lezen, mijn eigen artikel bijvoorbeeld. Helemaal aan het begin. Letterlijk citaat.


Naschrift 8 oktober 2015

Zie dit aparte stukje.